Rozliczanie składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz fundusz pracy osób prowadzących działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej

Dla celów ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego wspólnicy spółek cywilnych traktowani są jak osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Zatem do każdego ze wspólników spółek cywilnych stosuje się takie same zasady podlegania wymienionym ubezpieczeniom oraz ustalania podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia jak dla osób, które samodzielnie prowadzą działalność gospodarczą. Na takich samych zasadach jak ustalone dla osób prowadzących samodzielną pozarolniczą działalność gospodarczą wspólnicy spółki cywilnej opłacają również składki na Fundusz Pracy.

Składki ZUS a spółka cywilna

Od 1 stycznia 2001 r. spółka cywilna nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą. Podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą są natomiast wspólnicy spółki. Oznacza to, że od 1 stycznia 2001 r. spółki cywilne nie podlegają wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej, podlegają natomiast wpisowi do ewidencji wspólnicy tych spółek.

Rejestracja wspólników spółek cywilnych odbywa się w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej w gminie.

Spółki cywilne zgłoszone w ewidencji działalności gospodarczej podlegały – z mocy art. 5 pkt 5 ustawy z dnia 30 listopada 2000 r. o zmianie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. nr 114, poz. 1194) – wykreśleniu z tej ewidencji z urzędu. Na wspólnikach spółki ciążył obowiązek zarejestrowania się do 31 marca 2001 r. – jako indywidualny przedsiębiorca – w ewidencji działalności w gminie.

Pomimo utraty podmiotowości prawnej spółka cywilna nadal jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników i innych osób fizycznych pozostających ze spółką w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tych osób ubezpieczeniami. W związku z wykreśleniem z ewidencji działalności gospodarczej spółki cywilne będące płatnikami składek były zobowiązane do zaktualizowania swych danych na formularzu ZUS ZIPA (danych identyfikacyjnych, o ile uległy zmianie) oraz na formularzu ZUS ZPA (pozostałych danych). Na tym drugim formularzu (ZUS ZPA) nie powinny być wypełniane przez nie pola 05, 06, 07 i 08 w bloku III „Dane ewidencyjne płatnika składek”).

W zgłoszeniu płatnika składek ZUS ZPA nie wypełnia się pola dotyczącego daty rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności, posiadania statusu zakładu pracy chronionej lub aktywizacji zawodowej, adresu poczty elektronicznej.

Zgłoszenie płatnika składek na druku ZUS ZPA, w tym przypadku spółki cywilnej, należy złożyć we wskazanej jednostce terytorialnej ZUS w formie dokumentu pisemnego wg ustalonego wzoru albo w formie wydruku z aktualnego programu informatycznego udostępnionego przez Zakład.

Do przekazywanego zgłoszenia płatnik jest zobowiązany dołączyć kopie decyzji urzędu skarbowego o nadaniu numeru NIP i zaświadczenia urzędu statystycznego o nadaniu aktualnego numeru REGON.

W przypadku zaistnienia zmian w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu płatnika składek ZUS ZPA należy stosować zasady zawiadamiania ZUS w trybie określonym dla dokonywania zmian zgłoszonych w stosunku do danych wykazywanych na druku ZUS ZFA.

Wspólnicy spółek cywilnych, jeżeli byli płatnikami składek na własne ubezpieczenia, również byli zobowiązani do zaktualizowania swoich danych na formularzu ZUS ZIPA (danych identyfikacyjnych, o ile uległy zmianie) oraz ZUS ZFA (pozostałych danych, w tym dotyczących wpisu do ewidencji działalności gospodarczej).

Wspólnicy spółki cywilnej mogą w dwojaki sposób rozliczać i opłacać składki na własne ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Te dwa sposoby omawiamy poniżej.

Podane zasady rozliczania i opłacania składek mają odpowiednio zastosowanie do wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.