Załóż firmę za pożyczone pieniądze

Projekty we wczesnej fazie rozwoju można sfinansować z trzech podstawowych źródeł: dotacji, inwestycji kapitałowych i finansowania dłużnego.

W I części cyklu „Źródła pozyskiwania finansowania do realizacji projektów we wczesnej fazie rozwoju” przedstawione zostały dotacje. Omówiono ich wady i zalety oraz opisano główne instytucje i programy oferujące dotacje w podziale na cel ich przeznaczenia. Jak stwierdzono przy okazji omawiania dotacji, wybór odpowiedniego źródła finansowania zależy od konkretnego projektu, indywidualnej sytuacji danego przedsiębiorcy oraz panujących warunków rynkowych. Obecnie na polskim rynku dostępna jest szeroka oferta alternatywnych sposobów pozyskiwania środków potrzebnych na realizację koncepcji biznesowej. Dlatego analiza potrzeb danego projektu powinna zostać przeprowadzona po zaznajomieniu się z dostępnymi opcjami finansowania.

W drugiej części cyklu – „Źródła finansowania” – omówione zostanie finansowanie dłużne wraz z jego głównymi zaletami i wadami. Ponadto, przedstawione zostaną główne typy finansowania dłużnego dostępne dla polskiego przedsiębiorcy.

Źródła finansowania dłużnego

Finansowanie dłużne dla przedsiębiorstw we wczesnej fazie rozwoju dostępne jest zarówno ze źródeł prywatnych, jak i publicznych. Są to instrumenty zwrotne, w przeciwieństwie do dotacji omawianych w pierwszej części cyklu. Finansowanie dłużne stanowi jeden z najczęściej wybieranych sposobów zabezpieczenia finasowania projektów inwestycyjnych.

Zalety i wady finansowania dłużnego

Do głównych zalet finansowania przedsięwzięcia poprzez finansowanie dłużne należy fakt, iż przedsiębiorca nie traci części udziałów w realizowanym projekcie, jak ma to miejsce w przypadku inwestycji kapitałowej. Ponadto, procedura pozyskiwania kredytu komercyjnego jest relatywnie prosta. Jest to istotna różnica na tle dotacji, gdzie występuje skomplikowana i wymagająca procedura, związana z procesem zgłoszenia, sprawozdawczością z działalności firmy oraz rozliczaniem zakończonego projektu.

Najważniejszą i oczywistą wadą tego typu finansowania, w porównaniu do dotacji lub inwestycji kapitałowej, jest fakt,  że otrzymane środki muszą zostać zwrócone z określonym oprocentowaniem. Ponadto, w przypadku firm nieposiadających aktywów o odpowiedniej wartości, mogą wystąpić istotne trudności z zabezpieczeniem długu. Problem ten jest szczególnie istotny w przypadku projektów typu „start-up”, gdzie, z definicji, firma dopiero rozpoczyna proces budowy aktywów.

Wyniki badań przedstawione w raporcie przeprowadzonym w ramach Programu Ernst & Young Sprawne Państwo przez Dariusza Klonowskiego – „Innowacyjność sektora MSP w Polsce. Rządowe programy wsparcia a luka finansowa” potwierdzają, iż banki komercyjne zdecydowanie preferują duże firmy z ugruntowaną pozycją na rynku, ze względu na mniejsze ryzyko bankructwa takich podmiotów. Natomiast sektor MSP, szczególnie firm mikro i małych, postrzegany jest przez banki jako wysoce ryzykowny, bez odpowiednio wykwalifikowanej kadry managerskiej i z niewystarczającymi zabezpieczeniami. Wnioski kredytowe są często odrzucane z powodu niskiej płynności lub niewielkich zysków, które są często charakterystyczne dla mikro i małych firm.

Instytucje i programy oferujące finansowanie dłużne 

Pożyczka na innowację

Udzielana jest na „zakup i wdrożenie wyników prac badawczo – rozwojowych; zakup licencji krajowych lub zagranicznych, polegający na nabyciu uprawnień do wykorzystywania rozwiązań naukowych i technicznych oraz doświadczeń produkcyjnych; zakup i montaż maszyn lub urządzeń, budowę, rozbudowę lub modernizację budynków lub instalacji niezbędnych do wprowadzenia rozwiązania innowacyjnego; zakup usług doradczych w zakresie planowania inwestycyjnego oraz zakup usług doradczych w zakresie wdrażania innowacji lub nowych technologii” – czytamy na stronie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Przedsiębiorca może uzyskać pożyczkę do kwoty 75% wydatków kwalifikowanych, ale nie więcej niż 2 mln złotych. Podmiotem dysponującym środkami jest PARP.

Kredyt inwestycyjny – banki komercyjne

Kredyt udzielany jest na dowolny cel inwestycyjny określony przez przedsiębiorcę, jak np. zakup linii technologicznej, maszyn i urządzeń, środków transportu lub nieruchomości, a także wartości niematerialnych i prawnych (patenty i licencje). Wysokość przyznanego kredytu zależy od wnioskowanej kwoty, determinowanej potrzebami przedsiębiorcy i ustalana jest za każdym razem indywidualnie przez bank. Najczęściej, przyznawana kwota nie przekracza 80% wartości netto przedsięwzięcia. Większość banków komercyjnych obecnych na polskim rynku ma przygotowaną ofertą dla firm. Szczegółowych informacji udzielają doradcy klienta danego banku.

Kredyt inwestycyjny – banki spółdzielcze

Kredyt może być udzielony na stworzenie nowego majątku firm lub trwałe zwiększenie wartości istniejących aktywów. Środku uzyskane z kredytu mogą zostać przeznaczone tak na inwestycje materialne (maszyny i urządzenia, nieruchomości i inne), jak i wartości niematerialne i prawne (licencje, koncesje, znaki towarowe). Wysokość kredytu, podobnie jak w przypadku banków komercyjnych, ustalana jest za każdym razem indywidualnie na podstawie specyfiki danego przedsięwzięcia. Oferta banków spółdzielczych może istotnie różnić się od banków komercyjnych. O szczegółowe warunki udzielenia kredytu należy pytać w placówkach banków.

Fundusze poręczeń kredytowych

Poręczenie stanowi zabezpieczenie, iż kredyt zaciągnięty w innym banku zostanie spłacony. Ponownie odwołując się do informacji zawartych na stronie PARP’u – „Głównym zadaniem funduszy poręczeń kredytowych jest ułatwienie przedsiębiorcom oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą dostępu do zewnętrznego finansowania w postaci kredytów bankowych oraz pożyczek na prowadzenie działalności gospodarczej. Fundusze poręczeń kredytowych, są instytucjami o charakterze non profit”. Poręczenia nie są udzielane do uruchomionych już kredytów lub pożyczek. Stanowią one zobowiązanie wobec podmiotów, z którymi dany fundusz poręczeniowy współpracuje. Wartość poręczenia stanowi maksymalnie 80% kwoty udzielanego kredytu lub pożyczki. Dodatkowe informacje można uzyskać na stronach PARP lub Krajowego Stowarzyszenia Funduszy Poręczeniowych.

Fundusze pożyczkowe

Udzielne są najczęściej mikro i małym przedsiębiorcom rozpoczynającym działalność gospodarczą, którzy mają problemy z pozyskaniem finansowania komercyjnego z powodu niewystarczających zabezpieczeń lub niekorzystnej historii kredytowej. Środki przeznaczane są m.in. na finansowanie inwestycji, wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; zakup maszyn i urządzeń; rozbudowę, adaptację lub modernizację obiektów produkcyjnych, handlowych, usługowych; zakup materiałów i surowców niezbędnych do realizacji założonego przedsięwzięcia gospodarczego. Maksymalna kwota wsparcia w ramach funduszu pożyczkowego wynosi zwykle 20% wartości przedsięwzięcia, ale nie więcej niż 120 tys. złotych. Dodatkowe informacje można uzyskać na stronach PARP, Polskiego Stowarzyszenia Funduszy Pożyczkowych oraz u poszczególnych funduszy*.

Podsumowując, ofertę funduszy dłużnych dostępnych dla przedsiębiorcy poszukującego finansowania we wczesnej fazie rozwoju można uznać za obszerną. Należy pamiętać, że finansowanie projektu przy pomocy kredytu jest z jednej strony atrakcyjne, gdyż przedsiębiorca nie musi dzielić się udziałami z inwestorem kapitałowym, a oferowane środki nie niosą ze sobą konieczności ścisłej kontroli. Mimo to, firma we wczesnej fazie rozwoju może napotkać istotne trudności w pozyskaniu finansowania dłużnego z racji niewystarczających zabezpieczeń i historii finansowej. Działalność funduszy poręczeniowych i pożyczkowych ma na celu pomoc mikro i małym firmom w rozwiązaniu tego problemu. Niemniej, otrzymane środki, powiększone o oprocentowanie, muszą zostać zwrócone.

*Wśród funduszy pożyczkowych działających na polskim rynku wymienić można m.in.: Fundusz Pożyczkowy E. Lorenz, Inicjatywa Mikro, Małopolski Fundusz Pożyczkowy, Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Fundusze Pożyczkowe Fundacji Rozwoju Regionu Rabka, Stowarzyszenie „Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości i Rozwoju”, Centrum Biznesu Małopolski Zachodniej, Agencja Rozwoju Małopolski Zachodniej.

Maciej Plichta – autor pełni funkcję Dyrektora Inwestycyjnego w Funduszu Spinaker Innowacji – Inkubator BonusCard. Specjalizuje się w modelowaniu finansowym, wycenie przedsiębiorstw, wycenie wartości niematerialnych i prawnych, a także w weryfikacji średnio- i długoterminowych prognoz finansowych. Jest absolwentem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie kierunku Finanse i Bankowość ze specjalizacją w finansach przedsiębiorstw. Zdał trzeci (ostatni) poziom egzaminu CFA (Chartered Financial Analyst).