Rentowność polskich firm spada. Odnotowaliśmy najniższe wartości od 10 lat

Gwałtowny wzrost cen surowców oraz wysoka inflacja. To główne przyczyny, które negatywnie wpłynęły na rentowność polskich firm.

Rentowność krajowych firm w 2024 roku była przedmiotem jednej z ostatnich analiz Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE). W ubiegłym roku rentowność obrotu netto w polskich firmach spadła do 3,4 proc. To najgorsza wartość w dziesięcioletnim okresie. Co więcej, udział firm osiągających zysk zmniejszył się do 77,2 proc. Oznacza to, że prawie co czwarta firma ubiegły rok zakończyła ze stratą.

Niska rentowność krajowych firm – przyczyny

Przedsiębiorcy, którzy wzięli udział w badaniu PIE, podkreślali kluczowy wpływ czynników zewnętrznych na rentowność ich firm. Wśród kluczowych przyczyn w tej grupie wymieniano najczęściej niestabilną sytuację gospodarczą oraz wzrost cen surowców i energii. Te zmienne przewyższały czynniki wewnętrzne, takie jak motywacja i zaangażowanie pracowników oraz efektywne zarządzanie płynnością finansową.

W przypadku firm o wysokiej rentowności charakteryzowały się one lepszą oceną swojej sytuacji finansowej. To pozwalało na aktywność inwestycyjną oraz ekspansję na rynki zagraniczne. Inwestycje wewnętrzne obejmowały najczęściej automatyzację procesów, rozwój nowych produktów i wdrażanie technologii, w tym sztucznej inteligencji.

W ujęciu sektorowym największe obniżenie rentowności odnotowały branże kapitałochłonne i pracochłonne. Ich przykładami są przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, handel oraz transport i gospodarka magazynowa. Branże usługowe oparte na wiedzy mimo wzrostu kosztów pracy i spadku marż, zachowały relatywnie wysoką rentowność i stabilność finansową.

„Kluczowe dla wysokiej rentowności są efektywność operacyjna i dyscyplina kosztowa. Modele ekonometryczne oparte na danych z ponad 14 tys. firm potwierdzają, że najważniejszymi czynnikami podnoszącymi rentowność aktywów są marża EBITDA oraz rotacja aktywów. Szczególnie widoczne było to w branży zakwaterowania i gastronomii, w której szybkie wykorzystanie aktywów jest kluczowe. Jednocześnie koszty pracownicze silnie negatywnie oddziaływały na rentowność, zwłaszcza w sektorach pracochłonnych, takich jak budownictwo i przetwórstwo. Utrzymanie rentowności wymaga więc dostosowania strategii do specyfiki branży i modeli biznesowych, przejawiających się zarówno w sprawności operacyjnej, jak i inwestycjach w nowe technologie, automatyzację czy rozwój kompetencji pracowników” – ocenia dr Urszula Kłosiewicz-Górecka, starsza analityczka w Zespole Foresightu Gospodarczego PIE.