Ulgi proinnowacyjne w praktyce. Jak startupy i firmy mogą obniżyć podatki?

Wiedza na temat podatków w Polsce wciąż pozostawia wiele do życzenia. Jednak warto znać ulgi, które pomogą odciążyć prowadzenie biznesu. Jednym z istotnych narzędzi są ulgi proinnowacyjne, które wspierają działalność badawczo-rozwojową spółek oraz wdrażanie nowych technologii.

System ulg proinnowacyjnych ma zachęcać polskie firmy – zarówno duże, jak i małe – do podejmowania działań zwiększających ich konkurencyjność na skalę międzynarodową. Dzięki nim przedsiębiorcy mogą nie tylko obniżyć koszty działalności, ale także zbudować trwałą przewagę opartą na technologii i wiedzy.

Wśród najważniejszych jest ulga badawczo-rozwojowa, znana jako B+R. Pozwala ona odliczyć od podstawy opodatkowania część kosztów uzyskania przychodów poniesionych na realizację działalności badawczo-rozwojowej. Wprowadzono ją jeszcze w 2016 roku, a w ubiegłym roku skorzystało z niej ponad 3,5 tys. podatników. Kwota odliczonych kosztów przekroczyła 10 mld zł.

Jednak warto wiedzieć, że na uldze B+R nie kończą się możliwości dla przedsiębiorców. Paweł Perzyński, manager w zespole People Advisory Services Tax, EY Polska przygotował listę najważniejszych ulg proinnowacyjnych, które warto znać.

Ulga na innowacyjnych pracowników

Jest ona skierowana do przedsiębiorców, którzy nie mogą w pełni wykorzystać ulgi B+R. Pozwala na bieżące odliczanie niewykorzystanej części ulgi od zaliczek na PIT pobieranych od wynagrodzeń innowacyjnych pracowników. Aby skorzystać z tej ulgi należy spełnić następujące wymagania:

• Przedsiębiorca musi być płatnikiem PIT od wynagrodzeń pracowników.
• W danym roku podatkowym podatnik poniósł stratę lub osiągnął dochód niższy niż przysługujące mu odliczenie z tytułu ulgi B+R.
• Odliczenie dotyczy tylko tej części ulgi B+R, która nie została rozliczona w zeznaniu rocznym.
• Można stosować od miesiąca następującego po złożeniu zeznania podatkowego do końca roku podatkowego.
• Pracownik musi w co najmniej 50% czasu pracy wykonywać działalność B+R.

Zwrot gotówkowy dla start-upów (w ramach ulgi B+R)

Paweł Perzyński wskazuje, że jest to rozwiązanie skierowane do przedsiębiorców, którzy w pierwszych dwóch latach działalności nie mogą w pełni wykorzystać ulgi B+R z powodu straty lub niskiego dochodu. Pozwala na uzyskanie zwrotu gotówkowego z urzędu skarbowego w wysokości iloczynu niewykorzystanych kosztów kwalifikowanych i stawki podatku (CIT/PIT).

Zwrot przysługuje za rok podatkowy, w którym podatnik poniósł stratę lub osiągnął dochód niższy niż przysługujące mu odliczenie z tytułu ulgi B+R. Dotyczy on tylko tej części ulgi, która nie została rozliczona w zeznaniu rocznym w związku z ulgą na B+R oraz innowacyjnych pracowników. Warto wiedzieć, że stanowi pomoc de minimis.

Ulga na prototypy

Jak wskazuje ekspert EY, jest to preferencja podatkowa skierowana do firm, które po zakończeniu prac badawczo-rozwojowych przechodzą do etapu wdrożenia prototypu produktu. Pozwala ona na odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów związanych z produkcją próbną oraz wprowadzeniem nowego produktu na rynek.

Wśród warunków, które należy spełnić warto podkreślić, że odliczenie dotyczy 30% kosztów produkcji próbnej i wprowadzenia na rynek. Jednak nie więcej niż 10% dochodu z działalności gospodarczej w danym roku. Do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć produkcję próbną nowego produktu oraz jego wprowadzenie na rynek.

W 2024 roku z ulgi na prototypy skorzystało jedynie 124 podatników. To pokazuje, że jest to wciąż mało popularna preferencja, głównie ze względu na skomplikowane przepisy i ograniczony zakres odliczeń.

Ulga na robotyzację

Jej celem jest wsparcie firm inwestujących w automatyzację procesów produkcyjnych. Umożliwia ona odliczenie od podstawy opodatkowania dodatkowych 50% kosztów poniesionych na inwestycje w roboty przemysłowe, a także powiązane z nimi oprogramowanie, urządzenia peryferyjne czy szkolenia pracowników.

Ważne, aby roboty zostały wykorzystane do zastosowań przemysłowych. Koszty muszą być poniesione w latach 2022–2026.

Ulga prowzrostowa

Jest to ulga na ekspansję, która wspiera przedsiębiorstwa rozwijające działalność na nowych rynkach. Do kosztów kwalifikowanych zaliczane są uczestnictwa w targach (organizacja miejsce, bilety lotnicze, zakwaterowanie), działania promocyjno-informacyjnego, przygotowania dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów czy dostosowanie opakowań do wymagań kontrahentów.

Koszty muszą być poniesione w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów wytworzonych przez podatnika. W ciągu 2 lat od poniesienia kosztów należy zwiększyć przychody ze sprzedaży produktów lub osiągnąć przychody ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych. Odliczenie dotyczy 100% kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 1 mln zł rocznie.

Ulga IP Box

Dzięki IP Box przedsiębiorcy mogą znacząco obniżyć swoje obciążenia podatkowe, jeśli ich innowacyjna działalność prowadzi do powstania wartości chronionej prawnie. W praktyce oznacza to, że firmy inwestujące w badania i rozwój oraz komercjalizujące ich efekty zyskują możliwość zatrzymania większej części dochodu. To sprzyja dalszemu finansowaniu innowacyjnych projektów.

Ta ulga pozwala opodatkować dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP) preferencyjną stawką 5%. Ważne, aby koszty były bezpośrednio związane z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego IP, np. wynagrodzenia, sprzęt komputerowy, licencje, szkolenia, literatura branżowa, usługi telekomunikacyjne, usługi chmurowe.

Pomimo skomplikowania naszego systemu podatkowego, warto wiedzieć o przysługujących ulgach proinnowacyjnych. Mogą być one stosowane równolegle i wzajemnie się uzupełniają. Ich odpowiednie wykorzystanie przyczyni się do rozwoju innowacyjnych projektów w spółce.