Ranking kont firmowych Ranking kont osobistych

A może własny biznes w Niemczech?

Niemcy to naturalny kierunek „ekspansji” dla polskich przedsiębiorców. Nasi zachodni sąsiedzi mogą pochwalić się niezłymi, jak na kryzys gospodarczy, wskaźnikami makroekonomicznymi – ich PKB w trzecim kwartale wzrósł o 0,7 proc. w porównaniu z poprzednim kwartałem.

Ożywienie gospodarcze widoczne jest w wielu gałęziach przemysłu – szczególnie w dziedzinie półproduktów i dóbr inwestycyjnych. Pozytywne impulsy nadeszły ze strony produkcji przemysłowej, szczególnie w branży samochodowej, oraz ze strony prywatnych oraz państwowych wydatków konsumpcyjnych i inwestycji budowlanych. Inflacja w 2008 r. osiągnęła poziom 2,8%. Stopa bezrobocia kształtowała się w październiku 2009 r. na poziomie 7,5%.

Ponadto, w przyszłym roku niemiecki rynek zostanie w całości otwarty dla pracowników z tzw. nowych państw UE, w tym Polski. Być może to najlepszy moment, aby poszerzyć swoją działalność o ten kierunek?

Co wolno polskiemu przedsiębiorcy

Wraz z wejściem Polski do UE z dniem 1 maja 2004 roku gwarantowana jest polskim przedsiębiorcom swoboda działalności gospodarczej w zakresie nieograniczonym. Okresami przejściowymi objęte zostały, choć obecnie także już w niewielkim zakresie, tylko tzw. swoboda przepływu pracowników (Arbeitnehmerfreizügigkeit) i tzw. swoboda świadczenia usług (Dienstleistungsfreiheit). Oznacza to, że polskie przedsiębiorstwa do 30 kwietnia 2011 w ograniczonym zakresie i w ograniczonych dziedzinach działalności posiadają prawo świadczenia usług i delegowania pracowników na rynek niemiecki. Warto tę datę uwzględnić w planowaniu strategicznym.

Rejestrować działalność gospodarczą w Niemczech mogą obywatele polscy w ramach swobody osiedlania się (Niederlassungsfreiheit). Przed podjęciem decyzji o założeniu firmy u naszych zachodnich sąsiadów wskazana jest konsultacja ze specjalistami doświadczonymi w międzynarodowym obrocie gospodarczym. Należy najpierw zdefiniować i zidentyfikować potencjalnych klientów oraz konkurentów, zanalizować wielkość potencjalnego rynku zbytu i skorzystać z doświadczenia działających już na rynku niemieckim firm dysponujących wiedzą z zakresu marketingu międzynarodowego.

 Zaprezentuj swój e-biznes na MamBiznes.pl. Wyślij opis na [email protected]. Codziennie nowe startupy. Zobacz największą bazę startupów >>>

Kolejnym krokiem jest wybranie formy organizacyjno-prawnej prowadzenia działalności gospodarczej z uwzględnieniem inżynierii finansowej. Z tym wyborem wiążą się bowiem konkretne prawa i obowiązki przyszłego przedsiębiorcy – zwłaszcza formalności związane z rozpoczęciem działalności, odpowiedzialnością przedsiębiorcy, obowiązkiem wpisu do odpowiedniego rejestru handlowego (Handelsregister) lub ewidencji prowadzonej przez urząd ds. gospodarczych (Gewerbeamt).

Biuro przedstawicielskie

Ciekawą i niskonakładową formą testowania rynku jest forma tzw. biura przedstawicielskiego, nazywana też potocznie reprezentacją (unselbständige Zweigniederlassung).Takie biuro pokazuje obecność polskiego przedsiębiorstwa na rynku niemieckim, nie ma jednak własnej osobowości prawnej, jego utworzenie nie podlega wpisowi do rejestru handlowego i biuro musi występować pod zarejestrowaną w Polsce firmą (nazwą).

Mamy do czynienia z działalnością gospodarczą, zatem wymagane jest zgłoszenie we właściwym miejscowo urzędzie, tzw. Gewerbeamt. Niewątpliwymi zaletami biura przedstawicielskiego są stosunkowo prosta procedura jego zakładania, niski koszt oraz minimalne obowiązki wobec niemieckich organów administracyjnych. To może być pierwszy krok do „nawiązania kontaktu” z rynkiem niemieckim.

W tabeli przedstawiamy podstawowe formy prawne obowiązujące na terytorium niemieckim, spośród których przedsiębiorca polski może wybierać bez ograniczeń.

Rodzaj działalności

Zakres odpowiedzialności

Minimalny kapitał zakładowy

Rejestracja

Einzelunternehmen (działalność gospodarcza na własny rachunek)

nieograniczona przedsiębiorcy

niewymagany

Jest możliwa, ale nie obowiązkowa

Gesellschaft bürgerlichen Rechts – GbR (spółka cywilna)

nieograniczona wspólników

niewymagany

nie

Partnergesellschaft  (spόłka partnerska)

nieograniczona wspόlnikόw

niewymagany

tak

Zweigniederlassung (oddział)

przedsiębiorstwa tworzącego

niewymagany

tak

Gesellschaft mit beschränkter Haftung – GmbH (spółka z o.o.)

ograniczona do wysokości wkładów

25 000 euro

tak

Unternehmergesellschaft – UG (spółka przedsiębiorców)

ograniczona do wysokości wkładów

1 – 24 999 euro

tak

offene Handelsgesellschaft – OHG (spółka jawna)

nieograniczona wspólników

niewymagany

tak

Kommanditgesellschaft – KG (spółka komandytowa)

osobista nieograniczona wspólnika głównego – komplementariusza; ograniczona do wysokości wkładów pozostałych – komandytariuszy

niewymagany

tak

Aktiengesellschaft – AG (spółka akcyjna)

do wysokości wkładów

50 000 euro

tak

Tabela zawiera informacje na temat ważniejszych praw i obowiązków wiążących się z wyborem danej formy organizacyjnej przedsiębiorstwa w Niemczech. Poniżej prezentujemy trzy najbardziej popularne formy zakładania działalności w Niemczech tj. działalność na własny rachunek, oddział (przedstawicielstwo), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Na własny rachunek

Najliczniejsza grupa naszych rodaków uruchamia samodzielną działalność gospodarczą prowadzoną pod własnym imieniem i nazwiskiem, tzw. działalność na własny rachunek. Zarejestrowanie działalności gospodarczej w Niemczech nie jest dla polskich obywateli skomplikowane. Pierwszym krokiem jest zameldowanie się we właściwym urzędzie meldunkowym (polizeiliche Anmeldung).

Kolejny krok to znalezienie lokalu na siedzibę firmy, choć możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej pod adresem zamieszkania i zameldowania. W tym przypadku dopilnować należy, by umowa najmu uwzględniała także najem pomieszczeń pod działalność gospodarczą. Każda działalność musi zostać zarejestrowaną w urzędzie ds. gospodarczych – Gewerbeamt. Rejestracji dokonujemy poprzez wypełnienie specjalnego formularza tzw. Gewerbeanmeldung, przedłożenie kopii paszportu lub dowodu osobistego, potwierdzenia zameldowania oraz dokumentu, który poświadczy najem lokalu pod działalność gospodarczą.

W przypadku obywateli polskich prowadzących samodzielną działalność gospodarczą przysługuje nieograniczone prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terenie UE. W celu uzyskania zaświadczenia o posiadaniu wspólnotowego prawa do swobodnego przemieszczania się (§5 ust.1 swoboda przemieszczania się/UE) należy udać się ponownie do urzędu meldunkowego. Pisemne poświadczenie wydawane jest po przedłożeniu dokumentu tożsamości i potwierdzeniu zgłoszenia działalności gospodarczej, Gewerbeanmeldung.

Informacje o zarejestrowanej działalności gospodarczej automatycznie przekazywane są do urzędu skarbowego. Po kilku dniach należy spodziewać się korespondencji z właściwego urzędu skarbowego wraz z koniecznymi do wypełnienia formularzami.

W celu przyspieszenia procedury uzyskania numeru identyfikacji podatkowej zaleca się niezwłocznie po dokonaniu rejestracji firmy wysłać wniosek o nadanie numeru podatkowego do właściwego urzędu skarbowego. Formularze są powszechnie dostępne w Internecie oraz w urzędach skarbowych.

Kolejnym naturalnym krokiem jest otwarcie firmowego rachunku bankowego (Geschaftskonto). Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą być członkami lokalnej izby przemysłowo-handlowej. Członkowstwo jest obowiązkowe.

Wykonywanie zawodu rzemieślnika regulują przepisy ustawy o rzemiośle (Handwerksordnung). Zawody wymagające otrzymania zezwolenia są wymienione w załączniku A ww. dokumentu, natomiast załącznik B zawiera zawody, które wymagają tylko odpowiedniego zgłoszenia i dokonania opłaty członkowskiej w izbie rzemieślniczej. Cała procedura nie nastręcza większych trudności. Istotne jest tylko odpowiednie przyporządkowanie rodzaju świadczonych usług.

Do prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek nie jest konieczne wniesienie jakiegokolwiek kapitału zakładowego. Przedsiębiorca odpowiada jednak osobiście całym swoim majątkiem za długi i zobowiązania założonego przedsiębiorstwa.

Oddział

Inna formą zaistnienia polskiego przedsiębiorstwa na rynku niemieckim jest założenie oddziału (Zweigniederlassung). Zgodnie z przepisami niemieckiego Kodeksu Handlowego oddział jest jednostką wyodrębnioną przestrzennie i organizacyjnie z zakładu głównego, prowadzącą działalność samodzielnie, posiadającą oddzielną rachunkowość, której majątek jest wydzielony z majątku przedsiębiorstwa macierzystego. Kolejnym warunkiem otwarcia oddziału jest posiadanie własnego kierownictwa.

Nowo utworzony oddział musi zostać wpisany do rejestru handlowego. Poświadczony notarialnie wniosek powinien zawierać w szczególności informacje dotyczące przedsiębiorstwa macierzystego jak i samego oddziału m.in. adres siedziby oddziału, zakres działalności, dane osoby kierującej oddziałem, formę prawną przedsiębiorstwa i właściwe dla niego prawo.

Rozpoczęcie działalności gospodarczej zgłasza się także w Gewerbeamt na zasadach analogicznych jak w przypadku działalności na własny rachunek.

Spółka

W przypadku spółek niemieckie prawo przewiduje możliwość tworzenia spółek kapitałowych (sp. z o.o. i s.a.) oraz spółek osobowych (m.in. sp. jawna i komandytowa). Nieskomplikowane formalności przy jej zakładaniu powodują, że forma Sp. z o.o. (GmbH) jest często wybierana zarówno przez duże przedsiębiorstwa, jak i pojedyncze osoby. Ostatnia reforma ustawy o spółkach z o.o. przyczyniła się do zwiększenia atrakcyjności tej formy prawno-organizacyjnej.

W przypadku GmbH ani wspólnicy ani zarząd nie muszą być obywatelami Niemiec. Możliwa jest więc sytuacja, w której wszyscy wspólnicy jak i zarząd są Polakami.
 
Umowa spółki musi zostać potwierdzona przez notariusza. Podstawowymi informacjami, które powinna zawierać umowa, są:

  • nazwa firmy – nie mogą w niej występować nazwiska osób, które nie są jej wspólnikami; dostępność i poprawność nazwy firmy należy przed wizytą u notariusza potwierdzić w izbie przemysłowo handlowej;
  • adres siedziby, który musi znajdować się w obrębie właściwości miejscowej danego sądu rejestrowego;
  • przedmiot działalności – należy zwrócić uwagę, iż niektóre rodzaje działalności wymagają zezwolenia;
  • wysokość kapitału zakładowego i udział wspólników; minimalny kapitał wynosi 25.000 €, musi istnieć w chwili zakładania spółki, nie musi być on wniesiony w pełnej wysokości, wystarczy 12.500 €. W momencie składania wniosku o wpis do rejestru zarząd musi jednak zapewnić, że deklarowany kapitał jest do jego dyspozycji;
  • skład zarządu i nazwana osoba/osoby prezesa zarządu, który będzie reprezentować spółkę wewnątrz i na zewnątrz.

Umowa musi zostać podpisana przez wszystkich wspólników.

Kolejnym etapem na drodze powstania GmbH jest wpis do rejestru handlowego. Do wniosku o wpis należy dołączyć:

  • poświadczony odpis umowy spółki,
  • listę wspólników podpisaną przez wszystkich członków zarządu,
  • dowód powołania zarządu,
  • poświadczone notarialnie wzory podpisów członków zarządu,
  • sprawozdanie uzasadniające wartość wkładów rzeczowych, w przypadku gdy zostały one wniesione,
  • zezwolenie, jeśli przedmiot działalności wymaga jego uzyskania.

Wniosek o rejestrację spółki powinien także zawierać oświadczenie członków zarządu o wniesieniu i postawieniu do dyspozycji spółki wymaganych wkładów oraz o braku okoliczności uniemożliwiających ustanowienie zarządu. Obowiązkowe jest członkowstwo w izbie przemysłowo handlowej. Procedura zgłoszenia dokonywana jest za pośrednictwem sądu, który przesyła wniosek rejestracyjny do właściwej izby. Ostatnią czynnością jest rejestracja w Gewerbeamt.

W niedawno znowelizowanej ustawie wprowadzono nową formę organizacyjną – Unternehmergesellschaft, która jest pochodną spółki GmbH. Ta forma ma ułatwić dostęp do spółki kapitałowej podmiotom, które na początku mają i potrzebują niewielkiego kapitału. Różnice polegają głównie na wysokości wkładu, który w tym przypadku może wynosić nawet 1 € (1-24.999 €) i musi być on wniesiony w pełnej wysokości gotówką przed zarejestrowaniem spółki. Wkład rzeczowy jest niemożliwy. Wadą tego rozwiązania jest fakt, że spółka musi oprócz nazwy stosować obowiązkowo określenie „Unternehmergesellschaft haftungsbeschränkt” oraz musi tworzyć kapitał zapasowy w wysokości jednej czwartej rocznego zysku aż do osiągnięcia kapitału zakładowego w wysokości 25.000 €.
 
Podatki

Niezwykle istotną dziedziną z punktu widzenia przedsiębiorców chcących rozpocząć działalność w Niemczech jest z pewnością tamtejszy system podatkowy. Wybór formy organizacyjno-prawnej determinuje sposób opodatkowania działalności oraz samego przedsiębiorcy.

W przypadku osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz spółek osobowych zysk podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (Einkommensteuer), zaś w przypadku spółek kapitałowych podatkiem kapitałowym od osób prawnych (Körperschaftsteuer). Poza tym wszystkie podmioty prowadzące działalność gospodarczą z wyłączeniem osób wykonujących wolne zawody są zobowiązane odprowadzić specjalny podatek od prowadzenia działalności gospodarczej (Gewerbesteuer). Dodatkowo do zapłaty jest jeszcze tak zwana dopłata solidarnościowa w wysokości 5,5%, której podstawą do naliczenia jest podatek dochodowy.

Wysokość Gewerbesteuer uzależniona jest od gminy, na terenie której prowadzona jest działalność.
Podstawą opodatkowania jest zysk podatkowy. Podmiotem opodatkowania jest zakład lub przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą w kraju przez osobę fizyczną lub prawną. Kwota wolna od podatku w wysokości 24.500 € przysługuje tylko osobom fizycznym i spółkom osobowym. Osoby fizyczne mają możliwość częściowego zaliczenia podatku od działalności gospodarczej przy podatku dochodowym od osób fizycznych. Przykładowa stawka w Berlinie wynosi 14,35%.

W przypadku podatku od osób prawnych stawka wynosi 15%. Jest to szczególny rodzaj podatku dochodowego, który jest przeznaczony dla osób prawnych, w szczególności dla spółek kapitałowych. Podstawą do obliczenia wysokości należnego podatku są – podobnie jak w przypadku podatku od osób fizycznych – uzyskane przez osobę prawną dochody w roku podatkowym. Wśród zwolnionych z podatku dochodów, które mają być wyłączone od podstawy opodatkowania, znajdują się np. dodatki inwestycyjne lub dochody za granicą (zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania w Niemczech). Zwolnione od podatku są również dochody z udziałów w krajowych i zagranicznych spółkach kapitałowych.

Podatek dochodowy od osób fizycznych, którego stawka wzrasta liniowo, a następnie progresywnie w zależności od wysokości uzyskanego dochodu, kształtuje się w przedziale od 15% do 42%. Próg wolny od podatku dla osób stanu wolnego wynosi 7.664 €, w wypadku małżeństw jest to 15.328 €. Opodatkowaniu podlegają dochody uzyskane z następujących źródeł:

  • działalności rolnej i leśnej,
  • prowadzenia działalności gospodarczej,
  • samodzielnej pracy (np. lekarze, architekci, adwokaci),
  • pracy zależnej,
  • inwestycji kapitału (odsetki, dywidendy z akcji, zyski udziałowców z działalności spółek),
  • wynajmu i dzierżawy,
  • innych źródeł wskazanych w §22 Ustawy o podatku dochodowym (np. renty z prywatnych ubezpieczalni).

Renty uzyskiwane z ubezpieczalni ustawowych nie są dochodami w rozumieniu dochodów z pracy zależnej. Zasiłek dla bezrobotnych, jako świadczenie zastępcze, jest wolny od podatku. Opodatkowaniu podlegają również dochody uzyskiwane za granicą np. z wynajmu domów lub inwestycji kapitałowych (uwaga na dwustronne umowy o unikaniu opodatkowania). Nie podlegają opodatkowaniu dochody ze spadków, wygranych i zakładów. W stosunku do nich częściowo zastosowanie ma podatek od spadków i darowizn.

W powyższym artykule poruszone zostały najważniejsze zagadnienia dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech. Rynek ten z pewnością pozostaje w kręgu zainteresowań wielu polskich przedsiębiorców, którzy po wystarczającym umocnieniu swojej pozycji na rynku macierzystym myślą o ekspansji i poszerzeniu kręgu swoich odbiorców. Bliskość geograficzna, brak granic i podobne aspekty kulturowe zachęcają polskich przedsiębiorców do zaistnienia na rynku niemieckim.

Ale…

Struktura grup docelowych mimo bliskosci kulturowej nie musi byc w Niemczech i Polsce identyczna.
Ekstremalnie rzecz ujmując oznacza to, że produkty bądź usługi, które nie zyskują znaczącej ilości odbiorców w Polsce, mogą teoretycznie odnieść sukces na rynku niemieckim – lub odwrotnie.

Niemcy coraz częściej, chetniej i szybciej przyzwyczajają się do polskich produktów. Przysłowiowa polska gospodarka (polnische Wirtschaft), polska fantazja to określenia, które kiedyś wynikały wyłącznie z uprzedzeń, a obecnie mają zdecydowanie pozytywne konotacje. Informacja „wyprodukowano w Polsce” nie oznacza już tylko, iż produkt będzie tańszy. Tak jak informacja „wyprodukowano w Niemczech” nie zawsze oznacza, ze produkt będzie lepszy jakościowo. Dla wielu polskich przedsiębiorców na rynku rodzimym robi się za ciasno. Rynek niemiecki jest ciekawy przede wszystkim ze wzgledu na jego wielkosc, ale i ośmiokrotnie wyższą siłę nabywczą klientów.

Niemiecka perfekcja w połączeniu z polską fantazja – to slogan, a moze nawet uprzedzenie; pokazuje jednak, jak Polacy i Niemcy mogą się wzajemnie uzupełniać na wspólnym europejskim rynku gospodarczym.

– Jak zarobić na imporcie z Chin

– Rozkręć biznes w Irlandii, na Cyprze lub na Białorusi

– Gdzie najlepiej prowadzić własny biznes?

Alina Winiarski
WINIARSKI Poland Germany Consult
Martyna Bildziukiewicz
Enterprise Europe Network przy Stowarzyszeniu „Wolna Przedsiębiorczość”

Administratorem Twoich danych jest Bonnier Business (Polska) sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Twoje dane będą przetwarzane w celu zamieszczenia komentarza oraz wymiany zdań, co stanowi prawnie uzasadniony interes Administratora polegający na umożliwieniu użytkownikom wymiany opinii naszym użytkownikom (podstawa prawna: art. 6 ust. 1 lit. f RODO). Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne w celu zamieszczenia komentarza. Dalsze informacje nt. przetwarzania danych oraz przysługujących Ci praw znajdziesz w Polityce Prywatności.
cos 17 lis 2010 (10:06)

Już lepiej. I pomyśleć że niedawno namawialiście ludzi na rosję.
Ciekawe są też czechy, słowacja, węgry oraz inne kraje na zachód od naszej granicy.