Ranking kont firmowych Ranking kont osobistych

Ulgi podatkowe za 2004 rok cz. II

Fundusz remontowy to jedna z części składowych czynszu, który większość z nas płaci w związku z zajmowanym mieszkaniem. Zgodnie z ustawą również ten wydatek związany z mieszkaniem, choć zazwyczaj niewielki, możemy odliczyć w ramach ulgi remontowej.

Ostrożnie z funduszem remontowym

Podatek można zmniejszyć po spełnieniu wszystkich warunków przewidzianych dla ulgi remontowej. Przede wszystkim trzeba w tym przypadku pamiętać o dolnym limicie ulgi, bez przekroczenia którego odliczanie w ogóle jest niedopuszczalne, a także górnym limicie, który dla mieszkań wynosi 5670 zł.

Ponadto w ustawie chodzi nie o wszystkie i jakiekolwiek fundusze remontowe. Muszą to być fundusze utworzone zgodnie z odrębnymi przepisami.

Odrębnymi ustawami w tym przypadku są odpowiednio: w przypadku funduszu remontowego wspólnoty mieszkaniowej ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 80, poz. 903 z późn. zm.) oraz w przypadku funduszu remontowego spółdzielni mieszkaniowej ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1116 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 14 ustawy o własności lokali, na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się między innymi wydatki na remonty. Ustawa o własności lokali nie nakłada jednak na wspólnotę obowiązku wyodrębnienia funduszu remontowego. Jeżeli jednak wspólnota nie dokona wyodrębnienia takiego funduszu, tworzące wspólnotę osoby nie będą mogły odliczyć poniesionych na ten cel wydatków.

Natomiast art. 6 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przewiduje, że spółdzielnia tworzy fundusz na remonty zasobów mieszkaniowych. Z kolei w art. 4 przewidziano, że na członkach spółdzielni ciąży obowiązek uczestniczenia w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, a także eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni.

W przypadku funduszu remontowego ważną sprawą pozostaje odpowiednie dokumentowanie. Jak wynika z wyjaśnień Ministerstwa Finansów zawartych w piśmie z 5 grudnia 2001 r. (nr PB5/KD-033-179-2339/01) dowód wpłaty należy rozumieć dość szeroko. Zdaniem MF za dowód wpłaty na fundusz remontowy należy uznać zarówno przelew bankowy, przekaz pocztowy, jak również dokument wpłaty w kasie spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej. Wpłat na fundusz remontowy podatnicy z reguły dokonują w ogólnej kwocie, łącznie z pozostałymi składnikami opłaty czynszowej (zaliczki na poczet utrzymania nieruchomości) i innych należności wobec spółdzielni mieszkaniowych lub wspólnot mieszkaniowych, dlatego też w wielu przypadkach posiadają jeden dowód wpłaty dokonanej z tych tytułów. W takiej sytuacji z dowodu wpłaty niekiedy nie sposób jednoznacznie wywnioskować wysokości wniesionych przez podatnika wpłat na przedmiotowy fundusz. Istotne, że resort finansów potwierdził, iż nie pozbawia to podatnika prawa do dokonania odliczeń od podatku. W takim przypadku, w celu dowodowym, wystarczające jest posiadanie przez podatnika, obok dowodu wpłaty, dokumentu zawierającego wyszczególnione składniki czynszu (zaliczki na poczet utrzymania nieruchomości) z wyodrębnioną pozycją funduszu remontowego.

Ulgi budowlane ciągle żywe

Ulgi mieszkaniowe przez lata pozwalały na złagodzenie ciężaru wydatku przeznaczonego na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. I choć zmieniały się ich formy i warunki odliczenia, a ustawodawca sukcesywnie pozbawiał podatników kolejnych ulg, wielu osobom pozwoliły one na zakup wymarzonego M. Ulgi mieszkaniowe to niestety już podatkowa przeszłość, ale pocieszające jest to, że ci, którzy w odpowiednim czasie zdecydowali się na wydatek, nadal mogą z odliczeń korzystać.

Wszystko za sprawą przepisów przejściowych zawartych w ustawach nowelizujących. To właśnie na zasadzie tzw. praw nabytych podatnicy nadal mogą dokonywać odliczeń.

Do wydatków, które znikły z ustawy, a uprawniały do odliczenia odpowiednio od dochodu, przychodu lub podatku, należą wydatki na:

  • zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego,
  • budowę budynku mieszkalnego,
  • wkład budowlany lub mieszkaniowy wniesiony do spółdzielni mieszkaniowej,
  • zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej,
  • nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne,
  • przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne,
  • wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu,
  • systematyczne gromadzenie oszczędności wyłącznie na jednym rachunku oszczędnościowo-kredytowym i w jednym banku prowadzącym kasę mieszkaniową.

Duża ulga budowlana – wydaj jak najwięcej

Dla podatników, którzy korzystają z dużej ulgi mieszkaniowej, rok 2004 to wyjątkowo ważny okres. To rok ostatnich wydatków, które przełożą się na podatkową oszczędność.

Przepisy przejściowe jako datę graniczną wydatkowania pieniędzy w ramach ulgi ustanawiają 31 grudnia 2004 r. Później odliczać będzie można już tylko to, co nie znalazło pokrycia w podatku inwestującego.

Z ulgi mogą korzystać podatnicy, którzy ponieśli dalsze wydatki na kontynuację inwestycji rozpoczętych przed 1 stycznia 2002 r. Podstawą prawną w tym przypadku jest art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 134, poz. 1509, z późn. zm.).

Stanowi on, że podatnikom, którzy w latach 1997-2001 nabyli prawo do odliczania od podatku wydatków poniesionych na cele określone w art. 27a ust. 1 pkt 1 lit.a)-f) ustawy w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r., przysługuje na zasadach określonych w tej ustawie prawo do odliczania od podatku dalszych wydatków na kontynuację danej inwestycji – poniesionych od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 31 grudnia 2004 r.

Dotyczy to wszystkich tych, którzy przed 1 stycznia 2002 r. wydali pieniądze na:

  • zakup gruntu lub prawa wieczystego użytkowana gruntu pod budowę budynku mieszkalnego,
  • wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej,
  • zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego,
  • nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne, przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne,
  • wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu.

Z ulgi nie mogą jednak korzystać wszyscy i nie w nieskończoność. Kontynuacja dużej ulgi budowlanej dotyczy bowiem tylko wydatków poniesionych od 1 stycznia 2002 r. do 31 grudnia 2004 r. Oznacza to, że w tym roku podatnicy korzystający z ulgi po raz ostatni wydadzą pieniądze, które pozwolą na dodatkowe odliczenie. I choć rozliczenie ulgi budowlanej może potrwać jeszcze klika lat, to podatnik nie będzie mógł już powiększać kwoty odliczenia wydając kolejne pieniądze na budowę. Ustawa dopuszcza bowiem nie tylko możliwość rozliczenia wydatków za 2004 r. Prawo do odliczenia wydatków mieszkaniowych w ramach dużej ulgi budowlanej przysługuje też osobom, których wydatki mieszkaniowe nie znalazły pokrycia odpowiednio w dochodzie (przychodzie) lub podatku za lata ubiegłe. Co warte podkreślenia, nawet jeśli nie dokonali oni żadnych wydatków związanych z zaspokajaniem własnych potrzeb mieszkaniowych.

Kontynuacja, czyli ciągłość

Kontynuacja odliczania na zasadzie praw nabytych w większości przypadków nie sprawiała podatnikom trudności. Niekiedy jednak pojawiały się trudności i błędy, gdy podatnicy decydowali się po wykreśleniu ulgi z ustawy na zmianę inwestycji.

Tymczasem jedną z ważniejszych kwestii dla kontynuacji ulgi budowlanej jest ciągłość inwestycji.

Przede wszystkim nie wolno zapominać, ż prawo do ulgi wiąże się z konkretną inwestycją. Potwierdza to stanowisko Ministerstwa Finansów. W piśmie z 21 listopada 2002 r. (PB5/KD-033-346-2638/02) wskazano, iż podatnikom, o których mowa w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 134, poz. 1509 z późn. zm.), przysługuje prawo do kontynuowania odliczeń od podatku, ale wyłącznie z tytułu tej inwestycji, w związku z którą ponieśli wydatki przed 1 stycznia 2002 r.

Przez użyte w powyższym przepisie sformułowanie „kontynuacja danej inwestycji” należy rozumieć ponoszenie dalszych wydatków po dniu 31 grudnia 2001 r. np. na wkład budowlany, budowę czy zakup lokalu (budynku) mieszkalnego – wyjaśnia MF. W konsekwencji dokonanie przez podatnika po 31 grudnia 2001 r. zmiany dewelopera czy spółdzielni mieszkaniowej skutkuje utratą prawa do kontynuacji odliczeń od podatku, bowiem wiąże się z uprzednim wycofaniem środków. Jednakże takich następstw nie wywiera zmiana lokalizacji lokalu (budynku) mieszkalnego, jeżeli zakup czy wpłaty na wkład budowlany (mieszkaniowy) dokonywane są w ramach tej samej inwestycji realizowanej przez tę spółdzielnię mieszkaniową lub tego dewelopera.

Masz umowę z kasą, odliczasz

Ile czasu pozostało do odliczania kolejnej ulgi związanej z kasą mieszkaniową, każdy podatnik musi sprawdzić sam. O końcowej dacie dokonania wydatku podlegającego odliczeniu nie decyduje bowiem przepis ustawy, ale data wygaśnięcia umowy.
Umowę o kredyt kontraktowy podatnik musiał podpisać z odpowiednim podmiotem. A konkretnie z bankiem prowadzącym kasę mieszkaniową o systematyczne gromadzenie oszczędności, według zasad określonych w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego.

Podstawę prawną kontynuacji ulgi z tytułu dokonywania wpłat do kasy mieszkaniowej stanowi art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 134, poz. 1509 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią podatnikom, którzy zawarli umowę o kredyt kontraktowy z bankiem prowadzącym kasę mieszkaniową o systematyczne gromadzenie oszczędności, według zasad określonych w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, i przed dniem 1 stycznia 2002 r. nabyli prawo do odliczania od podatku wydatków poniesionych na cel określony w art. 27a ust. 1 pkt 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r., przysługuje na zasadach określonych w tej ustawie, prawo do odliczania od podatku dalszych kwot wpłaconych oszczędności na kontynuację systematycznego gromadzenia oszczędności wyłącznie na tym samym rachunku oszczędnościowo-kredytowym i w tym samym banku prowadzącym kasę mieszkaniową, poniesionych od dnia 1 stycznia 2002 r., do upływu określonego przed dniem 1 stycznia 2002 r. terminu systematycznego gromadzenia oszczędności, wynikającego z umowy o kredyt kontraktowy.

Najważniejsze jest jednak to, że zgodnie z powyższą ustawą umową docelowego oszczędzania na cele mieszkaniowe była umowa zawarta między kasą a osobą fizyczną, określająca wysokość docelowej sumy umowy, warunki oszczędzania oraz udzielenia kredytu na cele mieszkaniowe realizowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Po zakończeniu zaś oszczędzania podatnik powinien zadbać o wydatkowanie zgromadzonych pieniędzy na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Te zaś w niektórych przypadkach pokrywały się z celami, jakie pozwalały na skorzystanie z ulgi budowlanej. I co prawda korzystanie z ulgi na kasę mieszkaniową nie pozbawiało podatnika możliwości dalszego skorzystania z ulgi budowlanej, ale ustawa rygorystycznie zabraniała podwójnego korzystania z ulg w przypadku tych samych pieniędzy. I tak w razie nabycia prawa do ulgi budowlanej podatnik musiał pamiętać o konieczności pomniejszenia limitu ulgi budowlanej w tej części wydatków, które zostały sfinansowane pieniędzmi z kasy mieszkaniowej, a które raz już skorzystały z ulgi. W tym przypadku pojawiał się problem, jak tę różnicę obliczyć. Niejasność przepisu spowodowała, iż podatnicy swoich racji musieli dochodzić w sądzie. I dopiero NSA kategorycznie wskazał, iż umowa dotycząca systematycznego oszczędzania w kasie mieszkaniowej nie musi się kończyć z upływem roku podatkowego i nie ma podstaw prawnych do tego, aby ograniczać prawa podatnika do zmniejszenia podatku w przypadku, gdy gromadził oszczędności w kasie mieszkaniowej przez część roku podatkowego, jeżeli zostały spełnione inne przesłanki. Nie ma też podstaw do twierdzenia, że ulgi mieszkaniowe sprowadzają się głównie do odliczeń wydatków na cele wymienione w art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem ulga z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej, o której mowa w pkt 2 tego ustępu, także włączona jest w łączny limit dużej ulgi mieszkaniowej, który był liczony narastająco od wejścia w życie tej ustawy, zgodnie z art. 27a ust. 2, w którym wyraźnie wskazuje się na ust. 1 pkt 1 lit. b)-f) oraz pkt 2. I co najważniejsze, NSA wskazał, iż określając kwotę pomniejszenia z tytułu odliczeń wymienionych w ust. 1 pkt 2 artykułu 27a ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych należy ustalić, czy i w jakiej części oszczędności z kasy mieszkaniowej zostały dwukrotnie odliczone, tj. raz jako oszczędności, drugi zaś raz jako wydatki na inwestycje, o których mowa w art. 27a ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Jeżeli część wydatków inwestycyjnych została pokryta przez podatnika ze środków innych niż objęte ulgą oszczędności w kasie mieszkaniowej, to do tej kwoty art. 27a ust. 12 ww. ustawy nie będzie miał zastosowania (wyrok NSA z 16 czerwca 2003 r., sygn. akt III SA 2963/01, niepublikowany).

Umowa docelowego oszczędzania

Umowa docelowego oszczędzania powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie i określać w szczególności:

  • cel mieszkaniowy,
  • docelową sumę umowy,
  • strony umowy,
  • kwoty i terminy dokonywania wpłat środków pieniężnych przez osobę fizyczną oraz wysokość oprocentowania tych środków,
  • kwoty kredytu i wysokość jego oprocentowania oraz sposób i terminy jego wypłacania,
  • sposób zabezpieczenia zwrotu kredytu oraz sposób i terminy jego spłaty,
  • warunki zmiany postanowień umowy,
  • warunki cesji praw i obowiązków wynikających z umowy oraz kodeksu cywilnego,
  • warunki wypowiedzenia umowy,
  • wysokość opłat i prowizji bankowych.

Najstarsze ulgi ciągle z profitem

Ostatni raz powiększyć zakres odliczenia mogą też podatnicy, którzy kontynuują inwestycje na własne cele mieszkaniowe rozpoczęte jeszcze przed 1 stycznia 1997 r. To weterani, którzy w latach 1992 – 1996 nabyli prawo do odliczeń od dochodu.

Do kategorii inwestycji, które uprawniały wówczas podatników do skorzystania z omawianej ulgi, zalicza się:

  • budowę budynku mieszkalnego, o której mowa w art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. b) ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 1997 r.,
  • nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. e) ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 1997 r.,
  • przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne oraz wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia jego zasiedlenia, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 1997 r.

Tak jak w przypadku wszystkich ulg odliczanych na zasadzie praw nabytych gwarancję kontynuacji zawiera przepis przejściowy. Jest to art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 134, poz. 1509 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią podatnikom, którzy w latach 1992 – 1996 nabyli prawo do odliczenia od dochodu wydatków poniesionych na cele określone w art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. b), e) i f) ustawy w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 1997 r. i dokonali dalszych wydatków na budowę tego budynku mieszkalnego, nadbudowę lub rozbudowę tego budynku na cele mieszkalne lub przebudowę tego strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne oraz wykończenie tego lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu przysługuje prawo do odliczania tych wydatków poniesionych od 1 stycznia 1997 r. do 31 grudnia 2004 r. na zasadach określonych w art. 26 ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 1997 r.

Po 31 grudnia 2004 r. odliczenie może być kontynuowane tylko przez podatników, którym zabrakło podatku do rozliczenia ulgi. Prawo to przysługuje także podatnikom, którzy z tytułu wydatków poniesionych na te cele w latach ubiegłych (tj. 1992 – 2002) nabyli prawo do ulgi, a ich wydatki nie znalazły pokrycia w dochodzie (przychodzie) za te lata.

Przyjemne z pożytecznym, czyli ulga uczniowska

Ostatnią ulgą, której nie ma już w ustawie, a z której podatnicy mogą korzystać na podstawie przepisów przejściowych, jest tzw. ulga uczniowska. Podstawą do kontynuowania ulgi uczniowskiej jest art. 13 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 202, poz. 1956 z późn. zm.). Przy czym z ulgi mogą korzystać nadal nie tylko podatnicy, którym w poprzednich latach zabrakło podatku do odliczenia ulgi, ale także ci, którzy w odpowiednim czasie zaczęli szkolić nowych uczniów.

Przepisy przewidują możliwość skorzystania z ulgi w dwóch przypadkach. Po pierwsze, prawo takie mają wszyscy ci, którzy nadal szkolą uczniów w tym roku. Zgodnie z wolą ustawodawcy, podatnicy, którzy przed 1 stycznia 2004 r. zawarli z uczniami lub szkołami właściwe umowy, oraz rozpoczęli praktyczną naukę zawodu lub szkolenie w celu przygotowania zawodowego nie później niż w roku szkolnym 2003/2004, nabywają prawo do ulgi uczniowskiej po 31 grudnia 2003 r. w dotychczasowym zakresie i na dotychczasowych zasadach. Warunki są jednak dwa: umowa powinna zostać zawarta w ubiegłym roku i rozpoczęcie szkolenia też powinno nastąpić w ubiegłym roku szkolnym.

Po drugie, odliczenie nadal obowiązuje w przypadku podatników, którzy nabyli prawo do ulgi, ale ponieważ kwota odliczenia przewyższała należny podatek, nie mogli jej rozliczyć do końca. Wówczas zgodnie z przepisami przejściowymi podatnikom, którzy przed 1 stycznia 2004 r. nabyli prawo do obniżki podatku dochodowego o kwotę ulgi uczniowskiej w zakresie i na zasadach określonych w art. 27c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej zwana u.p.d.o.f.) w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2004 r., a odliczenia te nie znalazły pokrycia w podatku dochodowym obliczonym za lata poprzedzające rok 2004, przysługuje prawo do dokonywania tych odliczeń na dotychczasowych zasadach

Uwaga! Wnioski o przyznanie ulgi uczniowskiej, złożone przed 1 stycznia 2004 r., podlegają rozpatrzeniu w zakresie i na zasadach określonych w art. 27c ustawy.

Ulga uczniowska jak większość ulg została obwarowana określonymi warunkami. Podstawowym warunkiem korzystania z odliczenia po 31 grudnia 2003 r. jest to, że kwoty te nie mogą być odliczone od podatku opłacanego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej.

Ulga jest też limitowana. Zgodnie z postanowieniami przepisów w latach 2004-2007 kwoty limitów odliczeń w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2004 r. będą podlegać w każdym roku podatkowym podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wzrostowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów w roku poprzedzającym ten rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wzrost cen jest określany przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w komunikacie w sprawie wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku poprzedniego, ogłaszanym na podstawie przepisów o podatkach i opłatach lokalnych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski. Na tej podstawie minister finansów publicznych, do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy, w latach 2003-2006 ma obowiązek, w drodze rozporządzenia, ogłosić na rok następny, na podstawie komunikatu, kwoty. Obecnie jest to rozporządzenie ministra finansów z dnia 28 listopada 2003 r. w sprawie wysokości kwoty ulgi uczniowskiej w podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. nr 203, poz. 1972).

Podstawowe zasady

Z ulgi mogli skorzystać podatnicy uzyskujący przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Do kręgu osób, które mogą z ulgi skorzystać, ustawa zalicza przede wszystkim osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które są uprawnione na mocy odrębnych przepisów do szkolenia uczniów i zatrudniające w ramach prowadzonej działalności pracowników w celu przygotowania zawodowego.

Ponadto ulga przysługuje również podatnikom prowadzącym działalność w formie spółki prawa cywilnego lub osobowej spółki handlowej. Nie dotyczy to jednak spółki partnerskiej, która jako spółka prawa handlowego nie korzysta z tego przywileju.

Zarówno osoby fizyczne prowadzące działalność samodzielnie, jak i prowadzące działalność w formie wymienionych spółek muszą być uprawnione na mocy odrębnych przepisów do szkolenia uczniów i zatrudniać w ramach prowadzonej działalności pracowników w celu przygotowania zawodowego.

Uwaga! Istotne w przypadku spółek jest to, że z ulgi można skorzystać nawet wtedy, gdy uprawnionym do szkolenia uczniów jest tylko jeden ze wspólników lub pracownik osoby (spółki) prowadzącej działalność gospodarczą. Oznacza to, że przy zatrudnieniu pracownika posiadającego wystarczające kwalifikacje do szkolenia uczniów sam podatnik nie musi ich posiadać do skutecznego skorzystania z ulgi. Podobnie jak w przypadku spółki, w której choćby jeden wspólnik posiada odpowiednie kwalifikacje. Wówczas nie wszyscy wspólnicy muszą spełniać ten wymóg, aby skorzystać z odliczenia.

Ile do odliczenia

Wysokość odliczenia uzależniona została przez ustawodawcę od czasu zatrudnienia, czyli szkolenia. Ulga uczniowska jest przyznawana na wniosek podatnika, który spełnia wszystkie warunki ustawowe. Wniosek o ulgę uczniowską z tytułu praktycznej nauki zawodu powinien zawierać następujące dane:

  • datę zawarcia ze szkołą umowy o praktyczną naukę zawodu,
  • imię i nazwisko ucznia,
  • datę rozpoczęcia i zakończenia przez ucznia odbywania u podatnika praktycznej nauki zawodu.

Po złożeniu wniosku organ podatkowy wydaje decyzję. Odliczenie można zastosować od miesiąca następującego po miesiącu, w którym została wydana decyzja o przyznaniu ulgi. A przy ustalaniu podstawowej kwoty ulgi przyjmuje się kwotę obowiązującą w roku podatkowym, w którym zakończono szkolenie pozytywnym wynikiem egzaminu.

W przypadku podatników prowadzących działalność w formie spółki, ulga uczniowska przysługuje wspólnikom proporcjonalnie do ich udziału w dochodach spółki. Jeżeli spółka musiała zmienić wspólnika w ciągu okresu szkolenia, odpowiednio należy przyjąć zasady dotyczące rozwiązania umowy w trakcie szkolenia.

Ustawodawca przewidział dwa przypadki, w których podatnik może skorzystać z wyższych limitów. I tak:

  • kwoty ulg uczniowskich podwyższa się o 20 proc. podatnikom, którzy prowadzą działalność gospodarczą w miejscowościach o liczbie mieszkańców do 5000 oraz w gminach o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym, określonych w odrębnych przepisach. Podwyżka o 20 proc. przysługuje także wtedy, gdy po zakończeniu szkolenia gmina, w której prowadzona jest działalność, wykreślona została z wykazu gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym;
  • limity dodatkowo podwyższa się o 20 proc. podatnikom, którzy w danym roku podatkowym zakończyli szkolenie więcej niż jednego pracownika. Podwyżka przysługuje z tytułu zakończenia szkolenia pozytywnym wynikiem egzaminu każdego następnego pracownika. Ta dodatkowa preferencja dotyczy nie tylko podstawowych limitów, ale także limitów tych podatników, dla których już raz je podwyższono w związku z prowadzeniem działalności w gminach powyżej 5000 mieszkańców i ze względu na szczególne zagrożenie bezrobociem.

Z ulgi uczniowskiej można skorzystać nie tylko w przypadku szkolenia ucznia. Jej zakresem i zasadami objęta została też tzw. praktyczna nauka zawodu. Możliwość ta została przewidziana dla podatników, którzy na podstawie umowy zawartej ze szkołą prowadzą zajęcia praktyczne lub praktyki zawodowe uczniów szkół ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie zawodowe oraz dotychczasowych szkół ponadpodstawowych prowadzących kształcenie zawodowe, zwane praktyczną nauką zawodu. Ustawa stawia jednak jeden warunek. Praktyczna nauka zawodu musi trwać nie krócej niż 10 miesięcy.

Jeśli nie ulga, to dofinansowanie

Jeżeli podatnik nie chce lub nie może skorzystać z prawa do kontynuacji ulgi uczniowskiej po 1 stycznia 2004 r., może zdecydować się na inną formę preferencji, tj. dofinansowanie. Taką możliwość wprowadził art. 70b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 1996 r. nr 67, poz. 329 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią pracodawcom, którzy zawarli z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, przysługuje dofinansowanie kosztów kształcenia.

Dofinansowanie przyznaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego pracownika, w drodze decyzji, po stwierdzeniu spełnienia reszty warunków zawartych w ustawie.

Ulgi bez czasowego limitu

Ustawodawca w ubiegłym roku dokończył zapowiadany plan likwidacji odliczeń. Łatwo to zauważyć po zestawieniu części dotyczącej ulg, których nie ma już w ustawie, z kolejną dotyczącą odliczeń, które nadal obowiązują w ustawie. Jest ich niewiele, a korzystanie z nich wymaga spełnienia ściśle określonych warunków.

Do tej kategorii można zaliczyć tylko:

  • ulgę odsetkową,
  • ulgę rehabilitacyjną,
  • odliczenie darowizn,
  • odliczenie 1 proc. kwoty przekazanej na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Ulga odsetkowa obowiązuje bez zmian

Zasadniczo niestety wszystkie intratne odliczenia dotyczące inwestycji mieszkaniowych musiały znaleźć się w grupie ulg, z których mogą korzystać już tylko podatnicy na zasadzie praw nabytych. Jedyną ulgą, która w ustawie została, jest ulga odsetkowa.

Podstawą prawną do skorzystania z ulgi jest obowiązujący art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co do zasady pozwala on na odliczenie jedynie części wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytu lub pożyczki zaciągniętej na sfinansowanie jednej z inwestycji mieszkaniowych wymienionych przez ustawodawcę. Z ulgi może skorzystać każdy, kto sfinansuje nabycie własnego lokum kredytem czy pożyczką i oczywiście gdy spełni ustawowe warunki. Z planami nie musi się śpieszyć, bo jak na razie ustawodawca nie zapowiada likwidacji tej ostatniej ulgi mieszkaniowej.

Ulgi podatkowe za 2004 rok cz. I
Ulgi podatkowe za 2004 rok cz. III/>

Paweł Sankowski

Administratorem Twoich danych jest Bonnier Business (Polska) sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Twoje dane będą przetwarzane w celu zamieszczenia komentarza oraz wymiany zdań, co stanowi prawnie uzasadniony interes Administratora polegający na umożliwieniu użytkownikom wymiany opinii naszym użytkownikom (podstawa prawna: art. 6 ust. 1 lit. f RODO). Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne w celu zamieszczenia komentarza. Dalsze informacje nt. przetwarzania danych oraz przysługujących Ci praw znajdziesz w Polityce Prywatności.