Ograniczony dostęp startupów do kapitału. Sztuczna inteligencja odmieniania na wszystkie możliwe sposoby. To dwa kluczowe wnioski, które stanowią podsumowanie polskiego ekosystemu startupowego w 2024 roku. Z najnowszych prognoz na kolejny rok wynika, że finansowanie wciąż pozostanie wyzwaniem dla founderów. Jednak spodziewana jest poprawa nastrojów w drugiej połowie roku.
„Rok 2025 zapowiada się jako czas pełen wyzwań w polskim ekosystemie startupowym. Miejmy nadzieję, że w końcu ruszą inwestycyjnie opóźnione programy i wyłonione fundusze VC przez PFR Ventures. Są one kluczowe dla większej dostępności kapitału wśród polskich startupów. Wyłoniono do tej pory 9 zespołów inwestycyjnych i myślę, że będą one w pełni operacyjne za około pół roku. W efekcie, w 2 połowie 2025 roku sytuacja na rynku w końcu się poprawi, o ile nie będzie zawirowań natury makroekonomicznej. Nowe fundusze zasilą polski rynek kapitałem” – komentuje dla MamBiznes Krzysztof Grochowski, General Partner Simpact Ventures.
Polskie startupy czeka rok pełen wyzwań
Polskie startupy w 2025 roku będą musiały mierzyć się nadal z niepewnością ekonomiczną i zmianami na rynkach finansowych. Ograniczony dostęp do kapitału oraz bardziej rygorystyczne podejście inwestorów do oceny ryzyka mogą ograniczyć możliwość pozyskania finansowania na wczesnych etapach rozwoju. Startupy będą zmuszone do udowodnienia rentowności swoich modeli biznesowych szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, co może wymagać cięcia kosztów i bardziej rygorystycznego zarządzania budżetami.
„W obliczu dużych niepewności gospodarczych inwestorzy są mniej skłonni do ryzyka i wolą wybierać bardziej zaawansowane projekty niż początkujące startupy. Nie ma co liczyć na programy rządowe gdyż Polska jest objęta procedurą nadmiernego deficytu i musi zacieśniać swoje wydatki. Na ratunek też nie przyjdzie Unia Europejska, w której nie ma jednoznacznego kierunku gdzie kierowane powinny być środki żeby podnieść konkurencyjność europejskiej gospodarki” – komentuje Przemysław Kadula, anioł biznesu, CEO Everuptive Group.
Odmiennego zdania jest Mateusz Bodio, dyrektor zarządzający funduszu RKKVC. W jego opinii rok 2025 może okazać się przełomowy dla polskiego rynku startupowego. Mowa o spodziewanym wzroście liczby funduszy inwestycyjnych koncentrujących się na tzw. early stage, czyli najwcześniejszym etapie rozwoju spółek. Jednak to dynamiczne ożywienie może rodzić kolejne wyzwania. Liczba interesujących projektów w Polsce wciąż jest niewystarczająca w stosunku do rosnącej liczby funduszy. Ta nierównowaga może prowadzić do wzrostu wycen startupów, które nie zawsze będą odzwierciedlać ich rzeczywisty potencjał.
Na inne wyzwanie wskazuje Marcin Fejfer, Partner Zarządzający SpeedUp Group. Zauważa, że polski ekosystem startupowy zmaga się z brakiem sprawnych mechanizmów exitowych. Są one kluczowe dla napędzania nowych inwestycji i przyciągania zainteresowania inwestorów. Deficyt kapitału oraz niska skłonność dużych graczy do przeprowadzania akwizycji znacząco ograniczają możliwości sprzedaży startupów. Z nielicznymi wyjątkami, takimi jak transakcje realizowane przez Cyber Folks. Wyjścia do funduszy private equity również nie cieszą się popularnością, ponieważ fundusze te często dążą do maksymalnego zaniżenia ceny zakupu. Dodatkowo, słaba kondycja polskiej giełdy skutecznie eliminuje ją jako realną alternatywę dla startupów poszukujących możliwości wyjścia z inwestycji.
Światełko w tunelu
Pomimo wyzwań, kwestie finansowania mogą ulec poprawie w przyszłym roku, choć nie tak od razu. Duże nadzieje są wiązane ze środkami z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki. PFR Ventures w ciągu roku przeprowadził pięć naborów i podpisał dotychczas 9 umów z funduszami venture capital. Wśród nich znalazły się takie podmioty jak 4Growth VC, iff.vc oraz Kogito Ventures.
Docelowa liczba to około 40 takich kontraktów. Obecnie alokowano już 25% budżetu FENG, którego łączna wartość wynosi 2,1 mld zł. 40% z nich zostało już zarezerwowanych, natomiast na kolejne nabory dostępne jest 35%. W przyszłym roku planowane są dalsze konkursy dla funduszy VC i być może będą one kontynuowane w 2026 roku.
„W 2025 roku dostępność kapitału dla startupów w Polsce będzie stopniowo rosnąć, głównie dzięki przewidywalnemu strumieniowi finansowania z programów PFR. Jednak prawdziwą szansą na pozyskanie znaczących funduszy, szczególnie dla najlepszych zespołów, są zagraniczne fundusze VC. Mają znacznie większe kapitalizacje, realizujące rundy post-seed. Jeśli polskie startupy utrzymają tendencję do skutecznego przeprowadzania rund z zagranicznymi funduszami, możemy być świadkami imponujących wzrostów wartości inwestycji w naszym ekosystemie, co z pewnością przyciągnie uwagę mediów. Znacząca większość tego kapitału trafi do kilku wybranych startupów o polskich korzeniach, ale z siedzibami w Stanach Zjednoczonych” – prognozuje Marcin Fejfer.
Najbardziej atrakcyjne sektory
W 2024 roku sztuczna inteligencja stała się dominującym trendem w polskim ekosystemie startupowym, wyznaczając kierunek dla innowacji i rozwoju technologicznego. AI przenikała niemal każdą branżę. Od medycyny i finansów po logistykę i marketing, umożliwiając automatyzację procesów, lepsze zrozumienie danych i personalizację usług. Startupy wykorzystujące AI przyciągały największe zainteresowanie inwestorów, którzy dostrzegali w nich potencjał skalowania na rynki międzynarodowe.
W jubileuszowym wydaniu raportu Startup Poland 2024 ankietowani odpowiedzieli na pytanie jakie słowa kluczowe najlepiej oddają istotę danego startupu? Okazuje się, że w tym roku 31% ankietowanych bez wahania wskazało sztuczną inteligencję, deep tech oraz internet rzeczy. Kolejne popularne terminy to „analityka”, „narzędzia badawcze” i „business intelligence” (12%), „medtech” (14%) oraz „hardware” (12%).
My odpowiadamy na pytanie jakie sektory będą przyciągać uwagę inwestorów w przyszłym roku. „Uważam, że jest kilka sektorów, które będą interesujące (nie tylko w Polsce). Coraz więcej mówi się o atomie i energii płynącej do zasilania AI, coraz mniej będzie się inwestować w sam software, a coraz więcej będzie komponentu hardware w rozwiązaniach. Fakt stworzenia infrastruktury do wynoszenia obiektów w kosmos przez Elona Muska i jego Starthipów, również da duże pole do rozwoju w sektorze kosmicznym” – mówi nam Mateusz Bodio.
Oczywiście nie zapomnimy o sztucznej inteligencji. Przemysław Kadula, anioł biznesu wskazuje również, że będzie rosło znaczenie cyberbezpieczeństwa w gospodarce. Sektor logistyczny i e-commerce jest bardzo chłonny na nowinki technologiczne. W dalszym ciągu rozwijają się sektory związane z energetyką, zdrowiem, fintechy oraz coraz śmielej związane z produkcją żywności.
Polskim startupom potrzebne zmiany
Krzysztof Grochowski z Simpact Ventures wskazuje na koniec, że mamy olbrzymi potencjał do rozwoju. „Polski ekosystem startupowy wyróżnia się na tle innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej swoją skalą i potencjałem. Jednym z największych atutów Polski jest duży rynek wewnętrzny, który oferuje startupom możliwość testowania i rozwijania swoich produktów na większą skalę jeszcze przed wejściem na rynki zagraniczne. To daje przewagę w porównaniu z mniejszymi krajami regionu, gdzie startupy często już od samego początku muszą myśleć o ekspansji międzynarodowej”.
Jednak bez większego zaangażowania państwa czy wsparcia legislacyjnego do finansowania polskich VC i osiedlania się innowacji w Polsce oddalimy się od świata technologicznego. Dlatego potrzebne są zmiany. Zdaniem Partnera Zarządzającego SpeedGroup, pomocne byłoby wprowadzenie zwolnień podatkowych dla inwestycji w fundusze VC lub startupy technologiczne. Powinny być one wzorowane na sprawdzonych rozwiązaniach zachodnich. Takie odliczenia zwiększyłyby dopływ kapitału, który następnie pracowałby w gospodarce, napędzając wzrost i innowacje.
Wprowadzenie podobnych zmian popierają ankietowani raportu Startup Poland 2024. Aż 82% badanych podkreśliło, że oczekuje ulg podatkowych dla startupów. Drugi postulat również dotyczy ulg, ale dla inwestorów prywatnych. Ponadto, 51% badanych oczekuje łatwiejszego dostępu do kapitału zagranicznego.
Jest nieźle, ale może być lepiej. Polski ekosystem startupowy oczekuje ożywienia w kwestii finansowania w nadchodzącym roku, jednak spotka się również z kolejnymi wyzwaniami. Trzymamy kciuki za jak najlepszy i świadomy rozwój!
Komentarze
Nie ma jeszcze żadnych komentarzy :)