Orzecznictwo: Spółki, Spółka akcyjna – Skutki podatkowe objęcia akcji własnych przez jedynego akcjonariusza

Skutki podatkowe objęcia akcji własnych przez jedynego akcjonariusza

Sąd orzekający: Naczelny Sąd Administracyjny

Data orzeczenia: 10 lipiec 2013 r.

Sygnatura: II FSK 2036/11

Teza:

,,W świetle art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 363 § 3 Kodeksu spółek handlowych pokrycie ceny emisyjnej nowoutworzonych akcji kapitałem zapasowym spółki akcyjnej nie spowoduje u jedynego akcjonariusza tej spółki przychodu podatkowego, podlegającego opodatkowaniu, o ile w ciągu roku od nabycia akcji przez spółkę zostaną one przekazane pracownikom.”

Komentarz:

Skarżąca wystąpiła z wnioskiem o udzielenie interpretacji prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego w zakresie skutków podatkowych, związanych z pokryciem ceny emisyjnej nowoutworzonych akcji kapitałem zapasowym spółki. Wskazała, że jako jedyny akcjonariusz posiada 100 % kapitału zakładowego spółki akcyjnej, prowadzącej działalność gospodarczą m.in. w zakresie handlu maszynami poligraficznymi i materiałami eksploatacyjnymi do maszyn poligraficznych. Celem silniejszego zmotywowania i związania ze spółką wybranych menedżerów – planuje się uczynić akcjonariuszami spółki kilku jej menedżerów, będących polskimi rezydentami podatkowymi. W związku z powyższym spółka rozważa podniesienie kapitału akcyjnego, w celu przekazania nowoutworzonych akcji menedżerom. Intencją spółki jest, aby akcje te przekazać nieodpłatnie lub za symboliczną odpłatnością. Skarżąca zadała pytanie, czy pokrycie ceny emisyjnej nowoutworzonych akcji kapitałem zapasowym spółki powoduje powstanie po stronie skarżącej – jako dotychczasowego jedynego akcjonariusza spółki – przychodu podatkowego. Skarżąca stanęła na stanowisku, że działanie takie nie spowoduje powstania po jej stronie przychodu podatkowego.

Dyrektor Izby Skarbowej uznał stanowisko za nieprawidłowe. Wskazał, że każde podwyższenie kapitału zakładowego osoby prawnej z jej środków finansowych, zgromadzonych na kapitale zapasowym, rodzi po stronie akcjonariuszy dochód do opodatkowania.

Po bezskutecznym wezwaniu organu podatkowego do usunięcia naruszenia prawa sprawa trafiła do WSA, który uznał skargę za zasadną. Następnie organ podatkowy zaskarżył wydany wyrok skargą kasacyjną do NSA, którą Sąd oddalił przyznając rację WSA.

NSA wskazał, że dochód (przychód) musi być przysporzeniem majątkowym dla udziałowca bądź akcjonariusza. Dlatego trafnie wykazał sąd pierwszej instancji, że należy rozróżnić akcje własne – jako dokumenty akcyjne, wydawane przez spółkę, a nie prawa udziałowe, wynikające z akcji. Te ostatnie przysługują akcjonariuszom i nie gasną, ale znajdują się w stanie „uśpienia”. Ostatecznym celem powinno być wyzbycie się akcji przez umorzenie albo np. przekazanie pracownikom. One albo zostaną unicestwione, albo odżyją po przekazaniu pracownikom. W takiej spółce – uprawnionej do akcji własnych- akcje te zajmują odrębną pozycję wśród kapitałów własnych spółki, mają one wartość ujemną i są lokowane w pozycjach bilansu spółki o wartości ujemnej. To zaś oznacza, że dochód (przychód) z nich nie jest dochodem (przychodem) definitywnym. Zasadnie więc wskazał WSA, że w celu wyróżnienia wartości kapitału zakładowego, inkorporowanego w akcjach własnych spółki – istnieje obowiązek zamieszczenia w bilansie tych akcji pod odrębną pozycją A III, zatytułowaną ” akcje własne”. Z tego tez powodu posiadanie akcji własnych przez spółkę ma tymczasowy charakter. Zgodnie z KSH akcje nabyte w celu przekazania ich pracownikom lub innym wskazanym osobom powinny być im zaoferowane najpóźniej z upływem roku od dnia ich nabycia przez spółkę. Nabycie tych akcji przez spółkę – a więc w konsekwencji i przez akcjonariusza – nie ma charakteru definitywnego. Dochód (przychód) niedefinitywny nie jest dochodem (przychodem) podlegającym opodatkowaniu. W rezultacie przyjąć należy, że w świetle art. 24 ust. 5 pkt 4 updof w związku z art. 363 § 3 KSH pokrycie ceny emisyjnej nowoutworzonych akcji kapitałem zapasowym spółki akcyjnej nie spowoduje u jedynego akcjonariusza tej spółki przychodu podatkowego, podlegającego opodatkowaniu, o ile w ciągu roku od nabycia akcji przez spółkę zostaną one przekazane pracownikom spółki.

Anna Świech, asystentka doradcy podatkowego
Kancelaria Initium Krzysztof Biernacki