Rodzaje leasingu

Na świecie rozwinęło się wiele form i rodzajów przeprowadzania transakcji leasingowych.

Leasing finansowy i operacyjny

Na świecie rozwinęło się wiele form i rodzajów przeprowadzania transakcji leasingowych. W warunkach polskiej gospodarki, która od dość krótkiego czasu tworzy podstawy funkcjonowania wolnego rynku w sferze pieniądza, kapitału, inwestycji, zaistniały formy tzw. leasingu kapitałowego i operacyjnego, które w naszej rzeczywistości mają nieco inne znaczenie niż na rynkach rozwiniętych. Wiąże się to z kwalifikacją prawną umowy, ze względu na skutki podatkowe, do umów leasingu finansowego utożsamianych z umową leasingu, w której przedmiot umowy zostaje zaliczony do majątku leasingobiorcy oraz leasingu operacyjnego, w którym przedmiot leasingu zaliczany jest do majątku leasingodawcy.

Umowa leasingu kapitałowego (finansowego) jest w swej treści zbliżona do umowy kredytowej. Przedmiot leasingu zostaje zaliczony („Rozporzadzenie o zaliczeniu do składników majatku przedmiotu najmu i dzierżawy”) do składników majątku leasingobiorcy, który dokonuje odpisów amortyzacyjnych – te są dla niego kosztem wraz z odsetkami. Część kapitałową spłaca z zysku po opodatkowaniu, a ta nie stanowi przychodu leasigodawcy. Czas trwania tego rodzaju leasingu jest z reguły zbliżony do okresu zużycia rzeczy lub czasu trwania odliczeń amortyzacyjnych. Od kredytu różni się tym, że przedmiotem umowy jest środek trwały a nie gotówka.

Umowa leasingu operacyjnego (bieżącego) jest w swej treści zbliżona do klasycznej umowy dzierżawy i polega na czasowym przekazaniu do użytkowania dobra inwestycyjnego. Przedmiot leasingu zostaje zaliczony do majątku leasingodawcy, który ma prawo dokonywać odpisy amortyzacyjne („Rozporzadzenie o zaliczeniu do składników majatku przedmiotu najmu i dzierżawy”). Czynsze leasingowe w całości z czynszem początkowym stanowią dla leasingodawcy przychód, a jednocześnie koszt leasingobiorcy („Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych”, „Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych”). Czas trwania umowy leasingu operacyjnego jest krótszy niż okres zużycia i amortyzowania rzeczy.

Bezpośredni i pośredni

Leasing występuje w formie:

• Leasingu bezpośredniego jeżeli właściciel, producent lub inwestor przedmiotu leasingu jest leasingodawcą i oddaje przedmiot leasingu leasingobiorcy do użytkowania.
• Leasingu pośredniego, najczęściej spotykanego, kiedy to między właścicielem przedmiotu leasingu, leasingobiorcą pojawia się trzecia strona – pośrednik, który wynajmuje lub wykupuje od właściciela przedmiot leasingu w celu oddania go w leasing, w jego lub we własnym imieniu.

Leasing dewizowy i złotówkowy

W ofercie firm

leasingowych znajdują się również leasing dewizowy i złotówkowy. Te formy są bardziej chwytem marketingowym niż niosą ze sobą realne korzyści dla leasingobiorcy – wręcz przeciwnie. Umowy leasingowe w Polsce zobowiązują leasingobiorcę do zapłaty wszystkich opłat związanych z leasingowaniem rzeczy w złotówkach. Bardziej atrakcyjne, na pierwsze rzut oka, oferty leasingu dewizowego, który to może być nawet do 30% tańszy, niosą niebezpieczeństwo rozliczania czynszów w oparciu o notowania kursów walutowych. Najczęściej sposób rozliczania jest ustalony np. w oparciu o tabelę kursową Narodowego Banku Polskiego po kursie aktualnym, a ten może się dość znacznie wahać.

Leasingobiorca sprzedający w Polsce swoje towary w przypadku wzrostu kursu np. dolara amerykańskiego może ponosić wyższe koszty leasingu przy nie zmienionych przychodach. To może już spowodować zachwianie lub w skrajnym przypadku utratę płynności finansowej. Oczywiście sytuacja odwrotna jest też możliwa, ale w obecnej sytuacji gospodarczej należy uważać na tego typu oferty. Kurs walut jest w Polsce jeszcze zbyt nieustabilizowany, aby móc podejmować takie ryzyko. W przypadku większych inwestycji możemy dla zabezpieczenia przed zmianą kursu kupować instrumenty terminowe.

Leasing tenencyjny i zwrotny

Inne rodzaje

leasingu. Leasing zwrotny ma na celu poprawę płynności finansowej przedsiębiorstwa i uwolnienie zamrożonych środków finansowych. Leasingobiorca odsprzedaje swój majątek leasingodawcy za gotówkę, a następnie korzysta z niego na podstawie umowy leasingu.

Odmianą tego typu leasingu jest leasing tenencyjny polegający na stworzeniu konstrukcji prawnej w oparciu o umowę tenencji (dzierżenia) i użytkowania przedmiotu leasingu przez leasingodawcę od właściciela, a ten leasinguje przedmiot leasingu leasingobiorcy. Unika się przez to opłat skarbowych, notarialnych i sądowych, które mają szczególne znaczenie w obrocie nieruchomościami.

Leasing lombardowy i norweski

Leasing lombardowy

charakteryzuje się podwyższoną nawet do 50% wartości przedmiotu leasingu przy jednoczesnym obniżeniu wymagań w stosunku do leasingobiorcy, co sprzyja uproszczeniu procedury leasingowej. Leasingodawca otrzymując na wstępie gotówkę w wysokości połowy wartości samochodu oraz korzystając z możliwości windykacji samochodu zabezpiecza w wystarczający sposób swoje prawa.

W przypadku połączenia leasingu zwrotnego wraz z opłatą wstępną w wysokości 100% wartości przedmiotu leasingu nosi on nazwę leasingu norweskiego. Celem stosowania tej formy jest regulowanie płatności podatków dochodowych – w Polsce nie jest możliwe.

Rodzaje leasingu ze względu na przedmiot

Ze względu na przedmiot umowy możemy rozróżnić:

Leasing środków trwałych i leasing nieruchomości. W Polsce niewątpliwie ta pierwsza odmiana jest bardziej popularna i wynika to z celów dla których stosowany jest leasing, traktowany w tym wypadku jako sposób przyspieszonej amortyzacji i przez co stanowi swego rodzaju kredyt podatkowy. Nieruchomości mają niskie stawki amortyzacyjne a ich wartość jest wysoka co powoduje konieczność patrzenia długoterminowego.

Niestety dla tego celu brak w Polsce stabilnego ustawodawstwa, zwłaszcza podatkowego, istniejące dyskryminuje obrót nieruchomościami, a na rynku brak silnych kapitałowo podmiotów gotowych ponieść ciężar długotrwałego refinansowania umów leasingu. Problemy w tym zakresie wiążą się również z ogólną niestabilnością rynku oraz utrudnioną ścieżką windykacji, a także słabością mechanizmów wtórnych rynków nieruchomości. Mimo tych problemów pierwsza firma w Polsce pod względem obrotów to firma leasingująca nieruchomości i myślę, że to dobry prognostyk na przyszłość.

Leasing samochodów osobowych i leasing samochodów

Samochody są najczęściej oddawanymi środkami trwałymi w Polsce, ale tylko w Polsce istnieją ograniczenia dotyczące samochodów osobowych nabywanych dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Przepisy podatkowe nie dopuszczają możliwości zaliczenia w koszty uzyskania przychodów amortyzacji samochodów dostawczych o ładowności do 500 kg i samochodów osobowych w części przewyższającej 10000 Euro, problemem jest również rozliczenie VAT, chociaż obecnie firmy leasingowe mogą już odliczać VAT od samochodów osobowych zakupionych do leasingu. Zasady dla samochodów ciężarowych nie zawierają takich ograniczeń, również tych przerobionych z samochodów osobowych o ile zostało to potwierdzone opinią rzeczoznawcy i poszerzonym badaniem technicznym, i są takie same jak dla innych środków trwałych, a więc:

– W przypadku ciężarówki istnieje możliwość odliczenia podatku VAT na ogólnie obowiązujących zasadach. Odpisy amortyzacyjne nie mają ograniczenia do wysokości 10000 Euro

– Koszty eksploatacji, ubezpieczenia ciężarówki oraz całość czynszów leasingowych jest wliczana w koszty uzyskania przychodów.

Bogusław Półtorak, 2002-05-31