Rzecznik MŚP interweniuje w sprawie zajęcia pojazdu oddanego do użytkowania

Rzecznik MŚP wystąpił do Ministra Infrastruktury Andrzeja Adamczyka w sprawie niekorzystnych dla przedsiębiorców regulacji w zakresie zajęcia pojazdu oddanemu do używania innemu podmiotowi.

Do Biura Rzecznika MŚP Oddziału w Poznaniu wpłynęła skarga przedsiębiorcy na zajęcie przez służby inspekcji transportu drogowego samochodu osobowego, którego jest on właścicielem i który został oddany na podstawie umowy najmu osobie trzeciej. Powodem zatrzymania pojazdu były ustalenia z kontroli drogowej, zgodnie z którymi najemca tego pojazdu wykonywał nim przewóz drogowy osób nie posiadając wymaganej licencji. Z tego tytułu na najemcę nałożono kary pieniężne w łącznej wysokości 14 000 zł. Najemca jako obywatel Ukrainy nie uiścił jednak ww. kary i nie przebywa już na terytorium Polski. Inspekcja transportu drogowego odmawia zwrotu przedsiębiorcy pojazdu uzależniając jego wydanie od wpłacenia za kierowcę kwoty 14 000 zł niezapłaconej kary.

Rzecznik MŚP prowadzi w tej sprawie już od dłuższego czasu korespondencję z Wielkopolskim Wojewódzkim Inspektorem Transportu Drogowego oraz Głównym Inspektorem Transportu Drogowego. Póki co, wszystko wskazuje na to, że winne sytuacji problemowej są sztywne przepisy prawa. Przede wszystkim chodzi o przepis art. 95 ust. 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2140, ze zm.), który stanowi: Zwrot pojazdu z parkingu następuje, odpowiednio po:

1) przekazaniu kaucji przez podmiot wykonujący przewóz drogowy, na zasadach, o których mowa w art. 94 ust. 4 i 5, lub

2) usunięciu przyczyny umieszczenia pojazdu na parkingu.

Zdaniem organów w przedmiotowej sprawie, przepis ten nie daje możliwości zwrotu właścicielowi pojazdu w sytuacji, kiedy kierowca będący sprawcą naruszeń nie uiścił wymierzonej mu kary. Dlatego wskazują przedsiębiorcy, aby albo skłonił kierowcę do zapłaty tej kary (co jest de facto niewykonalne), albo sam zapłacił żądaną kwotę tytułem kaucji, a następnie dochodził regresu od sprawcy. Tym samym dochodzi do przerzucenia odpowiedzialności za skuteczną egzekucję kar z organów państwa na przedsiębiorcę będącego właścicielem pojazdu. To on ma zapewnić, że żądana kwota zostanie zapłacona pod rygorem niewydania mu jego pojazdu. W tym zakresie przepis ten niewątpliwie uznać należy za niezgodny z wyrażonymi w art. 12 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292, ze zm.) zasadami proporcjonalności i budowania zaufania do władzy publicznej.

W związku z powyższym, działając na podstawie art. 69 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, w dniu 29 września 2020 r. Rzecznik MŚP wystąpił do Ministra Infrastruktury Andrzeja Adamczyka z wnioskiem o przygotowanie oceny funkcjonowania tego aktu normatywnego w ww. części wraz z uzasadnieniem. Zgodnie z ww. przepisem, jeżeli w związku ze stosowaniem aktu normatywnego określającego zasady podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej ujawnią się istotne rozbieżności w wykładni prawa lub znaczne ryzyko, że ten akt normatywny powoduje istotne negatywne skutki gospodarcze lub społeczne, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców może skierować do właściwego ministra […] wniosek o przygotowanie oceny funkcjonowania tego aktu normatywnego lub jego części, wraz z uzasadnieniem. W ocenie Rzecznika MŚP, sytuacja, w której odmawia się wydania pojazdu przedsiębiorcy będącemu jego właścicielem zatrzymanego za nie jego naruszenia tylko kierowcy, który nie uiścił wymierzonej mu za to kary, powoduje istotne negatywne skutki – zarówno gospodarcze, jaki i społeczne.