Jakie skutki prawne w czasie ciąży wywołuje umowa zawarta na czas określony?

Zatrudniam kobietę będącą w chwili obecnej na urlopie macierzyńskim. Zawarłem z nią 2 umowy o pracę na czas określony. W trakcie trwania drugiej umowy zaszła ona w ciążę, przedstawiając mi stosowne zaświadczenie lekarskie. Chciałem wezwać ją do zakładu pracy w celu odebrania świadectwa pracy oraz pozostałych dokumentów osobowych. Otrzymałem od niej informację, że z racji wystawienia trzeciej umowy na czas określony, trzecia umowa staje się automatycznie umową na czas nieokreślony. Taką wykładnię potwierdza również Państwowa Inspekcja Pracy, ale nie na piśmie. Czy to oznacza, że jeżeli druga umowa przedłużyła się automatycznie do dnia porodu, to czy wystawiona przeze mnie trzecia umowa na czas określony jest skuteczna i ma konsekwencje prawne?

Zgodnie z art. 25¹ § 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.), zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca. Zatem umowa druga na czas określony – zgodnie z powyższym przepisem – zostaje przedłużona do dnia porodu, natomiast trzecia umowa zostaje zawarta od daty porodu na czas nieokreślony. Przedłużenie drugiej umowy do dnia porodu wynika niejako automatycznie z art. 177 par. 3 i 3(1) k.p. oraz z art. 180(1) par. 1 k.p. Pracodawca nie może więc ani wypowiedzieć, ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba, że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. To też daję podstawę do uznania, że stanowisko PIP jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Potwierdza to również orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 23 września 1997 r. (OSNAPiUS 1998, nr 13, poz. 395), SN uznał, że zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony, jest równoznaczne w skutkach z zawarciem umowy na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony zawarły dwukrotnie umowę na czas określony na następujące po sobie okresy nieprzekraczające jednego miesiąca, bez względu na to, że umowy te były zawarte przed 2 czerwca 1996 r. Również w uchwale składu siedmiu sędziów SN z dnia 16 kwietnia 1998 r. (III ZP 52/97 (OSNAPiUS 1998, nr 12, poz. 558), podjętej w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez skład trzech sędziów SN: ?Czy zawarcie trzeciej, kolejnej umowy o pracę na czas określony, po wejściu w życie art. 25¹ k.p. – w sytuacji gdy dwie poprzednie umowy o pracę zostały zawarte przed tą datą – jest równoznaczne w skutkach prawnych z nawiązaniem umowy o pracę na czas nieokreślony?? , Sąd Najwyższy uznał: ?Zawarcie trzeciej, kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z nawiązaniem umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 25¹ k.p.), jeżeli dwie poprzednie terminowe umowy o pracę zostały zawarte począwszy od dnia wejścia w życie tego przepisu?. Reasumując, druga umowa zawarta z pracownicą , a przedłużona automatycznie na podstawie przepisów k.p., sprawia, że podpisanie kolejnej umowy ( trzeciej) staje się automatycznie umową zawartą z nią na czas nieokreślony, a nie tylko do dnia porodu.

Podstawa prawna: Ustawa – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Przemysław Gogojewicz