Instrumenty finansowe – czym są i w które warto inwestować?

Instrumenty finansowe to dokumenty, regulujące bardzo wiele przestrzeni rynku finansowego. To różnorodne narzędzia, którymi na co dzień posługują się zarówno przedsiębiorcy, jak i w mniejszym lub większym stopniu, osoby prywatne. Jakie instrumenty finansowe rozróżniamy i w jakie warto zainwestować? Czy papiery wartościowe i inne aktywa są dostępne dla każdego?

Instrumenty finansowe – czym są?

Instrumenty finansowe to, mówiąc w skrócie, kontrakty, regulujące wzajemne relacje finansowe między różnymi stronami. Innymi słowy, są to umowy, które mają finalnie wartość pieniężną. Definicja instrumentów finansowych mówi, że w wyniku nawiązania umowy między dwiema stronami, u jednej z nich powstają aktywa finansowe, a u drugiej zobowiązania finansowe, lub też instrumenty kapitałowe. Umowy te mają na celu gromadzenie kapitału i inwestowanie w różne dobra. Istnieje kilka rodzajów instrumentów finansowych, w zależności od ich przeznaczenia oraz formy.

Rodzaje instrumentów finansowych

Jak już wspomniano, instrumenty finansowe to umowy, które mają na celu pomnażanie zysku u jednej ze stron. Wyróżniamy takie instrumenty finansowe jak papiery wartościowe oraz instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi.

Jeśli chodzi o pierwszą grupę, zaliczamy do niej między innymi:

• akcje,
• obligacje,
• kwity depozytowe,
• certyfikaty inwestycyjne.

Natomiast instrumenty finansowe, które nie są papierami wartościowymi to na przykład:

• kontrakty terminowe futures i umowy forward,
• certyfikaty strukturyzowane (ETP),
• kontrakty na różnice kursowe (CFD),
• tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania- na przykład fundusze inwestycyjne,
• swap walutowy, akcyjny, czy na stopy procentowe i inne instrumenty rynku pieniężnego,
• pochodne instrumenty towarowe,
• ubezpieczenia czy pożyczki.

Każdy z instrumentów różni się między sobą i niesie ze sobą różne ryzyko inwestycyjne. Obecnie rynek finansowy jest bardzo szeroki i zarówno początkujący, jak i doświadczeni inwestorzy mogą wybrać odpowiednią opcję dla siebie; wystarczy obserwować rynek i w odpowiednim momencie wejść do gry.

Instrumenty finansowe: papiery wartościowe

Jednymi z najpopularniejszych instrumentów finansowych są papiery wartościowe. Są to inaczej dokumenty finansowe, przedstawiające prawa majątkowe osób fizycznych lub prawnych. Mogą stanowić dowód posiadania udziałów w przedsiębiorstwie, czy wierzytelności. Papiery wartościowe są przedmiotem obrotu na rynkach finansowych, co pozwala na inwestowanie i pozyskiwanie kapitału przez przedsiębiorstwa oraz umożliwia inwestorom osiąganie zysków z różnorodnych form inwestycji.

Najbardziej rozpowszechnionymi instrumentami finansowymi są akcje oraz obligacje. Te pierwsze reprezentują udział w kapitale zakładowym spółki i to nimi najczęściej inwestorzy handlują na różnego rodzaju giełdach. Inwestycja w akcje może przynieść zyski poprzez wzrost wartości akcji, ale zyskowne są także dywidendy, wypłacane inwestorowi z puli zysków firmy. Obligacje to z kolei dłużne instrumenty finansowe, obarczone mniejszym ryzykiem.

Papiery wartościowe to także kwity depozytowe. Są to dokumenty, które potwierdzają prawa własności do jednego lub więcej papierów wartościowych. To określenie ogólne, zawierające w sobie na przykład akcje, ale także obligacje i inne papiery wartościowe. Certyfikat inwestycyjny to z kolei dokument lub instrument finansowy, który potwierdza posiadanie określonej liczby jednostek w funduszu inwestycyjnym. Certyfikaty takie wydawane są imiennie lub na okaziciela. Handlowanie nim na giełdzie jest dopuszczalne tylko w tym ostatnim przypadku.

Obligacje i inne dłużne instrumenty finansowe

Jak już zostało wspomniane, obligacje to obok akcji jedne z najpopularniejszych papierów wartościowych.

Choć akcje pozwalają na uzyskanie sporego zysku, są także obarczone większym ryzykiem, niż obligacje. Jeśli natomiast chodzi o te ostatnie, inwestują w nie często osoby fizyczne. Bardzo popularne są obligacje skarbowe, na które gwarancję daje skarb państwa. Są to dłużne papiery wartościowe, które kupuje od osoby fizycznej państwo, aby handlować nimi i w tym czasie zebrać kapitał. Po określonym w umowie czasie wartość obligacji jest zwracana nabywającemu, wraz z określonym wcześniej procentem. Obligacje skarbowe są bezpieczną opcją, ale niezbyt dochodową. Rozróżniamy także obligacje korporacyjne, oferowane przez firmy prywatne. Są one bardziej opłacalne, ale zawierają w sobie także pewną dozę potencjalnej niewypłacalności.

Jeśli chodzi o inne dłużne instrumenty finansowe, możemy wyróżnić między innymi także bony skarbowe, czeki, weksle, listy zastawne oraz zagraniczne dłużne papiery wartościowe.

Instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi

Oprócz wspomnianych wyżej papierów wartościowych istnieją także instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi. One również mają formę kontraktu – każdy instrument finansowy jest tak naprawdę pewnego rodzaju umową. Instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi zazwyczaj nie są notowane na giełdzie publicznej, i często są bardziej zindywidualizowane, niż papiery wartościowe. Zaliczamy do nich różne kontrakty czy certyfikaty, a ich rodzajów jest naprawdę sporo.

Popularnymi instrumentami finansowymi tego rodzaju są na przykład fundusze inwestycyjne, które przyciągają zarówno osoby fizyczne, jak i wytrawnych inwestorów. Jest to forma zbiorowego inwestowania w środki pieniężne, często oferowana na przykład przez banki. Inwestując w opcję tego rodzaju, można wybrać kilka różnych jednostek, tworząc swój własny portfel inwestycyjny. Minusem jest często opłata za pośrednictwo danej instytucji.

Inną popularną formą instrumentów finansowych tego rodzaju są kontrakty terminowe. Ich istota polega na umowie pomiędzy stronami, które zobowiązują je do kupna lub sprzedaży danego aktywa bazowego po ustalonej cenie w danym terminie. Aktywa te mogą obejmować waluty, surowce, stopy procentowe, akcje czy obligacje. Kontrakt ten jest zawierany przez pośrednika, na giełdach, czy w izbach rozliczeniowych. Natomiast umowa forward, której podstawa jest de facto taka sama jak w przypadku kontraktu futures, zawierana jest bezpośrednio między kontrahentami na rynku OTC.

Instrumenty finansowe dla inwestorów

Instrumenty finansowe, niezależnie od tego, czy są papierami wartościowymi, czy też nie, są przeznaczone do inwestowania. Za ich pomocą można mnożyć zyski nie tylko na giełdzie, ale także na rynkach alternatywnych, czy w innych przestrzeniach.

Jak już zostało wspomniane, najpopularniejszą opcją inwestycyjną są akcje. Wielu inwestorów kupuje akcje dużych firm, ale coraz częściej inwestuje się także w rynki alternatywne. Popularne jest także inwestowanie w kryptowaluty, można tego dokonać na kilku różnych giełdach.

Instrumenty finansowe dla inwestorów to również różne instrumenty rynku pieniężnego, które umożliwiają obrót walutami przy wykorzystaniu ich różnicy kursowej.

Rynek finansowy – w jakie aktywa finansowe warto zainwestować?

Aktywa finansowe to roszczenia, które mają udowodnioną wartość. Są przedmiotem zawarcia umowy i stanowią trwałą lokatę kapitału. Często wskazują na aktywa fizyczne, takie jak złoto, waluty czy inne surowce, ale nie są nimi fizycznie – aktywa finansowe to sama obietnica płatności.

Aktywa finansowe to wszystko to, co powstaje w wyniku umowy po stronie osoby inwestującej. Rynek finansowy zawiera w sobie bardzo wiele przestrzeni, w które można inwestować. Tego fachu trzeba się jednak nauczyć, ponieważ nie znając się specyfiki rynku, można stracić niemałe pieniądze. Oczywiście większość inwestycji wiąże się z ryzykiem, są jednak aktywa finansowe mniej i bardziej bezpieczne. Dla początkujących inwestorów najbezpieczniejszą opcją będą na pewno obligacje skarbowe lub korporacyjne, a także kontrakty terminowe. Jeśli natomiast interesuje Cię giełda, warto na początku postawić na fundusz inwestycyjny, który pośredniczy w handlowaniu akcjami.

Jednym z najbezpieczniejszych aktywów fizycznych jest na pewno złoto i inne surowce. Rynek ten jest bardzo prężny, choć trudno tutaj o duże wzrosty. Ciekawą opcją jest natomiast inwestowanie w rynki walutowe, zwłaszcza jeśli mówimy o walutach różnych rynków wschodzących.