Pracownicy: Umowa o pracę – Pracownik odchodzi

Pracownik odchodzi

Każdy pracodawca przed ustaniem stosunku pracy musi zadbać o dopełnienie szeregu czynności na rzecz odchodzącego pracownika.

Wypłata ekwiwalentu za niewykorzystany urlop

Podstawowa zasadą jest, że w okresie wypowiedzenia pracodawca wysyła pracownika na niewykorzystany urlop. Jeśli jednak takie wysłanie nie jest możliwe lub strony nie podejmą takiego wysłania – pracodawca zobowiązany jest wypłacić pracownikowi stosowny ekwiwalent.

W przypadku niewykorzystania należnego pracownikowi urlopu wypoczynkowego w całości lub części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop. Jego wypłacenie jest dopuszczalne jedynie w sytuacji braku możliwości jego całkowitego wykorzystania w sposób naturalny.

Pracodawca zwolniony jest z wypłaty ekwiwalentu w sytuacji, gdy strony stosunku pracy zawrą kolejną umowę o pracę, w które zastrzegą, że pracodawca zostaje zwolniony z wypłaty ekwiwalentu w zamian za udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w trakcie trwania tej umowy.

Uwaga Ekwiwalent za niewykorzystany urlop podlega ochronie w takim samym zakresie co wynagrodzenie za pracę (SN z dnia 11 czerwca 1980 r. , sygn. I PR 43/80). W przypadku rozwiązania umowy o pracę i nie wykorzystania z tego powodu urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje od dotychczasowego pracodawcy ekwiwalent pieniężny odpowiadający urlopowi w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku, w którym rozwiązano stosunek pracy, także w sytuacji, gdy nastąpiło to w związku z nabyciem przez pracownika uprawnień emerytalnych (SN z dnia 20 sierpnia 1997 r. , sygn. III ZP 26/97).

Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W przypadkach znacznego wahania wysokości wynagrodzenia okres ten może być przedłużony do 12 miesięcy.

Wydanie świadectwa pracy

W przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę pracodawca zobowiązany jest wydać pracownikowi świadectwo pracy. Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą (art. 97 §1).Świadectwo pracy należy wydać pracownikowi niezwłocznie, najpóźniej w ostatnim dniu pracy.

Jeżeli zamieszczone w świadectwie pracy informacje nie są zgodne z prawdą, pracownik ma prawo w terminie 7 dni od dnia otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie podanych informacji. W przypadku unieważnienia wniosku pracownikowi przysługuje prawo do wystąpienia z żądaniem sprostowania świadectwa pracy w sądzie pracy.

Przekazanie PIT-11

Pracodawca w ramach obowiązków związanych z odejściem zatrudnianego pracownika zobowiązany jest na jego wniosek przekazać mu oraz właściwemu dla niego Urzędowi Skarbowemu druk PIT-11 informujący o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy – w terminie najpóźniej do 14 dni od dnia złożenia tego wniosku. Jeżeli pracownik nie wystąpi z wnioskiem o wydanie PIT-11 to pracodawca zobowiązany jest wystawić i przesłać druk w terminie standardowym.

Pracodawca ma obowiązek również wypłacić pracownikowi zaległe wynagrodzenie za miesiąc, w którym świadczył on jeszcze pracę w terminie ustalonym w umowie o pracę bądź regulaminie wynagradzania, a także rozliczyć się z przekazanego pracownikowi mienia (np. w przypadku świadczenia pracy w formie telepracy).

Nie należy zapominać, że do 31 stycznia każdego roku na pracodawcy ciąży obowiązek złożenia do Urzędu skarbowego deklaracji PIT-4R, wykazującej kwotę pobranych zaliczek na podatek dochodowy. Druk ten nie trafia do rąk podatnika – jest on bezpośrednio przesyłany przez płatnika do Urzędu Skarbowego.

Uwaga Śmierć pracownika

Śmierć pracownika jest jedną z najdotkliwszych przyczyn ustania stosunku pracy. Sytuację tą reguluje art. 93§1 k.p., który mówi, że w przypadku śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy bądź w trakcie pobierania przez niego zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, rodzinie pracownika przysługuje odprawa pośmiertna. Odprawa pośmiertna reguluje kwestie finansowe zmarłego pracownika związane np. z zaległym wynagrodzeniem, bądź niewykorzystanym urlopem wypoczynkowym.

Wysokość odprawy pośmiertnej uzależniona jest od długości zatrudnienia zmarłego pracownika u danego pracodawcy i wynosi:

1. 1-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
2. 3-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
3. 6-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Odprawa pośmiertna podzielona w równych częściach przysługuje małżonkowi pracownika, a także innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odprawa pośmiertna nie przysługuje członkom rodziny w sytuacji, gdy pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest nie niższe niż odprawa pośmiertna.