Ranking kont firmowych Ranking kont osobistych

Podział urlopu macierzyńskiego na nowych zasadach

Na łamach Gazety Podatkowej poruszaliśmy już temat podziału urlopu macierzyńskiego zgodnie z przepisami ustawy nowelizującej Kodeks pracy z dnia 24 lipca 2015 r. W sposób zasadniczy zmienia ona warunki wykorzystywania urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. W GP nr 68/2015 r. omawialiśmy podział urlopu macierzyńskiego w sytuacji, gdy matka dziecka wykorzystała po porodzie co najmniej 14 tygodni tego urlopu. Dzisiaj zajmiemy się przypadkami, gdy przekazanie urlopu macierzyńskiego drugiemu rodzicowi następuje po krótszym czasie.

Rezygnacja z urlopu po 8 tygodniach

Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego przez matkę dziecka na rzecz ojca dziecka co do zasady może nastąpić po wykorzystaniu przez matkę po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego (art. 180 § 5 K.p.). Zgodnie z ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. nowelizującą Kodeks pracy w zakresie urlopów związanych z rodzicielstwem (która wejdzie w życie zasadniczo 2 stycznia 2016 r.), podział ten może nastąpić nie tylko między „etatowymi” pracownikami – rodzicami, ale również między rodzicami, którzy posiadają różne tytuły ubezpieczenia. Przekazanie części urlopu macierzyńskiego może też nastąpić na rzecz niebędącego ojcem dziecka innego najbliższego członka rodziny.

Przekazanie urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu nie mniej niż 14 tygodni tego urlopu po porodzie przez matkę dziecka to podstawowy wariant skorzystania z uprawnienia do podziału urlopu macierzyńskiego między rodzicami dziecka. Zgodnie z ustawą nowelizującą będzie to można uczynić również po krótszym okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego po porodzie. W myśl przepisów nowelizujących, jeżeli pracownica – matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego może zrezygnować z dalszej części tego urlopu, pod warunkiem, że:

  • pozostałą część urlopu wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko albo pracownik – inny członek najbliższej rodziny,
     
  • przez okres odpowiadający pozostałej do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka albo ubezpieczony – inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

W przypadku krótszego korzystania z „obligatoryjnej” części urlopu macierzyńskiego zasady jego podziału między rodziców (opiekunów) dziecka są podobne jak przy podstawowym wariancie podziału urlopu (przewidującym wykorzystanie co najmniej 14 tygodni urlopu po porodzie). Tu również możliwe jest przeniesienie części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca (innego członka rodziny) będącego pracownikiem lub ubezpieczonego z tytułu innego niż zatrudnienie w ramach stosunku pracy. Co więcej, takie przeniesienie będzie możliwe także między matką dziecka, która nie jest pracownicą i pracownikiem etatowym – ojcem dziecka lub innym członkiem najbliższej rodziny. W takiej sytuacji matka dziecka, ubezpieczona z innego tytułu niż zatrudnienie pracownicze i legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie, może zrezygnować z dalszego pobierania tego zasiłku. Posiadający status pracownika ojciec dziecka lub pracownik – inny najbliższy członek rodziny nabywa wówczas prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną – matkę dziecka z zasiłku macierzyńskiego.

Formalności przy przekazaniu urlopu

Zarówno w obowiązującym stanie prawnym, jak i po wejściu w życie nowelizacji, warunkiem rezygnacji z urlopu macierzyńskiego i jego przejęcia przez drugiego rodzica jest złożenie odpowiednich wniosków – dotyczących odpowiednio rezygnacji z urlopu i wykorzystania jego pozostałej części. Przepisy nowelizujące utrzymują te formalne wymogi. Pracownica, która zamierza zrezygnować z urlopu macierzyńskiego, po wykorzystaniu jego 14 lub 8 tygodni po porodzie, musi złożyć pracodawcy pisemny wniosek w sprawie tej rezygnacji. Od 2 stycznia 2016 r. termin na dokonanie tej czynności będzie, tak jak obecnie, wynosił 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Do wniosku trzeba będzie dołączyć dokumenty, których listę określi rozporządzenie (które nie zostało jeszcze wydane).

Terminowy wniosek w sprawie rezygnacji z urlopu macierzyńskiego i przejęcia tego urlopu jest wiążący dla pracodawcy.

Jeżeli część urlopu macierzyńskiego pozostała do wykorzystania po rezygnacji z niego przez matkę dziecka ma być przekazana pracownikowi – ojcu dziecka lub pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny, wówczas pracownicy ci również muszą złożyć odpowiedni wniosek do swojego pracodawcy. Dotyczy on udzielenia wspomnianej części urlopu. Termin na dopełnienie tej formalności to 14 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z urlopu. Wniosek powinien być uzupełniony odpowiednimi dokumentami, zgodnie z rozporządzeniem, które ma być wydane jako akt wykonawczy do zmienianych przepisów.

Przerwanie urlopu z powodu choroby

Może się zdarzyć, że pracownica – matka dziecka z powodu choroby będzie wymagała hospitalizacji w szpitalu. W razie wystąpienia takiej sytuacji pracownica, która przebywa w szpitalu lub innej placówce medycznej zapewniającej stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, będzie mogła przerwać swój urlop macierzyński. Warunkiem podstawowym jest jednak wykorzystanie po porodzie co najmniej 8 tygodni tego urlopu. Ponadto przerwanie urlopu macierzyńskiego będzie dopuszczalne, jeżeli część urlopu przypadająca na okres pobytu w szpitalu zostanie przejęta przez pracownika – ojca dziecka lub pracownika – innego członka najbliższej rodziny. Możliwe też będzie czasowe przejęcie urlopu macierzyńskiego przez ubezpieczonego – ojca dziecka lub ubezpieczonego – innego członka najbliższej rodziny. W przypadku pobytu w szpitalu matki, która jest ubezpieczona z innego tytułu niż zatrudnienie w ramach stosunku pracy, rezygnacja również będzie możliwa – tym razem z pobierania zasiłku macierzyńskiego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)

Ustawa z dnia 24.07.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1268)

autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 77 (1222) z dnia 2015-09-24

E-administracja w działalności przedsiębiorcy. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl

Administratorem Twoich danych jest Bonnier Business (Polska) sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Twoje dane będą przetwarzane w celu zamieszczenia komentarza oraz wymiany zdań, co stanowi prawnie uzasadniony interes Administratora polegający na umożliwieniu użytkownikom wymiany opinii naszym użytkownikom (podstawa prawna: art. 6 ust. 1 lit. f RODO). Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne w celu zamieszczenia komentarza. Dalsze informacje nt. przetwarzania danych oraz przysługujących Ci praw znajdziesz w Polityce Prywatności.