Mechanizm podzielonej płatności (split payment) jest jednym z najważniejszych narzędzi w systemie rozliczeń podatku VAT. Wprowadzony został, aby zwiększyć przejrzystość finansową i ograniczyć oszustwa podatkowe i dotyczy transakcji pomiędzy przedsiębiorcami. Polega na automatycznym podziale płatności za fakturę na kwotę netto i podatek VAT, co wymaga korzystania ze specjalnych rachunków VAT.
Choć split payment może wydawać się skomplikowany, przynosi przedsiębiorcom wiele korzyści. Mechanizm ten może być stosowany zarówno dobrowolnie, jak i obowiązkowo w zależności od rodzaju towarów lub usług oraz wartości transakcji.
W artykule wyjaśniamy, na czym polega split payment, kto jest zobowiązany do jego stosowania, jak z niego korzystać oraz jakie płyną z niego korzyści dla firm.
Czym jest split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności (MPP)?
Mechanizm podzielonej płatności, znany również jako split payment, to sposób realizacji płatności w obrocie gospodarczym, który polega na podziale przelewu za fakturę VAT na dwie części. Kwota netto faktury trafia na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy. Natomiast podatek VAT jest przekazywany na specjalny rachunek VAT, który bank tworzy automatycznie dla każdego konta firmowego.
Mechanizm podzielonej płatności działa na podstawie tzw. komunikatu przelewu. Specjalnej formy przelewu, która umożliwia rozdzielenie płatności na część netto i VAT. Co istotne, rachunek VAT, na który trafia kwota podatku, pozostaje własnością przedsiębiorcy. Choć możliwości dysponowania tymi środkami są ograniczone przepisami prawa. Mogą być one przeznaczone wyłącznie na określone cele, takie jak: zapłata podatku VAT, opłat celnych czy składek na rzecz urzędów skarbowych.
Mechanizm obowiązuje wyłącznie w przypadku rachunków firmowych prowadzonych w bankach lub SKOK-ach. Nie dotyczy rachunków prywatnych przedsiębiorców, choć brak rachunku rozliczeniowego – zarówno po stronie nabywcy, jak i sprzedawcy – nie zwalnia z obowiązku stosowania tego mechanizmu.
Rozwiązanie to znajduje zastosowanie w przypadku faktur VAT. To zapewnia większą transparentność rozliczeń podatkowych i minimalizuje ryzyko nadużyć. Dodatkowo choć przedsiębiorca zachowuje pełne prawo do środków na rachunku VAT, musi pamiętać, że dostęp do nich podlega pewnym ograniczeniom.
Split payment jest zatem ważnym narzędziem, które porządkuje kwestie rozliczeń podatkowych i umożliwia precyzyjne zarządzanie płatnościami w obrocie gospodarczym.
Kto może stosować split payment?
Mechanizm podzielonej płatności, może być stosowany przez przedsiębiorców zarówno na zasadzie dobrowolności, jak i w sytuacjach, gdy jest to obowiązkowe. Aby zastosować tę procedurę, konieczne jest wykorzystanie specjalnego komunikatu przelewu. Mechanizm działa wyłącznie w przypadku rachunków firmowych oraz faktur z wyodrębnioną kwotą podatku VAT. Split payment nie ma zastosowania w przypadku rachunków osobistych, transakcji między osobami prywatnymi ani w sytuacjach, gdy którakolwiek ze stron nie prowadzi działalności gospodarczej.
Kto może stosować split payment dobrowolnie?
Z mechanizmu mogą korzystać wyłącznie przedsiębiorcy dokonujący transakcji B2B, czyli pomiędzy podmiotami gospodarczymi. Wynika to z przepisów ustawy o VAT, które wskazują, że płatności w systemie podzielonej płatności mogą dokonywać jedynie podatnicy, posiadający status przedsiębiorcy. Split payment nie obejmuje osób prywatnych, konsumentów ani transakcji, które nie zawierają wykazanej kwoty podatku VAT, np. od podatników zwolnionych z VAT.
Kto musi stosować split payment?
Obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności (split payment) dotyczy przedsiębiorców w określonych sytuacjach, gdy łącznie spełnione są trzy warunki:
- Wartość brutto faktury wynosi co najmniej 15 000 zł lub równowartość tej kwoty w walucie obcej.
- Faktura dokumentuje dostawę towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, określanych jako towary i usługi „wrażliwe”.
- Transakcja odbywa się pomiędzy podatnikami, niezależnie od tego, czy nabywca jest czynnym podatnikiem VAT, czy korzysta ze zwolnienia.
Towary i usługi „wrażliwe” to m.in.: usługi budowlane, wyroby jubilerskie, części samochodowe, sprzęt elektroniczny (np. telewizory, komputery), paliwa, niektóre artykuły spożywcze (np. oleje), artykuły chemiczne oraz surowce wtórne. Lista objętych produktów i usług zawiera około 150 pozycji.
Obowiązkowy split payment dotyczy jedynie kwoty należnej za towary lub usługi wrażliwe wykazane na fakturze. Pozostałe pozycje można rozliczyć w tradycyjny sposób. Wyjątkowo mechanizm ten nie jest stosowany w przypadku transakcji realizowanych na podstawie umów o partnerstwie publiczno-prywatnym, jeśli dostawcą jest podmiot prywatny, ani przy potrącaniu wzajemnych wierzytelności.
Przedsiębiorcy, którzy wystawiają faktury objęte obowiązkowym split payment, muszą na dokumencie umieścić adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Brak takiego oznaczenia może skutkować sankcjami podatkowymi.
MPP tylko dla firm
Mechanizm podzielonej płatności (MPP) jest przeznaczony wyłącznie dla transakcji dokonywanych pomiędzy rachunkami firmowymi otwartymi w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Rachunki te, widniejące w Wykazie podatników VAT (tzw. Białej liście podatników VAT), umożliwiają realizację przelewów w systemie split payment.
Jeśli płacisz za fakturę, upewnij się, że numer rachunku podany przez kontrahenta znajduje się na Białej liście. Przelew w systemie MPP dotrze do odbiorcy tylko wtedy, gdy faktura zawiera numer rachunk firmowego. W przypadku wskazania rachunku osobistego (ROR), przelew zostanie automatycznie zwrócony na Twoje konto.
Jako sprzedawca musisz również zadbać o to, aby Twój rachunek firmowy znalazł się w Wykazie podatników VAT. Kupujący będzie mógł dokonać płatności w MPP tylko na rachunek zarejestrowany na Białej liście. Twój bank lub SKOK automatycznie otworzy dla Ciebie rachunek VAT powiązany z kontem firmowym. To umożliwia rozdzielenie kwoty netto i VAT w ramach jednego przelewu. Nie musisz znać numeru rachunku VAT ani podawać go na fakturze – rozliczenie odbywa się automatycznie w systemie bankowym.
Jeśli używasz w swojej działalności rachunku osobistego, nie możesz stosować mechanizmu split payment. Transakcje objęte obowiązkowym MPP wymagają rachunków firmowych. Brak takiego konta uniemożliwia sprzedawanie lub nabywanie towarów i usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT.
Środki zgromadzone na rachunku VAT, choć pozostają Twoją własnością, podlegają ograniczeniom w ich wykorzystaniu. Mogą być przeznaczone na zapłatę podatku VAT, opłat celnych lub innych zobowiązań wobec urzędów skarbowych. W przypadku potrzeby przeniesienia tych środków na rachunek firmowy wymagana jest zgoda urzędu skarbowego.
Jak zrobić przelew z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności?
Aby zapłacić za fakturę w ramach mechanizmu podzielonej płatności (MPP), musisz użyć specjalnego rodzaju przelewu – komunikatu przelewu. Jest to narzędzie, które umożliwia automatyczny podział płatności na kwotę netto i podatek VAT. W komunikacie przelewu należy wskazać:
- kwotę podatku VAT (całość lub część),
- kwotę brutto faktury (całość lub część),
- numer faktury związanej z płatnością,
- numer NIP dostawcy.
Jeżeli płatność dotyczy zaliczki na przyszłe dostawy, w polu „numer faktury” należy wpisać „zaliczka”. Jeśli natomiast płacisz za kilka faktur wystawionych w danym okresie, zamiast numeru faktury podaj zakres dat. Nie może być krótszy niż jeden dzień ani dłuższy niż miesiąc.
Mechanizm działa automatycznie. Bank rozdziela płatność, przelewając kwotę netto na główne konto sprzedawcy, a podatek VAT na jego rachunek VAT. Środki na podatek są najpierw pobierane z Twojego rachunku VAT. W przypadku ich braku brakująca kwota zostanie pobrana z Twojego firmowego rachunku rozliczeniowego.
Komunikat przelewu pozwala również na opłacenie wielu faktur w jednym przelewie. Pod warunkiem, że obejmują one okres od jednego dnia do maksymalnie miesiąca. W takim przypadku w komunikacie należy wskazać sumę kwot brutto i VAT wynikających ze wszystkich faktur oraz daty okresu, którego dotyczą.
Ze środków zgromadzonych na rachunku VAT nie można korzystać w sposób dowolny
Chociaż środki zgromadzone na rachunku VAT należą do przedsiębiorcy, ich wykorzystanie jest ściśle ograniczone przepisami. Rachunek VAT został zaprojektowany jako narzędzie zabezpieczające należności budżetowe w zakresie podatku VAT oraz innych zobowiązań podatkowych.
Zgromadzone środki można wykorzystać do zapłaty m.in.: podatku VAT, podatków dochodowych (PIT i CIT), podatku akcyzowego, odsetek od zaległości podatkowych czy należności celnych. Jednak w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie ma takich zobowiązań, a na rachunku VAT znajduje się znaczna suma, istnieje możliwość wystąpienia do urzędu skarbowego z wnioskiem o przeniesienie tych środków na rachunek firmowy.
Urząd skarbowy ma 60 dni na rozpatrzenie takiego wniosku, ale należy pamiętać, że decyzja nie zawsze musi być pozytywna. W czasie oczekiwania na odpowiedź przedsiębiorca może jednak użyć środków z rachunku VAT do pokrycia bieżących zobowiązań w ramach mechanizmu split payment lub do zapłaty należnego podatku VAT.
Dlaczego warto stosować split payment?
Z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (MPP) wiąże się wiele korzyści, które mogą chronić przedsiębiorców przed problemami podatkowymi i sankcjami. Przede wszystkim split payment potwierdza dochowanie należytej staranności w transakcjach VAT. Jeśli przypadkowo współpracujesz z nieuczciwym kontrahentem, zapłata w ramach MPP może stanowić dowód Twojej rzetelności w przypadku kontroli urzędu skarbowego.
Split payment zapewnia również bezpieczeństwo podatkowe. Eliminuje sankcje za przelew na rachunek nieujęty w Białej liście podatników VAT, pod warunkiem zastosowania MPP. Co więcej, stosowanie mechanizmu podzielonej płatności chroni przed podwyższonymi odsetkami karnymi za zaległości VAT. O ile 95% podatku naliczonego pochodzi z faktur opłaconych w systemie MPP.
Warto wspomnieć o dodatkowych benefitach. Wśród nich znajduje się szybszy zwrot VAT. Urząd skarbowy musi dokonać zwrotu na rachunek VAT w ciągu 25 dni od złożenia deklaracji. Środki zgromadzone na rachunku VAT są również chronione przed egzekucją sądową i administracyjną, co dodatkowo zabezpiecza finanse przedsiębiorcy.
Dzięki split payment możliwe jest również obniżenie zobowiązania podatkowego (tzw. skonto) w przypadku wcześniejszej zapłaty podatku VAT. Mechanizm podzielonej płatności pomaga również uniknąć sankcji VAT. Mogą one wynosić do 30% wartości podatku z faktury, a grzywny w przypadku poważniejszych naruszeń sięgają nawet 21,6 mln zł.
Split payment – podsumowanie najważniejszych informacji
Split payment to wygodne i bezpieczne rozwiązanie, które umożliwia terminowe regulowanie zobowiązań zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jednocześnie zapewnia transparentność i automatyzację procesu płatności.
Środki na rachunku VAT, choć pozostają własnością przedsiębiorcy, są ściśle powiązane z jego zobowiązaniami podatkowymi i służą przede wszystkim zapewnieniu prawidłowego rozliczenia z budżetem państwa.
Split payment to nie tylko narzędzie do realizacji obowiązkowych płatności. To także sposób na zapewnienie bezpieczeństwa i płynności w rozliczeniach podatkowych. Regularne korzystanie z MPP pozwala uniknąć wielu ryzyk podatkowych i wspiera przejrzystość finansową w działalności gospodarczej.
Warto zauważyć, że mechanizm podzielonej płatności (split payment) może mieć charakter zarówno obowiązkowy, jak i dobrowolny.
W przypadku dobrowolnego split paymentu nabywca może zdecydować o jego zastosowaniu, jeśli faktura nie dotyczy towarów ani usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz jej wartość brutto nie przekracza 15 000 zł. W takiej sytuacji decyzja o skorzystaniu z MPP leży po stronie nabywcy. Jednocześnie sprzedawca może określić, że nie akceptuje takiej formy płatności. Czy taka transakcja stanie się wówczas nieważna? Nie, zastosowanie split paymentu wywołuje takie same skutki prawne, jak każda inna forma zapłaty. Sprzedawca może jednak dochodzić odszkodowania na drodze cywilnej, jeśli umowa nie przewidywała wykorzystania MPP.
Mechanizm podzielonej płatności staje się obowiązkowy, gdy faktura zawiera choć jedną pozycję z załącznika nr 15 do ustawy o VAT i jej wartość brutto przekracza 15 000 zł. W takim przypadku obie strony – zarówno sprzedawca, jak i nabywca – są zobowiązane do stosowania split paymentu. Należność musi być przelana z wykorzystaniem mechanizmu MPP, a sprzedawca ma obowiązek umieścić na fakturze adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.
Co w sytuacji, gdy sprzedawca nie zamieści tej informacji? Nabywca mimo to musi zastosować split payment, samodzielnie weryfikując, czy transakcja spełnia warunki obowiązkowego MPP (np. dotyczy towarów lub usług z załącznika nr 15 albo przekracza próg 15 000 zł).
Komentarze
Nie ma jeszcze żadnych komentarzy :)