Czy w Polsce łatwo zakładać i prowadzić biznes?

Zakładanie firmy; uzyskiwanie pozwoleń budowlanych; zatrudnianie i zwalnianie pracowników; rejestrowanie tytułu własności; dostępność kredytu; ochrona inwestycji; regulacje podatkowe; handel zagraniczny; egzekwowanie umów; likwidacja przedsiębiorstwa – to główne kategorie prowadzenia działalności gospodarczej, przeanalizowane w opublikowanym przez Związek Przedsiębiorców i Pracodawców dorocznym raporcie „Warunki prowadzenia firm w Polsce 2015”.

Jak wynika z publikacji, międzynarodowe raporty analizujące warunki prowadzenia biznesu są dla Polski mniej przychylne niż w ubiegłorocznym zestawieniu. W raporcie Banku Światowego „Doing Business 2015” pozycja Polski spadła o dwa miejsca w porównaniu do poprzedniego roku. Mniej korzystny dla Polski jest także ranking Światowego Forum Ekonomicznego – „Global Competitiveness”, w którym Polska uplasowała się na 43 miejscu, a więc o jedno miejsce gorzej niż w 2014 roku. W kolejnych publikacjach podkreślana jest rola i konieczność uproszczenia systemu podatkowego, wzrostu innowacyjności polskich przedsiębiorstw oraz poprawy infrastruktury.

 – We wszystkich publikowanych na świecie rankingach pojawia się zastrzeżenie, że biurokracja oraz przepisy prawne i podatkowe powinny być dużo bardziej przejrzyste – mówi Cezary Kaźmierczak, Prezes ZPP. I dodaje – Kolejny więc raz powtarzamy, że nie domagamy się w pierwszej kolejności obniżenia podatków, a jedynie ich uproszczenia.

Pomimo tego, że w minionym roku rząd wprowadził kilka zmian ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej, nie dotyczyły one obszaru prawa podatkowego. By wspomnieć kilka: w kwietniu 2014 roku Sejm uchwalił ustawę o standaryzacji niektórych wzorów pism w procedurach administracyjnych, umożliwiających składanie wniosków on-line, w maju 2014 roku została uchwalona ustawa o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów, zaś w czerwcu 2014 roku Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, w którym jednym z głównych założeń jest zmniejszenie obowiązków informacyjnych.

– W naszym przekonaniu dokonane przez rząd reformy, choć niezwykle istotne, nadal pozostają niewystarczające. Polska gospodarka na tle innych europejskich krajów radzi sobie dość dobrze, ale to w żadnej mierze nie jest zasługą rządu, lecz przedsiębiorców – mówi Marcin Nowacki, wiceprezes ZPP. Jak dodaje – Wprowadzane zmiany są zbyt wolne, a potwierdzeniem tego są wyniki tegorocznych międzynarodowych rankingów.

Zakładanie firmy

Według raportu Banku Światowego Doing Business 2015 założenie nowej działalności gospodarczej w Polsce wymaga dopełnienia 4 procedur, trwa 30 dni, kosztuje 12,9 proc. dochodu per capita oraz wymaga wkładu własnego w wysokości co najmniej 12,3 proc. dochodu per capita . Raport Banku Światowego plasuje Polskę na 85 miejscu, co oznacza spadek o 5 pozycji w porównaniu do ubiegłego roku.  

Prównując Polskę do innych krajów europejskich okazuje się, iż największą potrzebą jest skrócenie czasu koniecznego na założenie firmy (ułatwienie procedur, zmniejszenie biurokracji) oraz obniżenie kosztów. Przykładowo na Węgrzech założenie firmy trwa jedynie 5 dni, podobnie zresztą jak w Danii. Szybciej niż u nas założymy również firmę w Bułgarii (18 dni), Czechach (19 dni) i na Słowacji (11,5 dni). 

Biurokracja

Opisując warunki prowadzenia działalności w Polsce nie sposób pominąć kwestii konieczności zmniejszenia roli państwa w gospodarce i ograniczenia wszechobecnej biurokratyzacji. Polska znajduje się wśród krajów, w których państwo odgrywa znaczącą rolę w gospodarce. Poza konsolidacją części procedur, co pozwala na załatwienie kilku formalności jednocześnie, rozpoczynanie biznesu w Polsce, jak zostało to wcześniej wyjaśnione, nadal jest bardzo kosztowne oraz długotrwałe, głównie z uwagi na fakt, iż nadal część z nich związana jest z wykorzystaniem różnych jednostek administracji publicznej. Taka sytuacja, ogranicza przedsiębiorczość, zniechęca inwestorów oraz prowadzi do wzrostu korupcji.

Z badania przeprowadzonego w 2013 roku na zlecenie Centrum Projektów Informatycznych MSW najwięcej respondentów wskazuje na następujące niedogodności korzystania z usług polskich urzędów :

• kolejki;

• godziny otwarcia urzędów, zmuszające osoby pracujące na pełny etat do brania urlopu w celu załatwiania spraw urzędowych;

• brak przewidywalności, gdyż idąc do urzędu osoby badane nie były w stanie przewidzieć czy dana sprawa zajmie im kilkanaście minut czy kilka godzin;

• niekompetencja urzędników, odsyłanie „od okienka do okienka”, mnożenie trudności i przeszkód zamiast oferowania pomocy;

• dowolność w interpretacji przepisów („pojawiające się różnice w interpretacji przepisów występują nie tylko między poszczególnymi urzędami, ale także między pracownikami jednej placówki”);