Ubezpieczenie w trakcie trwania umowy leasingu

Umowy leasingu są w Polsce znane od kilku lat. Jednakże stosunkowo do niedawna leasing traktowany był w tych przepisach jako umowa o podobnym charakterze do umowy najmu lub dzierżawy. Dopiero przepisy zawarte w kodeksie cywilnym wprowadziły pierwszą taką regulację prawną. Kolejno podstawowe unormowania pojawiły się w znowelizowanej ustawie o rachunkowości i ustawach podatkowych.

Regulacje prawne

W grudniu 2000 r. weszła w życie nowelizacja kodeksu cywilnego, zawierająca uregulowania dotyczące leasingu (art.709). Uregulowania te wprowadziła ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 74, poz. 857 z późn. zm.).

W tych aktach prawnych umowę leasingu zdefiniowano jako umowę, w myśl której „(…) finansujący zobowiązuje się, w zakresie swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego”.

Możemy mówić o dwóch rodzajach leasingu:

• leasingu operacyjnym;
• leasingu finansowym.

Prócz sporządzenia umowy leasingu, w której korzystający zobowiązuje się w zamian za użytkowanie rzeczy płacić w ratach, to ważnym jest ubezpieczenie tejże rzeczy, kiedy jeszcze należy po części do finansującego i korzystającego.

W razie utraty

Kwestie utraty rzeczy, która była przedmiotem leasingu reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1996 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 709 kodeksu cywilnego, w przypadku utraty rzeczy, korzystający (leasingobiorca) powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o takim zdarzeniu.

Jeżeli po wydaniu korzystającemu, rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, to umowa leasingu ulega wygaśnięciu, a wówczas finansujący (leasingodawca) może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.

Przyjmuje się, że kwestia ubezpieczenia rzeczy będącej przedmiotem leasingu (zwłaszcza jeżeli chodzi o pojazdy, maszyny itp.) powinna być uregulowana w samej umowie leasingowej. To znaczy, że powinno się w niej zawrzeć kto będzie lub jest zobowiązany ubezpieczyć rzecz.

Jeśli na przykład dany przedmiot jest przedmiotem leasingu operacyjnego, to ubezpiecza go finansujący (leasingodawca), a wydatek, który poniósł na ten cel uwzględnia w racie leasingowej.

Natomiast w przypadku leasingu finansowego (czyli kiedy przedmiot leasingu jest uznawany za składnik majątku korzystającego, czyli leasingobiorcy), to składkę ubezpieczenia zazwyczaj opłaca bezpośrednio klient firmy leasingowej. Chyba że w umowie leasingowej inaczej będzie to zaznaczone. Według prawa nie ma przeszkód dla odwrotnej sytuacji.

Jednakże w myśl artykułu 709 kodeksu cywilnego jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający obowiązany jest ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu, to w przypadku braku odmiennego postanowienia umownego, koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach.