Jakie składki za pracodawcę na urlopie macierzyńskim, a jakie za pracownika?

Od kilku lat jestem zatrudniona w firmie o umowę o pracę na czas nieokreślony. Chciałabym założyć działalność gospodarczą i zatrudnić na pełny etat moją mamę. Nadmienię, że nie stanowimy jednego gospodarstwa domowego. Jestem w ciąży. Czy po urodzeniu dziecka będę musiała w okresie urlopu macierzyńskiego dodatkowo opłacać składki ZUS za siebie i za pracownika? Czy ZUS dodatkowo będzie mi wypłacał zasiłek macierzyński z tytułu działalności gospodarczej, czy tylko będę dostawać zasiłek wynikający z umowy o pracę?

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby osoba zatrudniona na umowę o pracę mogła rozpocząć własną działalność gospodarczą i dać pracę najbliższym. Uprawnienie takie daje art. 2 kodeksu pracy mówiąc, że pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Jako że Pani a mamą nie stanowią jednego gospodarstwa domowego, osoba zatrudniona nie zyska statusu współpracownika. Będzie musiała Pani płacić za mamę wszystkie składki, chyba że pobiera świadczenia – rentę bądź emeryturę.

Art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych mówi, że osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym lub pobierania zasiłku macierzyńskiego tylko wówczas, gdy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie posiadają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. W Pani przypadku będzie dodatkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych – działalność gospodarcza.

Okres wypłacania zasiłku macierzyńskiego jest okresem składkowym. Składki z tytułu przebywania na zasiłku macierzyńskim są opłacane przez Skarb Państwa. Przy zbiegu tytułów do ubezpieczenia, gdzie w jednym z nich płatnikiem jest Skarb Państwa, obowiązkowym do opłacania składki ubezpieczenia społecznego zostaje obarczony ten drugi tytuł do ubezpieczenia. W praktyce będzie to tak wyglądało, że pieniądze które otrzyma z ZUS jako pracownica, będzie musiała oddać do ZUS z tytułu prowadzonej działalności (prowadząca firmę pracownica zobowiązana jest jedynie do opłacania składki zdrowotnej).

W dodatku do Gazety Podatkowej nr 27 (233) z dn. 2006-04-03 czytamy: „Jeżeli osoba prowadząca pozarolniczą działalność pobiera z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zasiłek macierzyński – wówczas z tytułu prowadzonej działalności podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Obowiązkowe jest w takiej sytuacji także ubezpieczenie zdrowotne. Wykonywanie w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego działalności gospodarczej, z tytułu której nie nabyło się prawa do tego zasiłku – rodzi obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z tego tytułu, a nie z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego podlegają jedynie te osoby, które nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Innym tytułem do ubezpieczeń społecznych jest tytuł, z którego nie nabyło się prawa do zasiłku macierzyńskiego. W tej sytuacji jest to właśnie prowadzenie pozarolniczej działalności. Płatniczka będzie zobowiązana zgłosić się do ubezpieczeń społecznych z działalności – od dnia nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego. Ponieważ jest zgłoszona w ZUS jedynie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, dodatkowego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych powinna dokonać poprzez złożenie: formularza ZUS ZWUA, w którym wyrejestruje się z ubezpieczenia zdrowotnego – od dnia nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego z tytułu ubezpieczenia pracowniczego, formularza ZUS ZUA, w którym zgłosi się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego – z datą, z którą wyrejestruje się z bezpieczenia zdrowotnego”.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. Nr 99, poz.1001 ze zm.).

Przemysław Gogojewicz