Ulgi podatkowe za 2004 rok cz. I

Choć do rozliczenia rocznego za 2004 r. zostało jeszcze trochę czasu, to warto już teraz sprawdzić, w jaki sposób można zaoszczędzić na podatku, zwłaszcza że w rozliczeniu za 2004 r. ewentualnemu odliczeniu będą podlegać tylko wydatki poczynione do końca roku, czyli jeszcze przez niecałe dwa miesiące.

Ulg coraz mniej

Jak pamiętamy, w wyniku ubiegłorocznej nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulgowy tort jeszcze bardziej się skurczył, a podatnikom na otarcie łez pozostawiono tylko kilka odliczeń. Ustawodawca konsekwentnie kontynuował likwidację tych ulg, które pozwalały odliczyć najwięcej szerokiej rzeszy podatników.

W tym roku nie będzie jeszcze tak tragicznie, a ulgi, z jakich będą korzystać podatnicy, można podzielić na trzy kategorie. Pierwsze to te, które nadal funkcjonują w ustawie, nie ma też planów co do ich likwidacji. Do drugiej kategorii można zaliczyć szczególny rodzaj preferencji dla małżonków i osób samotnie wychowujących dziecko. I na koniec trzecia duża grupa ulg, z których podatnicy korzystać będą na zasadach praw nabytych.

Żeby skutecznie z nich skorzystać, nie wystarczy w odpowiednim czasie dokonać wydatku. Wszelkie ulgi są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania i jako takie podlegają ścisłej interpretacji, a podatnicy muszą podporządkować się rygorystycznym wymogom, jakie stawia przed nimi ustawodawca. Aby podatnicy mogli dobrze przygotować się do rozliczenia, znajdą poniżej praktyczne zestawienie wszystkich ulg, jakie mogą pojawić się w rozliczeniu rocznym za 2004 r., najważniejsze warunki, jakie trzeba spełnić dla skutecznego odliczenia oraz pułapki, jakie czyhają w gąszczu przepisów, wyjaśnień i orzecznictwa.

Zlikwidowane odliczenia do wykorzystania

Ustawodawca sukcesywnie pozbawiał podatników kolejnych intratnych odliczeń. Do tej grupy należą przede wszystkim ulgi związane z inwestycją mieszkaniową.

Charakterystyczną cechą w ich przypadku jest to, że mimo likwidacji podatnicy, którzy w odpowiednim czasie dokonali wydatków na określone cele, mogli dalej z nich skorzystać. Niestety rok 2004 to w większości przypadków ostatni rok, w jakim wydane pieniądze przełożą się na oszczędność podatkową. Warto jednak sprawdzić, jak dokładnie wygląda sprawa kontynuacji ulg mieszkaniowych oraz zlikwidowanej ulgi uczniowskiej.

Katalog ulg z praw nabytych

W katalogu ulg, które znikły z ustawy, a z których podatnicy mogą korzystać z woli ustawodawcy na zasadach zawartych w przepisach przejściowych, należą ulgi:

• na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego, z przeznaczeniem znajdujących się w nim lokali mieszkalnych na wynajem, bądź kontynuację wydatków na zakup (odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania) działki pod budowę tego budynku lub udziału we współwłasności tej działki,
• na zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego,
• na budowę budynku mieszkalnego,
• na wkład budowlany lub mieszkaniowy wniesiony do spółdzielni mieszkaniowej,
• na zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej,
• na nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne,
• na przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne,
• na wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu,
• na systematyczne gromadzenie oszczędności wyłącznie na jednym rachunku oszczędnościowo-kredytowym i w jednym banku prowadzącym kasę mieszkaniową,
• remontowa związana z wydatkami na remont i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego zajmowanego na podstawie tytułu prawnego oraz wpłaty na wyodrębniony fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej, utworzonych na podstawie odrębnych przepisów,
• uczniowska – związana z przygotowaniem do zawodu uczniów.

Remont z ulgą do końca 2005 r.

Ulgę remontową ustawodawca pozostawił podatnikom na trzy kolejne lata podatkowe. Rok 2004 to przedostatni z tych, kiedy wydatki na remont i modernizację będzie można wkalkulować w oszczędności podatkowe.

Możliwość dalszego korzystania z ulgi remontowej po jej wykreśleniu z ustawy zagwarantował art. 12 ustawy nowelizującej z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 202, poz. 1956 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią podatnicy, którzy w 2003 r. wydatki, o których mowa w art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym w 2003 r., odliczali od podatku, a odliczenie to nie znalazło pokrycia w podatku za 2003 r., zachowują prawo do ich odliczania od podatku w latach następnych, aż do całkowitego ich odliczenia. Przepisy art. 27a ust. 14 i art. 45 ust. 3a pkt 1 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym w 2003 r., stosuje się odpowiednio. Wydatki, o których mowa w art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym w 2003 r., poniesione w latach 2004-2005 podlegają odliczeniu od podatku, w wysokości i na zasadach określonych w art. 27a i art. 45 ust. 3a pkt 1 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym w 2003 r.

Trzeba zauważyć, że przepis nie zakłada konieczności rozpoczęcia ulgi w 2003 r., czyli jeszcze w okresie jej obowiązywania w ustawie. Pozwala on na rozpoczęcie ulgi w każdym kolejnym roku obowiązywania ostatniego trzyletniego limitu ulgi. A to oznacza, że po spełnieniu odpowiednich warunków, z ulgi może skorzystać nawet ten podatnik, który remont rozpocznie dopiero w 2005 r., czyli ostatnim roku obowiązywania limitu.

Jak widać podstawą ulgi remontowej był dawny art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Zgodnie z zawartą w nim zasadą podatnik mógł zmniejszyć podatek dochodowy, jeżeli w danym roku podatkowym poniósł wydatki na własne potrzeby mieszkaniowe, przeznaczone na remont i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego zajmowanego na podstawie tytułu prawnego oraz wpłaty na wyodrębniony fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej, utworzonej na podstawie odrębnych przepisów. Ulga dotyczy jednak tylko osób, na których ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli tych, które płacą podatki w Polsce.

Analizując powyższy przepis, w pierwszym rzędzie trzeba zwrócić uwagę na jeden z najważniejszych warunków przewidzianych przez ustawodawcę, a mianowicie tytuł prawny. Podatnik może skorzystać z odliczenia tylko wtedy, gdy posiada dokument, który potwierdza jego uprawnienie do remontowanego lokalu czy domu. Od razu jednak trzeba zaznaczyć i uspokoić podatników: tytułem prawnym nie jest tylko akt notarialny potwierdzający własność lokum. Tytułem prawnym może być również:

• umowa najmu,
• umowa dzierżawy,
• umowa użyczenia,
• umowy podnajmu lub poddzierżawy,
• decyzja administracyjna, np. przydział mieszkania,
• dokumenty potwierdzające jego nabycie w drodze kupna, darowizny albo spadku.

Ile można zaoszczędzić

Oprócz tego, że ustawodawca postawił podatnikom warunek posiadania tytułu prawnego do lokalu czy budynku, który mamy zamiar remontować, musimy pamiętać o limicie ulgi. Zgodnie z ustawą limit ten został ustanowiony na kolejne trzy lata. I tak w latach 2003-2005 odliczeniu od podatku dochodowego podlega:

• 19 proc. kwoty wydatków poniesionych na remont i modernizację budynku mieszkalnego, nie więcej jednak niż 3 proc. limitu tzw. dużej ulgi mieszkaniowej W latach 2003-2005 odliczeniu podlega zatem nie więcej niż 5670 zł (189 000 zł x 3 proc.),
• 19 proc. kwoty wydatków poniesionych na remont i modernizację lokalu mieszkalnego, nie więcej jednak niż 2,5 proc. kwoty tzw. dużej ulgi mieszkaniowej. W latach 2003-2005 odliczeniu podlega zatem nie więcej niż 4725 zł (189 000 x zł 2,5 proc.).

Podatnicy, którzy posiadają nie tylko mieszkanie, ale i dom i chcieliby skorzystać z ulgi w obu przypadkach, muszą pamiętać, że mogą odliczyć nie więcej niż 5670 zł. Zgodnie z ustawą obowiązuje wówczas górny limit przewidziany dla remontu domu.

Podstawę określenia przysługującej kwoty odliczeń od podatku z tytułu wydatków na remont ustalało się na podstawie kwoty stanowiącej iloczyn 70 mkw. powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego 1 mkw. powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego do celów obliczenia premii gwarancyjnej od wkładów na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych za III kwartał roku poprzedzającego rok podatkowy. W kolejnych następujących po sobie latach podatkowych podstawa ta nie mogła ulec zmniejszeniu. W tym celu dla ustalania tej podstawy przyjmowano najwyższy w okresie obowiązywania ustawy wskaźnik przeliczeniowy 1 mkw. powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego do celów obliczania premii gwarancyjnej od wkładów na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych za III kwartał. W praktyce sprowadzało się to do określenia kwoty bazowej przewidzianej także dla dużej ulgi mieszkaniowej.

Jak wyliczyć limit

Podstawą do wyliczenia limitów ulgi remontowej jest kwota określona w 2003 r. w obwieszczeniu ministra finansów z dnia 13 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości ogólnej kwoty odliczeń z tytułu wydatków na cele mieszkaniowe; MP nr 60, poz. 843. Jest to kwota 189 000 zł.

Minimum 567 zł

Bardzo ważną rzeczą, o której podatnicy nie mogą zapominać, jest minimalny wydatek uprawniający do skorzystania z ulgi. Odliczenie od podatku może być dokonane tylko wówczas, gdy w roku podatkowym podatnik wydał co najmniej 0,3 proc. kwoty dużej ulgi mieszkaniowej ustalonej w pierwszym roku obowiązywania limitu. Tym samym podatnik dla skutecznego odliczenia musi mieć dowody poniesienia wydatków w wysokości co najmniej 567 zł (189 000 zł x 0,3 proc.).

Uwaga! Dolny limit ulgi remontowej w latach 2003-2005 to 567 zł. Tyle trzeba wydać w 2004 r. lub łącznie w 2003 i 2004, aby w zeznaniu za 2004 r. skorzystać z ulgi remontowej na remont mieszkania lub domu albo na wpłaty na fundusze remontowe.
Nie oznacza to jednak, że podatnik bezpowrotnie utracił prawo do odliczenia. Odliczenie od podatku będzie możliwe w tym roku podatkowym, w którym suma wydatków liczona od początku okresu trzyletniego – a więc od 1 stycznia 2003 r. – wyniesie co najmniej 567 zł. Z tym jednak zastrzeżeniem, że jeśli podatnik tego minimum w ciągu kolejnych lat nie osiągnie, nie będzie mógł w ogóle z ulgi skorzystać. Pamiętajmy jednocześnie, że przekroczenie limitu dolnego uprawnia do dokonania odliczeń z tytułu wydatków poniesionych w danym roku podatkowym. Oznacza to, że aby z ulgi skorzystać, trzeba w ciągu trzech lat wydać minimum 567 zł, ale odliczeniu podlegają tylko pieniądze wydatkowane w danym roku po przekroczeniu dolnego limitu ulgi, a nie od początku okresu trzyletniego. Jeżeli więc w 2003 r. zapłaciłeś za remont mniej niż 567 zł, a w 2004 r. limit ten został przekroczony, to i tak odliczenie będzie możliwe w oparciu o rachunki z 2004 r. Pieniądze wydane rok wcześniej mimo spożytkowania na remont przepadną, bo nie mogą być odliczone w zeznaniu za 2004 r.

Dodatkowe odliczenie

Na dodatkowy bonus mogą liczyć osoby, które decydują się na duży remont instalacji gazowej. Wówczas limit ulgi remontowej może zostać zwiększony o 0,5 proc. kwoty tzw. dużej ulgi mieszkaniowej obowiązującej w pierwszym roku tego okresu. Obecnie oznacza to zwiększenie o 945 zł (189 000 zł x 0,5 proc.). Zwiększenie następuje, jeżeli w ramach remontu lub modernizacji podatnik poniesie wydatki na remont lub modernizację instalacji gazowej, urządzeń eksplozymetrycznych lub urządzeń gazowych, a równocześnie w związku z tymi wydatkami przekroczy limity odliczeń określone dla podstawowej ulgi remontowej. W takim przypadku w latach 2003-2005 można odliczyć łącznie od podatku dochodowego:

• 19 proc. kwoty wydatków poniesionych na remont lub modernizację budynku mieszkalnego i znajdujących się w tym budynku instalacji i urządzeń gazowych, nie więcej jednak niż 3,5 proc. kwoty 189 000 zł, tj. nie więcej niż 6615 zł,
• 19 proc. kwoty wydatków poniesionych na remont lub modernizację lokalu mieszkalnego i znajdujących się w tym lokalu instalacji i urządzeń gazowych, nie więcej jednak niż 3 proc. kwoty 189 000 zł, tj. nie więcej niż 5670 zł.

Nie tylko remont

Ulga remontowa pozwala na odliczenie nie tylko wydatków poniesionych na remont czy modernizację. W ramach ulgi remontowej można także odliczyć dokonane w roku podatkowym wpłaty na wyodrębniony fundusz remontowy spółdzielni lub wspólnoty mieszkaniowej. Podatnik musi jednak spełnić wszystkie warunki przewidziane w ustawie i trzymać się wyznaczonych limitów. Dla wpłat na wyodrębniony fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej trzyletni limit dla lat 2003-2005 wynosi 5670 zł. Należy pamiętać jednak o dolnym limicie ulgi, bo wpłaty na fundusz są zazwyczaj niewielkie.

Na co trzeba wydać, żeby odliczyć

Wiemy już, jakie podstawowe warunki trzeba spełnić, aby z ulgi remontowej skorzystać. Nie wszystko jednak, co kupimy w ramach prac remontowych, uprawniać nas będzie do odliczenia. Aby nie popełnić błędu, trzeba dodatkowo zajrzeć do przepisów wykonawczych. Chodzi tu o rozporządzenie ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa z dnia 21 grudnia 1996 r. w sprawie określenia rodzajów wydatków na remont i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, o które zmniejsza się podatek dochodowy (Dz.U. nr 156, poz. 788). Jako podlegające odliczeniu rozporządzenie wymienia wydatki na:

• zakup materiałów i urządzeń,
• zakup usług obejmujących wykonanie ekspertyzy, opinii, projektu, transport materiałów i urządzeń, wykonawstwo robót,
• najem sprzętu budowlanego,
• opłaty administracyjne i inne opłaty wynikające z odrębnych przepisów.

Ale to nie koniec. Powyższy zarys prac podlegających odliczeniu uzupełniają trzy załączniki, w których już bardziej szczegółowo wymienia się, co i kiedy podlega odliczeniu. Rozporządzenie zawiera trzy odrębne załączniki z wykazami robót zaliczanych do remontu i modernizacji budynku mieszkalnego, robót zaliczanych do remontu i modernizacji lokalu mieszkalnego oraz robót zaliczanych do remontu i modernizacji budynku mieszkalnego w zakresie instalacji gazowej, urządzeń eksplozymetrycznych lub urządzeń gazowych.

Remont domu

Wykaz robót w ramach ulgi remontowej przy budynku mieszkalnym to:

1. Remont lub modernizacja przyłączy, elementów przyłączy budynku lub wykonanie nowych przyłączy, obejmujące:

• przyłącza wodociągowe, hydrofornie,
• przyłącza kanalizacyjne, bezodpływowe zbiorniki ścieków, urządzenia do oczyszczania ścieków,
• przyłącza sieci cieplnej, węzły cieplne, kotłownie,
• przyłącza do linii elektrycznej.

2. Wykonanie nowego przyłącza do sieci gazowej.

3. Remont i modernizacja fundamentów, łącznie z izolacjami, obejmujące:

• wzmocnienie fundamentów lub ich zabezpieczenie,
• izolacje przeciwwodne, przeciwwilgociowe, cieplne,
• osuszanie fundamentów.

4. Remont lub modernizacja elementów konstrukcyjnych budynku lub ich części, dotyczące:

• konstrukcji stropów,
• konstrukcji ścian nośnych i zewnętrznych,
• konstrukcji i pokrycia dachu,
• docieplenia stropów i stropodachów,
• kanałów spalinowych i wentylacyjnych,
• pozostałych elementów konstrukcyjnych budynku, jak np. słupów, podciągów, schodów, zadaszeń, balkonów, loggi, izolacji przeciwwodnych, dźwiękochłonnych.

5. Remont lub modernizacja elewacji budynku, obejmujące:

• tynki i okładziny zewnętrzne,
• malowanie elewacji,
• docieplenie ścian budynku,
• obróbki blacharskie i elementy odwodnienia budynku.

6. Wbudowanie nowych, wymiana lub remont okien oraz drzwi zewnętrznych.

7. Przebudowa układu funkcjonalnego budynku, obejmująca:

• sanitariaty i kuchnie,
• dźwigi osobowe,
• wjazdy, podjazdy, zabezpieczenia i wykonanie innych elementów związanych z udostępnieniem i przystosowaniem obiektu oraz pomieszczeń ogólnodostępnych budynku dla osób niepełnosprawnych.

8. Remont, modernizacja, wymiana lub wykonanie nowych instalacji budynku, obejmujące rozprowadzanie po budynku instalacji oraz montaż trwale umiejscowionych: wyposażenia, armatury i urządzeń dotyczących:

• instalacji sanitarnych,
• instalacji elektrycznych, odgromowych i uziemienia,
• instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych,
• instalacji przyzywowych (domofony) i alarmowych,
• przewodów wentylacyjnych, spalinowych i dymowych.

9. Wykonanie nowych instalacji gazowych.

10. Remont części wspólnej budynku (ciągów komunikacyjnych, piwnic, strychów, zsypów, magazynów, pralni, suszarni).

Remont mieszkania

1. Remont, modernizacja lub wykonanie nowych elementów w lokalu mieszkalnym:

• ścianek działowych, sufitów, tynków i okładzin wewnętrznych,
• podłóg i posadzek,
• okien, świetlików i drzwi,
• powłok malarskich i tapet,
• elementów kowalsko-ślusarskich,
• izolacji przeciwwodnych, przeciwwilgociowych, dźwiękochłonnych i cieplnych,
• pozostałych elementów (np. pawlaczy, trwale umiejscowionych szaf wnękowych, obudowy wanien, zlewozmywaków, grzejników).

2. Remont, modernizacja, wymiana lub wykonanie nowych instalacji w lokalu mieszkalnym, obejmujące rozprowadzenie po lokalu instalacji oraz montaż trwale umiejscowionych: wyposażenia, armatury i urządzeń dotyczących:

• instalacji sanitarnych,
• instalacji elektrycznych,
• instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych,
• instalacji przyzywowych (domofony) i alarmowych,
• instalacji i urządzeń grzewczych,
• przewodów wentylacyjnych, spalinowych i dymowych.

Remont instalacji

W przypadku trzeciego wykazu dotyczącego remontu i modernizacji instalacji gazowych w rozporządzeniu rozróżniono podział na prace w mieszkaniu i domu.

Wykaz robót zaliczanych do remontu i modernizacji budynku mieszkalnego w zakresie instalacji gazowej, urządzeń eksplozymetrycznych lub urządzeń gazowych:

• wymiana lub remont części wspólnej instalacji gazowej (przyłącza, poziomy i piony),
• przemieszczenie głównego kurka gazowego na zewnątrz budynku,
• zastąpienie miejscowych instalacji ciepłej wody – z zastosowaniem gazowych grzejników ciepłej wody – instalacją centralnej ciepłej wody,
• zainstalowanie urządzeń lub systemów służących poprawie bezpieczeństwa użytkowników gazu,
• wyposażenie instalacji w gazomierze indywidualne,
• wykonanie instalacji gazu płynnego.

Wykaz robót zaliczanych do remontu i modernizacji lokalu mieszkalnego w zakresie instalacji gazowej, urządzeń eksplozymetrycznych lub urządzeń gazowych:

• remont i wymiana urządzeń gazowych,
• remont i wymiana instalacji gazowej służącej do rozprowadzania gazu do urządzeń,
• zainstalowanie, naprawa i wymiana urządzeń eksplozymetrycznych oraz czujników tlenku węgla,
• zainstalowanie gazomierza.

Ulgi podatkowe za 2004 rok cz. II

Ulgi podatkowe za 2004 rok cz. III

/>

Paweł Sankowski