Zakładasz firmę? Oto 9 obowiązków właściciela biznesu, o których musisz pamiętać

Gdy biznes zaczyna się rozwijać na tyle, że jednoosobowa firma wymaga zatrudnienia pracowników to bardzo dobra informacja. Należy jednak pamiętać, że pracownik w firmie obok oczywistych korzyści rodzi także pewne obowiązki, o których właściciel firmy musi pamiętać. Oto 9 obowiązków przedsiębiorcy wobec pracownika.

Zatrudniając pracownika należy liczyć się z koniecznością poniesienia licznych kosztów związanych nie tylko z samą wypłatą wynagrodzenia, lecz także zapewnienia miejsca pracy, czy wypełnienia wszystkich praw pracowniczych. Szczególnie, jeśli zatrudnimy pracownika na podstawie umowy o pracę.

1. BHP stanowiska pracy

Zapewnienie bezpiecznego miejsca pracy to jeden z podstawowych obowiązków, jakie w pierwszej kolejności musi wypełnić pracodawca. Niestety nie mówimy tutaj wyłącznie o udostępnieniu pomieszczenia do pracy. Przepisy rozporządzenia MPiPS w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy bardzo szczegółowo określają metraż pomieszczenia biurowego, jaki powinien przypaść na jednego pracownika, warunki oświetleniowe miejsca pracy, a także jego temperaturę. Wspomniane przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek związany z zabezpieczeniem pomieszczeń przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami, które mogłyby w niekorzystny sposób wpłynąć na zdrowie i życie zatrudnionych pracowników.

2. Obowiązkowe badania lekarskie

Pracodawca zapewniając bezpieczne i higieniczne warunki pracy, musi mieć również na uwadze ochronę życia i zdrowia swoich podwładnych. Ochrona ta odbywa się poprzez stosowanie obowiązkowych badań lekarskich, jakim muszą być poddani wszyscy zatrudnieni pracownicy. Kodeks pracy, w zależności od zaistniałych okoliczności, wyróżnia trzy rodzaje badań lekarskich. Są nimi:

• wstępne badania lekarskie wykonywane w szczególności w trakcie przyjmowania pracownika do pracy,
• badania okresowe, których częstotliwość zależy od rodzaju wykonywanej pracy, a także
• badania kontrolne wykonywane w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku pracy – po nieobecności pracownika spowodowanej chorobą trwającej dłużej niż 30 dni.

Koszty wykonania badań leżą wyłącznie po stronie pracodawcy.

3. Szkolenie BHP na koszt pracodawcy

Oprócz badań lekarskich pracodawca powinien zapewnić pracownikowi szkolenia z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenia te odbywają się na koszt pracodawcy, w czasie pracy pracownika. Dotyczą one nie tylko pracowników podejmujących pracę w zakładzie pracy po raz pierwszy, lecz także pracowników zatrudnionych już od kilku lat. Szkolenia te bowiem w zależności o wykonywanej pracy powinny być wykonywane cyklicznie co 6 lat w przypadku pracowników biurowych, bądź nawet co roku, w przypadku pracowników wykonujących prace szczególnie niebezpieczne.

Szczegółowy zakres szkoleń oraz częstotliwość ich wykonywania na różnych stanowiskach pracy znaleźć można w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2004 nr 180 poz. 1860).

4. Obowiązek dostarczenia odzieży i obuwia roboczego

Obowiązek zapewnienia stroju roboczego dotyczy w szczególności pracowników służb medycznych, sanitarnych, pracowników taśm produkcyjnych, czy też pracowników budowlanych. Pracodawca bowiem nie może dopuścić pracownika do pracy bez odzieży i obuwia roboczego lub środków ochrony indywidualnej, jeśli w trakcie wykonywania pracy odzież prywatna mogłaby ulec zabrudzeniu bądź też zniszczeniu. Koszt zakupu odzieży i obuwia zobowiązany jest ponieść wyłącznie pracodawca. Co więcej pracodawca zobowiązany jest również prać, naprawiać, a także konserwować odzież roboczą na własny koszt. Jeśli nie ma takiej możliwości, czynność ta może być wykonywana przez pracownika, jednak wówczas przysługuje mu stosowny ekwiwalent pieniężny.

5. Dodatkowe prawa pracownika pracującego w upałach

Pracownikom świadczącym pracę w zmieniających się warunkach otoczenia m.in. w podwyższonych temperaturach przysługuje prawo do bezpłatnych, zimnych napojów. Przy czym przez pracę wykonywaną w warunkach podwyższonej temperatury powietrza należy rozumieć pracę na otwartej przestrzeni w temperaturze ponad 25 stopni C, oraz w pomieszczeniach zamkniętych przy temperaturze ponad 28 stopni C.

Dodatkowo pracownikom, którzy wykonują tzw. pracę brudzącą, na otwartej przestrzeni, w wysokiej temperaturze powietrza, pracodawca musi dla celów higienicznych dostarczyć około 90 litrów wody dziennie na każdego pracownika.

6. Dodatkowe prawa pracownika pracującego w niskich temperaturach

Na dodatkowe prawa mogą liczyć również pracownicy świadczący pracę w niskich temperaturach na otwartej przestrzeni. W ich przypadku pracodawca oprócz obowiązku zapewnienia w pobliżu miejsca pracy pomieszczenia umożliwiającego ogrzanie się a także zmianę odzieży ochronnej, zobowiązany jest również nieodpłatnie zapewnić ciepłe napoje i posiłki. Gorące posiłki powinny być wydane pracownikom w sytuacji, gdy świadczą oni prace związane z wysiłkiem fizycznym na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (od dnia 1 listopada do 31 marca), powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu – 1500 kcal u mężczyzn i 1000 kcal u kobiet.

Prawo do bezpłatnych posiłków przysługuje również pracownikom zatrudnionym w pomieszczeniach zamkniętych, w których temperatura spada poniżej 10°C lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25°C.

Z kolei gorące napoje przysługują pracownikom pracującym na otwartej przestrzeni, gdy temperatura spada poniżej 10 stopni Celsjusza.

7. Płatny odpoczynek pracownika

Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę oprócz bezpiecznego miejsca pracy, czy też badań lekarskich, przysługuje również szereg innych praw pracowniczych. Wśród nich znajduje się m.in. prawo do corocznego, nieprzerwalnego oraz co ważne – płatnego urlopu wypoczynkowego. Jego wymiar uzależniony jest od stażu pracy pracownika i wynosi 20 dni – w przypadku pracownika zatrudnionego krócej niżeli 10 lat, oraz 26 dni – w przypadku pracownika zatrudnionego dłużej niżeli 10 lat.

W przypadku niewykorzystania przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego w całości lub części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za zaległy urlop.

To nie wszystko. Obok urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje również kilka dodatkowych, płatnych dni wolnych od pracy, w sytuacji pojawienia się szczególnych okoliczności osobistych. Mowa tu m.in. o ślubie pracownika, urodzenia się jego dziecka albo też zgonu i pogrzebu małżonka pracownika, dziecka, ojca, matki. Wówczas pracownikowi przysługują nawet 2 dodatkowe dni wolne od pracy.

Nie należy zapominać również o dodatkowych 2 dniach płatnej opieki nad dzieckiem w ciągu roku kalendarzowego, jakie przysługuje rodzicowi wychowującemu dziecko do lat 14.

8. Praca w godzinach nocnych nie za darmo

Każdemu pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej. Dodatek ten wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Warto przy tym podkreślić, że zgodnie z przepisami kodeksu pracy poprzez pracę w porze nocnej należy rozumieć pracę odbywającą się między godzinami 21.00 a 7:00.

9. Dodatkowe prawa pracownic w ciąży i karmiących piersią

Kodeks pracy szczególną ochroną obejmuje również kobiety w ciąży. Pracownica w ciąży oprócz 10 minutowych przerw od pracy przypadających na każde 50 minut pracy przy komputerze, może liczyć również na zwolnienie z wykonywania pracy przy taśmie, noszenia i podnoszenia ciężkich przedmiotów oraz świadczenia pracy w nadgodzinach i w porze nocnej.

Nie należy również zapominać o pracownicach karmiących dziecko piersią. Przysługuje im bowiem prawo do dwóch 30 minutowych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownicy świadczącej pracę w czasie krótszym niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują.

Jak widać, gdy przedsiębiorca staje się pracodawcą musi liczyć się z dodatkowymi obciążeniami nie tylko finansowymi, lecz także typowo pracowniczymi. Prawidłowe wypełnianie dość licznych obowiązków, choć niejednokrotnie jest bardzo problematyczne dla pracodawców, pozwoli na uniknięcie nieprzyjemności m.in. ze strony Państwowej Inspekcji Pracy. Przeczytaj także na MamBiznes.pl:

• Co zrobić, gdy pierwszy pomysł na biznes nie wypalił?
• Dlaczego Polacy zakładają firmy w Norwegii?

Iwona Maczalska
PIT.pl & VAT.pl