Co firma może wrzucić w koszty prowadzenia działalności?

Przedsiębiorca w toku prowadzonej działalności rozlicza różnego rodzaju zobowiązania podatkowe i parapodatkowe. Zasadą jest, że obciążenia podatkowe nakładane przez różne przepisy stanowią koszty podatkowe, jeżeli związane są z działalnością gospodarczą i spełniają ogólne przesłanki uznania za koszty uzyskania przychodów. Ustawodawca przewidział jednak szereg sytuacji, w których podatnik nie może zakwalifikować zapłaconych podatków do kosztów uzyskania przychodów.

Podatek VAT

Najbardziej interesująca dyskusja dotyczy możliwości zakwalifikowania w koszty uzyskania przychodów kwoty podatku VAT naliczonego, która nie została przez podatnika odliczona. Zasadą jest, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46) ustawy o CIT podatek od towarów i usług nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki, w których VAT może stanowić koszty uzyskania przychodów. Pierwszy przypadek dotyczy podatników VAT zwolnionych, którzy nabywają towary i usługi do świadczenia usług albo sprzedaży towarów zwolnionych z VAT. Sytuacja może dotyczyć świadczeń zwolnionych, jak i samego zwolnienia podmiotowego z VAT.  W takiej sytuacji nieodliczony podatek VAT wykazany na fakturze zakupu może stanowić koszty uzyskania przychodów.

Druga sytuacja dotyczy przypadków wymienionych w ustawie o VAT, w których zgodnie z przepisami VAT podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku. Przykładem są usługi gastronomiczne lub noclegowe. W takich okolicznościach podatnik również jest uprawniony do zaliczenia nieodliczonego VAT w koszty podatkowe, chyba że naliczony podatek VAT powiększałby wartość środka trwałego lub wartości niematerialne i prawne. Inna sytuacja wystąpi natomiast, jeżeli podatnik pomimo możliwości odliczenia podatku VAT nie decyduje się na takie odliczenie. Wówczas nieodliczony VAT nie powinien stanowić kosztu uzyskania przychodu, ponieważ wynika on z decyzji przedsiębiorcy.

Powyższe rozważania odnosiły się do podatku naliczonego. Ustawodawca przewiduje także sytuacje, w których podatnik może kwalifikować w koszty uzyskania przychodów wartość podatku należnego. Chodzi tu głównie o różnego rodzaju nieodpłatne przekazania towarów lub świadczenia usług, które zgodnie z ustawą o VAT podatnik musiał opodatkować VAT należnym oraz o sytuacje zużywania towarów na potrzeby reprezentacji i reklamy. Ponadto kosztem uzyskania przychodów będzie w przypadku importu usług lub WNT wartość podatku należnego przekraczająca wartość podatku naliczonego.
Ostatnia kategoria dotyczy możliwości zakwalifikowania w koszty podatkowe kwoty podatku VAT nieuwzględnionej w wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług.

Podatek akcyzowy od ubytków wyrobów akcyzowych

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 47 ustawy o CIT kosztów uzyskania przychodów nie stanowią straty powstałe w wyniku nieobjętych zwolnieniem od podatku akcyzowego ubytków wyrobów akcyzowych oraz podatku akcyzowego od tych ubytków. Kosztem podatkowym są jedynie straty w towarach niezawinione przez podatnika. Ubytki wyrobów akcyzowych mogą powstawać jedynie w przypadku stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy oraz w przypadku wystąpienia strat objętych zwolnieniem od akcyzy w związku z przeznaczeniem. Wszelkie inne straty towarów akcyzowych oraz związany z nimi podatek akcyzowy nie powinny stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Pozostałe

Ponadto za koszty uzyskania przychodów nie uznaje się podatku od wydobycia niektórych kopalin, podatku od niektórych instytucji finansowych, podatku z tytułu przychodów z budynków czy podatku od spadków i darowizn w przypadku ustawy o PIT. Do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć też kwoty zapłaconego podatku dochodowego oraz wpłat z zysku wynikających z odrębnych przepisów.
Pozostałe obciążenia podatkowe i parapodatkowe, jeżeli będą spełniały ogólne przesłanki kwalifikacji w koszty podatkowe, mogą co do zasady stanowić koszty uzyskania przychodów. Jako przykład można wskazać podatek od nieruchomości, który zasadniczo może stanowić koszty uzyskania przychodów. Różny jest moment ujęcia tych kosztów na potrzeby CIT i PIT, a wynika on także z różnego sposobu rozliczania tego podatku przez osoby prawne i fizyczne.

Odsetki i kary

Podatnik nie może zaliczyć do kosztów podatkowych odsetek z tytułu nieterminowej wpłaty należności budżetowych oraz innych należności, do których stosujemy przepisy Ordynacji podatkowej. Jest to odmienny reżim niż w przypadku odsetek wynikających z należności handlowych. Ustawodawca sankcjonuje tu w dodatkowy sposób brak terminowego wywiązywania się ze zobowiązań podatkowych wobec budżetu państwa.

Kancelaria Prawna Skarbiec