Czynny żal może pomóc uniknąć kary, jeśli zostały naruszone przepisy podatkowe. Jednak uprzednio należy się przyznać przed urzędem skarbowym do popełnienia błędu. W przeciwnym razie przedsiębiorcy mogą grozić konsekwencje odpowiednie dla popełnionego wykroczenia albo przestępstwa. Jak zatem napisać czynny żal, by uniknąć nieprzyjemności? Przedstawiamy wzór czynnego żalu, a więc zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego.
Czynny żal — jak napisać, jak złożyć?; Fot. Pexels
Czym jest czynny żal?
Zarówno przedsiębiorcy, jak i osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mają swoje obowiązki względem urzędu skarbowego. W wielu przypadkach nawet drobne przeoczenia czy zaniechania mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami. Jeżeli np. zapomniałeś o złożeniu deklaracji podatkowej czy opłaceniu podatku VAT w terminie, nie zawsze musisz ponieść wyszczególnioną w przepisach karę. Taką możliwość daje czynny żal, czyli poinformowanie naczelnika urzędu skarbowego o popełnieniu czynu zabronionego.
Zawiadomienie o popełnieniu czynu to oczywiście nie wszystko. Aby było skuteczne, konieczne stanie się również dopełnienie obowiązków podatkowych, czyli np. zapłacenie brakującego podatku czy złożenie zeznania podatkowego.
Instytucja czynnego żalu w stosunkach przedsiębiorcy z urzędem skarbowym uregulowana została w Kodeksie karnym skarbowym, który w art. 16 § 1 stanowi, że:
„Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu”.
Czynny żal: jakich sytuacji dotyczy?
Z czynnego żalu można skorzystać w przypadku popełnienia czynu zabronionego, w tym przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. W jakich sytuacjach może okazać się skuteczny?
- niezłożenie deklaracji podatkowej w terminie
- nierzetelne wystawienie faktury czy dowodu zakupu
- błędne prowadzenie ksiąg rachunkowych
- brak zapłaty podatku w terminie (podatku PIT, CIT, VAT)
- zaniżenie stawek VAT
- nieuprawnione stosowanie zwolnienia z podatku VAT
- wyłudzenie należności celnych
- zaniżenie wymiaru podatku.
Kiedy złożenie czynnego żalu zadziała?
Jednak warto zauważyć, że czynny żal nie w każdym przypadku zagwarantuje skuteczną ochronę przed karą. Jak wskazuje dalej Kodeks karny skarbowy, powyższy przepis będzie nieskuteczny w przypadku, gdy podatnik:
- został już wezwany w związku z popełnionym czynem zabronionym, a organy podatkowe udokumentowały już popełnienie przestępstwa;
- jest w trakcie postępowania kontrolnego;
- zorganizował grupę bądź nakłaniał inną osobę w celu popełnienia przestępstwa skarbowego.
Dodatkowo należy pamiętać również o konieczności uiszczenia opłaty razem z odsetkami, bowiem instytucja czynnego żalu chroni tylko przed karami, a nie zobowiązaniami.
Jak więc sprawić, aby czynny żal był skuteczny? W każdym przypadku warto złożyć go jak najszybciej po zorientowaniu się w sytuacji. Jak najszybciej – bez wezwania urzędu skarbowego – należy również dopełnić obowiązku, a w przypadku konieczności uregulowania podatku zrobić to, uwzględniając odsetki.
Do złożenia czynnego żalu nie należy natomiast wyznaczać pełnomocnika. W przypadku doręczenia go do urzędu skarbowego, należy zrobić to osobiście.
Jak i kiedy należy złożyć czynny żal?
Kodeks nie określa terminu, w jakim podatnik powinien przyznać się do popełnionego przestaw. Jeśli jednak przedsiębiorca liczy na pozytywne rozpatrzenie wniosku, powinien go złożyć, zanim organ skarbowy udokumentuje popełnienie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Należy to również zrobić zanim organy ścigania rozpoczną np. czynności sprawdzające, kontrole czy przeszukanie.
Zawiadomienie można złożyć pisemnie lub ustnie do protokołu we właściwym urzędzie skarbowym. Można to także zrobić przez Internet, korzystając z odpowiedniej opcji w e-Urzędzie Skarbowym. W tym celu należy zalogować się do serwisu i autoryzować czynność.
Organ ścigania może następnie uznać czynny żal. W takim przypadku naczelnik urzędu celno-skarbowego odstępuje od nakładania kary, ew. może wskazać również nowe terminy regulowania zobowiązań. Jeżeli czynny żal będzie nieskuteczny, postępowanie będzie kontynuowane.
Czynny żal – jak napisać?
Jak powinien wyglądać czynny żal? Wzór nie został jednoznacznie ustalony w przepisach. Należy także pamiętać, że można go złoży osobiście w urzędzie skarbowym w formie ustnej. Jak napisać czynny żal? Powinien zostać wykonany samodzielnie, zawierając następujące dane:
- osoby składającej czynny żal;
- adresata, którym jest Naczelnik urzędu skarbowego;
- charakter popełnionego czynu i jego okoliczności;
- osoby, które miały związek z popełnionym czynem zabronionym;
- informację czy popełniony czyn został naprawiony (albo w jakim terminie będzie naprawiony)
Dodatkowo należy dołączyć do zawiadomienia:
- potwierdzenie zapłaty uiszczenia wymaganej należności publicznoprawnej — jeśli czynny żal dotyczy niezapłacenia podatku w terminie,
- przedmioty podlegające obowiązkowi, którego nie dopełniłeś — tutaj chodzi o deklaracje i zeznania podatkowe, których nie złożyłeś w przypisanym do tego terminie.
Poniżej przygotowaliśmy wzór czynnego żalu, który może być złożony w urzędzie skarbowym. Wniosek w formacie PDF tutaj