Jak stworzyć model biznesowy – business model canvas, lean canvas

Model biznesowy to sposób, w jaki firma osiąga przychody i generuje zyski. Jego błędne założenia mogą spowodować, że najlepszy pomysł okaże się rynkową klapą. Bardzo ważne jest zatem udzielenie odpowiedzi na pytanie „na czym chcę zarabiać i czy jest klient, który za to zapłaci”. Wśród technologicznych start-upów popularnymi narzędziami budowania modelu biznesowego są:  Model Biznesowy Canvas oraz  Lean Canvas. Na czym polegają i jak z nich korzystać?

Jak stworzyć model biznesowy — business model canvas, lean canvas; Źródło: ingimage

Zaprojektuj swój sukces- tak krótko można podsumować czym jest model biznesowy. Pokazuje to jak w zarządzaniu projektem jest to nie zwykle ważne zadanie. Brak jego stanowi bardzo często jedną z barier udanej realizacji projektu.

Wśród start-upów, ale również małych firm bardzo popularne są dwa modele biznesowe
1)  Model Biznesowy Canvas
2)  Lean Canvas

Oba modele są dość młodymi rozwiązaniami powstałymi w 2010 roku. Różni je jedynie kilka miesięcy. Co więcej, drugi stanowi pochodną pierwszego. Poniżej oba modele zostały wyjaśnione, wraz ze sposobem ich przygotowania.

Model Biznesowy Canvas

Został opracowany przez Alexa Osterwaldera. Składa się on z dziewięciu części, które stanowią strukturę działalności firmy. Dotyczą one czterech głównych dziedzin każdego biznesu: oferty, klienta, infrastruktury oraz finansów. Przedstawia go poniższa grafika:

Każdy z elementów stanowi ciąg przyczynowo-skutkowy. Dlatego właściwa kolejność uzupełniania jest niezwykle ważna. W przeciwnym razie właściwe skonstruowanie modelu będzie bardzo utrudnione oraz znacząco wydłuży czas jego powstania.

Segmentacja klientów

Pierwszy element, od którego należy rozpocząć przygotowanie modelu biznesowego. Klienci stanowią jeden z najważniejszych segmentów przedsiębiorstwa.  Dlatego należy poświęcić im trochę czasu. Na początku należy dokonać analizę całej potencjalnej grupy klientów. Bardzo ważne jest określenie naszego najważniejsze (idealnego) klienta. Po dokonaniu tego należy podzielić potencjalnych klientów, na kilka grup np. ze wglądu na płeć, wiek itp. W tych grupach, w których znajduje się nasz najważniejszy klient, będą stanowić grupy docelowe. To one będą stanowić najważniejszy punkt projektu.

Propozycje wartości

Produkt powinien stanowić jakąś wartość w życiu klienta. Tą wartością jest zaspokojenie potrzeb. Idealną sytuacją jest wtedy, gdy pojawia się innowacyjne dobro lub usługa. Wtedy nikt do tej pory nie mógł zaspokoić potrzeb lub rozwiązać problemu. Propozycję wartości można podzielić na:
* ilościowe np. niższa cena
*jakościowe np. wyższa jakość

Kanały

Pod tym słowem kryje się kontakt klienta z produktem. Zatem należy opisać, w jaki sposób firma dociera do klientów. W ramach tego modelu wyróżnia się pięć faz:
1) faza pierwsza – poinformowanie klienta o produkcie lub usłudze
2) faza druga – określenie, w jaki sposób zostanie zaspokojona potrzeba
3) faza trzecia – umożliwienie zakupu
4) faza czwarta- dystrybucja produktu/usługi
5) faza piąta – ocena produktu dokonana przez klienta

Relacje z klientami

Ta część określa kontakt firmy z klientem. Może mieć ona charakter bezpośredni lub w pełni zautomatyzowany. Zależy to od grupy naszych klientów, np. osoby starsze będą bardziej wolały kontakt bezpośredni.

Struktura przychodów

Jest to podobnie jak segmentacja klientów, jeden z najważniejszych elementów.  Konieczne jest odpowiedzenie na pytanie, za jaką wartość dany segment klientów jest skłonny zapłacić. Zatem koniecznie trzeba stwierdzić, w jaki sposób firma będzie generować przychód np. poprzez subskrypcje.

Kluczowe zasoby

Ten element odnosi się do zasobów, które są niezbędne do wygenerowania przychodu. Wśród nich można wyróżnić:
* zasoby ludzkie
* kapitał
* wartości materialne
* wartości niematerialne

Kluczowe czynności

Są to niezbędne czynności, aby firma mogła prowadzić działalność. Można podzielić je na:
* produkcję
* rozwiązywanie problemów
* prowadzenie platformy internetowej

Kluczowi partnerzy

Ten element określa sieć dostawców oraz kontrahentów. Są oni niezbędni do właściwego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dodatkowo pozwalają znacząco zmniejszyć koszty niż gdyby firma zajmowała się sama, każdym zadaniem.

Struktura kosztów

Każde wygenerowane przychody wynikają z zaistnienia wcześniej kosztów. Są one łatwe do zdefiniowania, na podstawie wcześniejszych elementów modelu biznesowego.

Lean canvas

Jest znacznie prostszym sposobem skonstruowania modelu biznesowego. Jest on oparty o wcześniej opisany model. Stworzył go Ash Maurya. Zmienił kilka elementów, w celu skupieniu się na najważniejszych elementach danego biznesu.

Problem

Wszystko zaczyna się od określenia problemu, który powoduje brak kreowania nowych potrzeb. W zamian za ciągłe narzekanie np. nie mam motywacji do ćwiczeń.

Klienci

Podobnie jak w poprzednim modelu, ustalić należy grupę docelową, której twoja firma pomoże rozwiązać zaistniały problem. Odnosząc się do poprzedniego przykładu, można podzielić społeczność według aktywności fizycznej.

Rozwiązane

Stanowi odpowiedź na pojawiający się problem. W naszym przykładzie stanowi to motywacja.

Propozycja wartości

Ten element modelu biznesowego stanowi odpowiedź na pytanie: co nasz klient będzie miał z tego?

Pobierz Lean Canvas!

Lean Canvas w języku polskim 

Lean Canvas w języku angielskim

Kanały, przychody oraz koszty

Te części Lean Canvas są niezwykle podobne do modelu biznesowego Canvas. Pierwszy dotyczy sposobów dotarcia do klientów. Drugi, sposobu uzyskania przychodu, zaś trzeci, wartość szacunkowych kosztów

Wskaźniki

Niezbędny element każdego projektu. Stanowi uzyskanie zwrotnej informacji z rynku oraz jest odpowiedzią na pytanie – jak działa nasz produkt

Przewaga konkurencyjna

Pod tym pojęciem, kryją się innowacje. Zatem należy określić czym firma wyróżnia się od konkurencji.

Zarówno pierwszy, jak i drugi model pozwala w ustrukturyzowany i spójny sposób myśleć o biznesie. Główną zaletą jest kierowanie zainteresowanie wokół klienta. Współcześnie stanowi to kluczowe znaczenie w biznesie. Związku z tym każdy start-up powinien pomyśleć o stworzeniu takiego modelu biznesowego. Tym bardziej że jest on dość prosty w konstruowaniu, ale także pomoże zapewnić sukces w realizacji projektu.

Bartłomiej Godziszewski
MamBiznes.pl