Oto dlaczego Polacy wolą zakładać firmy za granicą

Rządzący co krok dają do zrozumienia, że póki co nie ma szans na zwiększenie kwoty wolnej od podatku dochodowego, o jego zniesieniu nawet nie wspominając. Jednocześnie rząd nie może sobie poradzić z rosnącą emigracją, nie tylko indywidualną, ale także biznesową, o której w debacie publicznej w ogóle się mówi. Tymczasem informacje o 1,25 mln Polaków zamierzających wyjechać z kraju w ciągu najbliższego roku mają swoje odbicie wśród przedsiębiorców, którzy także szykują się do opuszczenia Polski.

foto: Thinkstock 

Tylko jedna z firm doradczych pomagających przedsiębiorcom przeprowadzić się za granicę szacuje, że w 2015 roku przeniesie blisko 1000 podmiotów z sektora MSP, a takich firm doradczych jest w Polsce setki.

Pod względem przychylności systemu prawno-skarbowego wobec firm daleko nam jeszcze do innych krajów, niekoniecznie bardziej rozwiniętych gospodarczo. Potwierdzają to coroczne raporty międzynarodowych instytucji i firm doradczych, jak „Paying Taxes” od PwC – raport oceniający przyjazność systemu podatkowego lub „Doing Business” Banku Światowego podsumowujący ogólny klimat prawno-podatkowy wokół przedsiębiorców w danym kraju. To, że jesteśmy daleko z tyłu potwierdził także ostatni raport PwC z marca 2015 „Praca w UE – podatki i składki”. Polska w raporcie jest na 20. miejscu spośród 28 krajów Unii pod względem wysokości stawek PIT, licząc stawki w najwyższym progu. W raporcie zwrócono także szczególna uwagę na fakt, że w ponad połowie krajów UE kwota wolna od podatku jest znacznie wyższa niż w Polsce.

Tak jak w przypadku każdych nadchodzących wyborów, tak i w tym przypadku, temat podatku dochodowego zyskał ostatnio na popularności. Wielkimi krokami zbliżają się wybory prezydenckie, więc obniżenia lub nawet likwidacji tego obciążenia chce większość kandydatów. Jak to się skończy, można tylko podejrzewać, ale to nie jedyna z podatkowych zapowiedzi, która swój finał znajdzie najpewniej w koszu. Wyląduje tam zapewne także projekt ustawy wprowadzający ochronę przed skarbówkami i nakaz stosowania zasady in dubio pro tributario, czyli obowiązek rozstrzygania sporów prawnych na korzyść podatnika, kiedy zachodzi trudność w interpretacji przepisów.

Negatywną opinię o projekcie wyraziło już Ministerstwo Finansów i Stały Komitet Rady Ministrów (SKRM) – organ Rady Ministrów, którego zadaniem jest wydawanie opinii i przygotowywanie projektów prawnych dla rządu. Krytykę pomysłu poparło także Rządowe Centrum Legislacji, Kancelaria Ewy Kopacz oraz UOKiK, których przedstawiciele wchodzą w skład SKRM. W kwestii podatków w Polsce zmieni się więc w najbliższych latach niewiele, o ile oczywiście nie wzrosną.

Jakby tego było mało pod dużym znakiem zapytania stoi także powrót do 22 proc. stawki podatku VAT, którą rząd podniósł w 2011 roku, a która miała obowiązywać do końca przyszłego roku. W opinii wielu ekonomistów nie pozwoli na to deficyt finansów publicznych. Jeśli nawet spełni się prognoza Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Polska osiągnie na koniec bieżącego roku deficyt na poziomie 2,9 proc. PKB, to różnica pomiędzy 3 proc. deficytu wymaganego przez Unię będzie tak mała, że powrót do stawki 22 proc. szybko spowoduje ponowny wzrost powyżej wymaganych 3 proc. Jeśli to nastąpi Polska będzie podlegać procedurze nadmiernego deficytu i trafi pod lupę Brukseli, co w ostateczności może zakończyć się sankcjami, a o wprowadzeniu unijnej waluty nie będzie nawet mowy. W związku z tym poziom deficytu balansujący na granicy 3 proc. może sprawić, że rząd utrzyma stawki na tym samym poziomie, czyli po raz kolejny w kwestii podatków, zarówno dochodowego, jak i VAT, nie zmieni się nic.

Każda obietnica kończy się tak samo, Polacy wyjeżdżają, a przedsiębiorcy razem z nimi

Jeśli chodzi o obecny rząd i kwestię podwyższenia kwoty wolnej od podatku, ostatecznie odrzucono ten pomysł w Sejmie 6 lutego 2015 roku. Na dziś jest więc pewne, że kwota wolna pozostaje na tym samym poziomie co przez ostatnie 7 lat, czyli 3 091 zł. Ostatni raz wzrosła w 2008 roku z 3 089 zł, czyli o całe 2 zł, a rok wcześniej odnotowano wzrost o 75,63 zł. W ciągu ostatnich 15 lat kwota ta wzrosła o jedyne 795,21 zł!

Wielu Polaków ma już jednak dość ciągłych obietnic, a obciążenia fiskalne tylko mały wycinek rzeczywistości, która pomaga podjąć decyzję i motywuje do wyjazdu. Według marcowego badania Millward Brown dla Work Service, aż 1,25 mln Polaków jest zdecydowanych na wyjazd z kraju w ciągu najbliższego roku. To aż 6,4 proc. aktywnych zawodowo Polaków i o blisko 250 tys. więcej niż w 2014 roku. Większość z nich (75 proc.) ma poniżej 35 lat i zamiast budować swoją karierę zawodową w kraju lub założyć tu biznes woli zaryzykować i wyjechać w poszukiwaniu lepszego jutra. To dla nich mniejsze ryzyko, niż próba zrealizowania ambicji w Polsce.

Najczęściej wybieranymi kierunkami emigracji są Wielka Brytania (27 proc.), Niemcy (26 proc.) i Norwegia (11 proc.).Emigracyjne destynacje są zbliżone do tych wybieranych przez przedsiębiorców, uciekających z Polski przed podatkami, rosnącymi kosztami zabezpieczenia społecznego i pracy oraz coraz większą biurokracją. Na szczęście dla przedsiębiorców nie są prowadzone żadne oficjalne statystyki na temat liczby firm zmieniających miejsce rejestracji swojego biznesu. Gdyby tak było, rząd w mgnieniu oka wprowadziłby zapewne odpowiednie przepisy definitywnie zakazujące takiego procederu. Dane o migracjach są jednak dostarczane przez firmy doradcze i tak jak w przypadku emigrantów indywidualnych, wykazują stały wzrost.

W ciągu pierwszego kwartału 2015 pomogliśmy ponad 130 firmom przenieść działalność za granicę. Na podstawie doświadczeń z poprzednich lat szacujemy, że do końca roku przeprowadzimy blisko 1000 takich migracji. Najczęściej wybieranym krajem jest niezmiennie Wielka Brytania, głównie ze względu na kilkunastokrotnie wyższą niż w Polsce kwotę wolną od podatku dochodowego i lepsze warunki zabezpieczenia społecznego – mówi Bolko Fuchs z firmy doradczej Admiral Tax, specjalizującej się w optymalizacji podatkowej firm z sektora MSP.

– W ciągu minionych lat zauważamy także trzy wyraźne okresy zwiększonego zainteresowania usługami związanymi z optymalizacją podatkową. Jest to początek i koniec roku kalendarzowego oraz przełom pierwszego i drugiego kwartału, kiedy wiele firm wysyła zeznania podatkowe do Urzędów Skarbowych. Najwięcej firm, zwłaszcza małych i mikroprzedsiębiorstw, decyduje się przenieść działalność właśnie po rocznym rozliczeniu z fiskusem, kiedy czarno na białym widać, jaką kwotę swoich dochodów przedsiębiorcy oddali lub będą musieli oddać fiskusowi. W porównaniu do ubiegłego roku szacujemy osiągnąć wzrost świadczonych usług o ok. 20 proc. – mówi Bolko Fuchs.

Co motywuje większość przedsiębiorców do wyboru Wielkiej Brytanii?

Otóż niecały miesiąc temu, bo 6 kwietnia 2015 roku kwota wolna od podatku w Wielkiej Brytanii wzrosła o kolejne 600 funtów i wynosi obecnie 10 600 funtów. To już 14. podwyżka od 2000 roku. Przy obecnym kursie funta, kwota ta w przeliczeniu na złotówki wynosi ok. 59 228 zł, w Polsce niezmiennie od 7 lat to 3 091 zł. To  wystarczający argument dla większości polskich firm myślących o przeniesieniu działalności na Wyspy, a te firmy, które świadczą usługi niestacjonarne i już to zrobiły żałują jedynie, że zrobiły to tak późno.

– Dziś mogę tylko żałować, że nie zdecydowałem się wcześniej na optymalizację z wykorzystaniem innych systemów podatkowych. W połowie zeszłego roku otworzyłem oddział spółki w Londynie. Pozwoliło mi to zaoszczędzić wystarczająco dużo, aby dziś za te pieniądze zrealizować niemożliwe dotąd inwestycje. Oszczędności to jednak nie wszystko. Rzeczywistość biznesowa, to jak traktuje się przedsiębiorców, większa otwartość na europejskie rynki, kultura i przychylność w relacjach biznes – instytucje skarbowe, to zrobiło na mnie największe wrażenie – mówi Prezes Zarządu S-Net Sp. z o.o. Niko Bałazy, który od czerwca 2014 roku prowadzi biznes w Wielkiej Brytanii, jako SNET GLOBAL Ltd.

Wielu myślących o emigracji przyznaje także, że systemu podatkowego w Polsce nie da się naprawić, trzeba napisać go od nowa. Nie dość, że jest nieprzyjazny dla przedsiębiorstw, to uderza także w ludzi młodych. Dokładnie w tych 1,25 mln Polaków z badania Millward Brown, którzy zamierzają opuścić kraj w ciągu najbliższych 12 miesięcy.

Początkowo niskie dochody tej grupy, dopiero wchodzącej na rynek pracy i jednocześnie niska kwota wolna od podatku zmuszają do kalkulacji i sprawiają, że młodym bardziej opłaca się wyjechać, niż pozostawać w kraju. Za granicą zarobią więcej i zapłacą niższe podatki, będą mogli zapewnić sobie wyższy standard życia. Dla przykładu osoby w Wielkiej Brytanii, których roczne dochody nie przekroczą 8060 funtów nie zapłacą składek na ubezpieczenie społeczne. W praktyce oznacza to, że takie osoby nie zapłacą ani podatków skarbowych, ani składek na odpowiednik brytyjskiego ZUS-u. Dodatkowo, przedsiębiorcy zatrudniający nowych pracowników mają możliwość otrzymania zwrotu w wysokości 2 000 funtów za składki opłacone za każdą kolejna zatrudnioną osobę.

Przy tych argumentach nawet trudno się odnieść do słów Bronisława Komorowskiego wygłoszonych podczas niedawnego VII Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach, podkreślających, że prezydent stawia „na budowanie zaufania pomiędzy państwem a przedsiębiorczością, a zaufanie to musi być budowane poprzez przekonanie ludzi płacących podatki, w tym głównie przedsiębiorców, że i oni są traktowani właśnie na zasadzie zaufania.” Jak to się ma do zapowiedzi o „stawaniu na głowie”, aby do polskiego prawa podatkowego wprowadzić zasadę in dubio pro tributario, tą, którą właśnie Stały Komitet Rady Ministrów wyrzucił do śmietnika? Pozytywnych opinii prezydent nie usłyszy na pewno od 1,25 mln wyjeżdżających za pracą Polaków i tysięcy przedsiębiorców, którzy do końca roku przeniosą swój biznes na Wyspy lub do innego państwa Unii.

Krzysztof Oflakowski