Jak założyć pasiekę? Własna pasieka krok po kroku

Prowadzenie hodowli pszczół to dla wielu osób znakomite hobby. Może jednak stać się również dochodowym biznesem, który na dodatek będzie w pełni ekologiczny. Jak założyć pasiekę i dobrze poukładać niezbędne procesy biznesowe? W tym artykule przyjrzymy się tej kwestii.

Od dłuższego czasu eksperci biją na alarm ze względu na zagrożenie wyginięciem wielu gatunków pszczół. Ich śmierć oznacza natomiast olbrzymie kłopoty dla całego ekosystemu – ok. 78% wszystkich roślin kwitnących jest zapylanych właśnie przez pszczoły. Dotyczy to również niezwykle ważnych roślin uprawnych. Równocześnie w ostatnich latach w Polsce rośnie liczba rodzin pszczelich. Według danych raportu „Sektor pszczelarski w Polsce w 2020 roku” przygotowanego przez Instytut Ogrodnictwa w Puławach w 2020 roku ich liczba wynosiła 1,77 mln. Wzrost rok do roku wynosi 5,2%, a spory w tym udział amatorskich, niewielkich pasiek. Poniżej dowiesz się, jak założyć pasiekę i zamienić hobby w dochodowy interes.

Jak założyć pasiekę krok po kroku? Miejsce na hodowlę pszczół

Zanim dojdzie do zakładania pasieki należy dokładnie zastanowić się nad jej lokalizacją. Okolice powinny być jak najbardziej bogate przyrodniczo i zróżnicowane, szczególną uwagę należy natomiast zwrócić na rośliny miododajne. Będzie to kluczowe zarówno dla odpowiedniego wyżywienia pszczół, jak i produkcji miodu wysokiej jakości. Założenie pasieki przyniesie najlepszy rezultat w miejscu cichym oraz nasłonecznionym, najlepiej obsadzonym roślinami oraz oddalonym od innego pszczelarza.

Zakładając pasiekę, należy również wziąć pod uwagę komfort zarówno odpowiadającego za nią pszczelarza, jak i – co szczególnie ważne – osób trzecich. Dzięki temu uda się obniżyć ryzyko użądleń ludzi. Najlepiej na zakładanie pasieki nadają się tereny podmiejskie lub wieś. Co prawda w ostatnim czasie coraz większą popularnością cieszą się pasieki zakładane nawet w centrach miast i na budynkach, jednak warto zwrócić wówczas uwagę na potencjalne zanieczyszczenie środowisko oraz ryzyko dla otoczenia.

Niezwykle ważne będą również kwestie prawne, które co prawda bezpośrednio nie regulują, gdzie i na jakich zasadach możliwe jest założenie pasieki, jednak istnieje pewien katalog dobrych praktyk pozwalających na ograniczenie ryzyka wystąpienia problemów.

Gdzie założyć własną pasiekę zgodnie z prawem?

Prawo nie określa zasad ulokowania stacji hodowlanej. Jednocześnie warto pamiętać, że w przypadku szkód wyrządzonych przez pszczoły właściciel pasieki może zostać pociągnięty do dodatkowej odpowiedzialności cywilnej od użądleń albo szerzej pojmowanej uciążliwości. Zaleca się więc zakładanie pasieki 10 metrów od granicy działki, budynków mieszkalnych czy drogi publicznej oraz zastosowanie specjalnego ogrodzenia lub ekranów. Warto pomyśleć również o ubezpieczeniu pod kątem odpowiedzialności cywilnej. Co ważne: dla założenia pasieki niezbędna będzie zgoda właściciela działki. Oczywiście nie będzie to żaden problem w przypadku, w którym jest ona zarazem własnością właściciela pasieki. Jeżeli podlega dzierżawie lub reguluje to inny typ umowy, konieczne będzie uzyskanie odpowiedniej zgody. W każdym przypadku konieczne będzie także ustawienie tabliczek ostrzegawczych informujących osoby postronne o zbliżaniu się do pasieki.

Co ważne: zakładanie pasieki jest możliwe na terenie lasów państwowych. Jest przy tym całkowicie bezpłatne, a pszczelarz powinien podpisać z konkretnym nadleśnictwem stosowną umowę. Umożliwiają to również Rodzinne Ogródki Działkowe. W takim przypadku na terenie ROD powinno zostać wydzielone wspólne miejsce dla pszczelarzy. Najpierw konieczne będzie jednak uzyskanie odpowiedniej zgody.

Zgłoszenie pasieki

Po wybraniu terenu pod pasiekę można przejść do kwestii formalnych. W celu prowadzenia hodowli pszczół zgodnie z tekstem ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych należy zgłosić fakt posiadania pasieki do powiatowego lekarza weterynarii. Dzięki temu możliwe stanie się nadanie jej numeru identyfikacyjnego, którym będą oznaczane m.in. produkty pszczelarskie.

Chcesz zarabiać na pasiece? Dodatkowe formalności

Własna pasieka daje również znaczne perspektywy biznesowe. Przede wszystkim możesz specjalizować się w zakresie rozlewu miodu i sprzedawać własny miód lub pochodne produkty. Wówczas – poza zgodą powiatowego lekarza weterynarii – konieczne będzie wpisanie do rejestru podmiotów prowadzących sprzedaż bezpośrednią produktów pochodzenia zwierzęcego, dokonanie zgłoszenia do Sanepidu, a także przedstawienie dokumentów wskazujących metody pozyskiwania miodu, stosowane środki chemiczne i technologie.

Oczywiście jeżeli chcesz sprzedawać miód i inne produkty pszczelarskie, możesz liczyć również na różnego typu dopłaty i formy wsparcia. Poza tymi dostępnymi dla wszystkich przedsiębiorców warto zostać członkiem lokalnego koła pszczelarskiego. W wielu przypadkach pozwala to na uzyskanie interesujących informacji na temat aktualnych możliwości profesjonalizacji pasieki.

Początek budowy pasieki

Posiadanie własnej pasieki przede wszystkim wiąże się oczywiście z koniecznością zapewnienia odpowiedniej infrastruktury. Trzeba będzie zakupić ule, których liczba będzie zależeć przede wszystkim od charakteru pasieki oraz celu jej prowadzenia. Koszt jednego ula to ok. 500 zł. Oczywiście ule, zwłaszcza w przypadku działalności hobbystycznej i na samym jej początku, można również przygotować samodzielnie. Należy wówczas zwrócić szczególną uwagę na stabilność i izolację termiczną oraz łatwość wykonywania przy ulu wszystkich niezbędnych prac. Ściany ula powinny być pomalowane, aby ułatwiać ich odnajdywanie robotnicom.

Nie warto na samym początku ograniczać liczby uli. Podobnie jak w każdym innym typie działalności, dobrym rozwiązaniem będzie spoglądanie na nią w szerszej perspektywie i uwzględnianie skalowania w przyszłości.

Na naszym rynku bardzo dużą popularnością cieszą się ule wielkopolskie. Są wykonane z różnych materiałów, mogą także różnić się wymiarami oraz liczbą ramek. Dzięki temu można w łatwy sposób dostosować je do indywidualnych potrzeb. Bardzo duże możliwości dają ule wielokorpusowe (określane także mianem uli Ostrowskiej), które pozwalają na wygodne dostosowanie infrastruktury do wielkości pasieki.

Wybór pszczół

Założenie pasieki nie będzie rzecz jasna możliwe bez pszczół. Te owady potrafią się jednak znacząco pomiędzy sobą różnić, wobec czego warto dokładnie zapoznać się z ich charakterystyką. Najczęściej w Polsce wybiera się pszczoły kraińskie, pszczoły środkowoeuropejskie lub kaukaskie. Dla początkujących szczególnie polecana jest zwłaszcza pierwsza z tych ras.

Istnieje przy tym kilka sposobów na zakup pszczół. Jednym z najpopularniejszych są odkłady pszczele, czyli zakup plastrów z czerwiem, pokarmem i pyłkiem. Oprócz tego możliwe jest kupienie samych pszczół wraz z matką albo wybranie rójki. W przypadku zakupu ula wraz z pszczołami oczywiście można połączyć oba etapy i znacznie skrócić czas niezbędny na uruchomienie pasieki. Warto jednak dokładnie zapoznać się z hodowcą i opiniami na jego temat oraz sprawdzić, czy sprzedawane pszczoły nie mają objawów chorobowych.

Dodatkowy sprzęt niezbędny w pasiece

Oczywiście na tym nie kończy się lista zakupów. Prowadzenie pasieki nie będzie możliwe bez dodatkowych akcesoriów. Wśród nich należy wymienić:

• fartuch pszczelarski,
• drut pszczelarski,
• dłuto pasieczne,
• szczotkę do zmiatania pszczół,
• widelec i wanienkę do odsklepiania plastrów,
• podkurczacz,
• miodarkę,
• sito,
• naczynia do rozlewania miodu i przechowywania miodu.

Jak założyć pasiekę? Postaw na bezpieczeństwo i wiedzę

Zakładanie pasieki to wymagający proces, który wiąże się nie tylko z nakładami finansowymi, ale również koniecznością posiadania rozbudowanej wiedzy na temat pszczół. Warto więc skontaktować się z innymi pszczelarzami w okolicy i bazować na ich doświadczeniu. Pozwoli to znacznie zredukować koszty i w odpowiedni sposób sprofilować działalność. Zanim zdecydujesz się założyć pasiekę, warto zrobić również test na uczulenie na jad pszczół, uwzględniając przy tym również inne osoby, które będą przebywały w pobliżu pasieki (np. członków rodziny). Dzięki temu zapewnisz zarówno optymalne warunki owadom, jak i bezpieczeństwo sobie i innym ludziom.

PŁ