Czy można wysłać na przymusowy urlop bezpłatny?

Mój mąż pracuje w Norwegii. Firma, w której jest zatrudniony, odesłała go do domu, ponieważ nie ma zleceń. Po prawie miesiącu zakład pracy bez jego wiedzy „wysłał” mojego męża na urlopie bezpłatnym. Mój mąż nie występował do firmy z żadnym podaniem o urlop bezpłatny, niczego też nie podpisywał. Czy ta decyzja firmy jest zgodna z kodeksem pracy?

Zachowanie firmy jest niezgodne ani z kodeksem pracy, ani również z unijnymi normami dotyczącymi praw pracowniczych. Nie jest dopuszczalne również z punktu widzenia prawa międzynarodowego dotyczącego stosunków międzyludzkich. Nie ma takiego prawa, na mocy, którego bez zgody i wiedzy pracownika, pracodawca mógłby dysponować jego czasem i wolą. Zabronione jest również przenoszenie pracownika automatycznie na urlop, gdy nie ma dla niego pracy. Decyzję tę winno się poprzedzić rozmową pracodawcy z pracownikiem, przedstawiające stanowisko firmy w tym zakresie. Dopiero po obopólnej zgodzie, co do urlopu bezpłatnego (określonego pewnym czasem jego trwania) pracodawca może przenieść pracownika na urlop.

Oczywiście dopuszczalna jest sytuacja, w której pracownik z powodu braku świadczenia obowiązków zawodowych, nie otrzyma wynagrodzenia. Mówimy wówczas o tzw. „przestoju”. Muszą jednak zajść jasno określone okoliczności. Sytuację tę reguluje art. 81 kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem zatrudniony nie otrzyma wynagrodzenia za czas przestoju, jeśli przerwa w pracy spowodowana została niedbalstwem bądź umyślnym działaniem pracownika. Wynagrodzenie, co do zasady nie przysługuje także wtedy, gdy przyczyną przestoju są niekorzystne warunki atmosferyczne uzależniające możliwość wykonywania pracy. Tyle o przestoju mówi polskie prawo. Niestety z pytania nie wynika, czy jest to firma zarejestrowana w Polsce, czy w Norwegii.

Podstawa prawna:

• Konwencja nr 98 Międzynarodowej Organizacji Pracy z dnia 1 lipca 1949 r. dotycząca stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych (Dz.U. z 1958 r. Nr 29, poz. 126 ze zm.),
• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141z późn. zm.).

Przemysław Gogojewicz