Sekurytyzacja należności leasingowych

Firmy leasingowe borykają się z brakiem kapitału na prowadzenie akcji leasingowej. Może sekurytyzacja należności jest sposobem na rozwiązanie problemów z płynnością finansową spółek leasingowych?

Na czym polega transakcja sekurytyzacyjna

Sekurytyzacja umożliwia na atrakcyjnych warunkach odzyskanie środków z aktywów firm leasingowych. Przy zastrzeżeniu, że aktywa te przynoszą określony dochód i są oddzielone pod względem prawnym i finansowym od ryzyka zewnętrznego, w tym ryzyka związanego z działalnością firmy leasingowej.

W Polsce pierwszą tego typu operację przeprowadziło Pekao Leasing, które sekurytyzowało należności z tytułu rat leasingowych dotyczących umów leasingu sprzętu komputerowego dla Banku Pekao S.A.

Transakcja sekurytyzacji polega na wyemitowaniu papierów wartościowych w oparciu o aktywa. Należności podlegające sekurytyzacji powinny występować w postaci wyodrębnionego portfela należności z tytułu realizacji umów leasingowych. Warunkiem podstawowym jest zapewnienie jednorodności portfela pod względem rodzaju aktywów, ich zabezpieczeń oraz ryzyka związanego ze spłacalnością należności.

Wyodrębnione na podstawie tych warunków należności, organizator transakcji sprzedaje spółce celowej (Special Purpose Vehicle, Special Purpose Entity lub Special Purpose Company). SPV jest tworzona tylko w celu wyemitowania papierów wartościowych opartych o przekazane jej aktywa. Papiery wartościowe tego typu to Asset Backed Securities (ABS). Ze sprzedaży ABS spółka celowa uzyskuje środki na wykup należności leasingowych. SPV są nadzorowane przez agenta emisji – najczęściej jest to bank, który tworzy strukturę finansowania i przygotowuje emisję ABS. ABS są oceniane przez agencje ratingowe, oczywiście im wyższy rating tym niższe koszty oraz większa pewność uplasowania emisji na rynku.

Możliwości i koszty sekurytyzacji

Bank Pekao S.A. przeprowadzając transakcję sekurytyzacji należności Pekao Leasing postawił na bezpieczeństwo. Ryzyko w tej transakcji jest ograniczone, gdyż dłużnikiem jest Bank Pekao S.A. – nie wystąpiła tu konieczność oceny agencji ratingowej. On też jest agentem emisji bonów komercyjnych o wartości 4,3 miliona PLN, które są oferowane na rynku kapitałowym przez Bank.

Spółką celową, która wyemituje bony do września 2000 roku i która jest nabywcą należności jest Pekao Leasing sp. z o.o. Tym SPV administruje Warszawski Instytut Bankowości.

Zdobycie doświadczenia w tej dziedzinie powinno procentować w przyszłości. Sekurytyzacja niesie ze sobą wiele korzyści, z których najważniejszą jest to, że umożliwia odzyskanie środków, które dalej można wykorzystywać. W przypadku leasingu, szczególnie w Polsce, gdzie dostęp do tańszych źródeł finansowania jest jedną z barier rozwoju rynku leasingu. Sięgnięcie po środki bezpośrednio na rynku kapitałowym przy pomocy sekurytyzacj jest jedną z możliwości jego zdynamizowania.

Pamiętać należy również o kosztach sekurytyzacji związanych ze zorganizowaniem emisji ABS, założeniem spółki celowej, ratingiem oraz innych, które w przypadku braku pewnych standardów, praktyki gospodarczej mogą przewyższyć korzyści. Można mieć nadzieję, że sekurytyzacja jako innowacja finansowa powtórzy sukces leasingu w Polsce i podobnie jak w USA, gdzie transakcje tego typu dotyczące leasingu stanowiły 11 miliardów USD, upowszechni się jako forma refinansowania transakcji o małej wartości, ale w dużej liczbie.

Bogusław Półtorak