Przedsiębiorcy wykorzystują fortele prawne, żeby nie płacić swoim klientom

Ok. 3 tysiące sprawozdań dotyczących terminów płatności firm wpłynęło do Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii. Dzięki sprawozdaniom na temat praktyk płatniczych wszyscy przedsiębiorcy oraz obywatele otrzymują wiedzę na temat tego, jak swoje zobowiązania regulują najwięksi przedsiębiorcy w Polsce. Najwięksi płatnicy CIT mieli obowiązek złożenia takiego sprawozdania do 1 lutego 2021 roku.

Fot. YAY Foto/ stevanovicigor

Brak informacji o stosowanych przez największe firmy praktykach płatniczych utrudnia podejmowanie decyzji biznesowych, w szczególności w przypadku przedsiębiorstw MŚP, dla których kontrakty z największymi graczami mogą być szansą na rozwój, ale są również obarczone dużym ryzykiem – czytamy w raporcie resortu.

Walka z zatorami płatniczymi to zadanie szczególnie ważne w czasie pandemii, kiedy terminowe otrzymanie płatności może decydować o „być albo nie być” wielu przedsiębiorców. W 2020 r., czyli pierwszym roku obowiązywania ustawy o zatorach płatniczych, wszczęto 100 postępowań dotyczących największych dłużników.

Nieuczciwi kontrahenci nie chcą płacić

Jak informuje Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii w prowadzonych obecnie postępowaniach zauważono, że niektórzy przedsiębiorcy wykorzystują fortele prawne do uciekania od spełnienia obowiązku zapłaty swoim kontrahentom wynikającego z oczywistej wręcz uczciwości czy sprawiedliwości społecznej. To z kolei wymusza doprecyzowanie przepisów żeby wyeliminować luki pozwalające na odwlekanie i przedłużanie postępowania przez nierzetelnych przedsiębiorców, a niekiedy na uniknięcie kary mobilizującej do płacenia na czas.

Od 1 stycznia 2021 r. najwięksi podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mają obowiązek przekazania do ministra właściwego ds. gospodarki sprawozdań na temat stosowanych przez nich praktyk płatniczych w danym roku. Wynikało to z nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, która nakłada na ok. 3000 największych podatników CIT takie zobowiązanie.

Obowiązek złożenia sprawozdania z praktyk płatniczych dotyczy:

– podatkowych grup kapitałowych bez względu na wielkość ich przychodu,
– firm, których przychód przekracza rocznie 50 mln euro.

Podmioty te będą raz do roku przedstawiać sprawozdanie o wartości należności i zobowiązań z transakcji handlowych w podziale na terminy płatności (do 30, 60, 120 dni i powyżej 120 dni) raz wartości niespełnionych i nieotrzymanych w terminie umownym świadczeń.

Zgodnie z nowymi przepisami pierwsze sprawozdanie – za 2020 r. – przedsiębiorcy byli zobowiązani złożyć do 1 lutego 2021 r. Mogli tego dokonać za pomocą formularza elektronicznego dostępnego na portalu biznes.gov.pl.

Obowiązek złożenia sprawozdania spoczywa na członku zarządu lub innego organu zarządzającego. W spółce komandytowo-akcyjnej sprawozdanie składa komplementariusz prowadzący sprawy spółki. W przypadku podatkowej grupy kapitałowej sprawozdanie odrębnie składa kierownik każdej z tworzących ją spółek. Kierownik podmiotu, który w terminie nie złoży sprawozdania, podlega karze grzywny.

Ulga na złe długi a zatory płatnicze

Mechanizmem pomocnym w walce z zatorami płatniczymi jest ulga na złe długi. Dzięki niej przedsiębiorcy, którzy nie otrzymali jeszcze od swoich kontrahentów płatności za transakcję, nie muszą odprowadzać podatków CIT i PIT od kwoty spóźnionej płatności.

Ulga na złe długi umożliwia wierzycielowi pomniejszenie podstawy opodatkowania, jeżeli jego wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w ciągu 90 dni od terminu jej płatności. Z kolei dłużnik zostaje zobowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwoty z niezapłaconej faktury. Tym samym zapłaci wyższe podatki.

W przypadku uregulowania zobowiązania zarówno wierzyciel, jak i dłużnik dokonują korekty swoich rozliczeń za okres, w którym zobowiązanie zostało uregulowane.

W związku z pandemią COVID-19 przedsiębiorcom przyznano ułatwienie w stosowaniu ulgi na złe długi mające na celu poprawę płynności firm. Z jednej strony skrócono termin uprawniający wierzyciela do skorzystania z możliwości pomniejszenia podstawy opodatkowania/zwiększenia straty do 30 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze lub w umowie.

Z drugiej strony przewidziano zwolnienie dłużników z obowiązku zwiększania podstawy opodatkowania/zmniejszenia straty. Warunkiem skorzystania z takiej możliwości jest spadek przychodu o co najmniej 50 proc. w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku podatkowego, a w przypadku podatnika, który rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w roku poprzedzającym rok podatkowy – w stosunku do uzyskanych w tym roku średnich przychodów;

Przepisy mają zastosowanie do okresów rozliczeniowych, w których podatnik poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 oraz obowiązywał stan epidemii ogłoszony z powodu koronawirusa.

Wpływ COVID-19 na terminowość zobowiązań płatniczych

Obowiązek składania po raz pierwszy w 2021 roku sprawozdań z terminowości spłat należności i zobowiązań z transakcji handlowy zbiegł się ze światowym kryzysem ekonomicznym spowodowanym pandemią COVID-19.

Perturbacje wynikające z pandemii szczególnie dotknęły m.in. takie branże jak transport, turystyka i organizacja imprez masowych. Z kolei w handlu żywnością i materiałami sanitarnymi obecna sytuacja mogła przełożyć się na większe obroty. Z oceną na, ile wpłynęło to na ogólny obraz sprawozdań z praktyk płatniczych, przyjdzie jednak jeszcze poczekać.