Umowa o dzieło

Pracodawcy stają obecnie przed niełatwym wyborem. Angażując pracownika, muszą określić formę zatrudnienia i zadecydować, na czym tak naprawdę zależy im najmocniej. Jeżeli bardziej cenią sobie rezultat zadania niż jego wykonania, to powinni postawić na umowę o dzieło.

Czym jest umowa o dzieło

Umowa o dzieło to forma zatrudnienia, która jest nastawiona na konkretny rezultat wykonanej pracy (tzw. umowa rezultatu). Może być zawarta zarówno pisemnie, jak i ustnie. Czas wykonania zadania może być dowolny, jednak uczestnicy, w miarę możliwości, określają finalną datę ukończenia dzieła. Występują w niej dwie strony :

• zamawiający określone zadanie,
• podejmujący się wykonania konkretnego polecenia, za które otrzyma odpowiednie wynagrodzenie.

Zamawiający decyduje, na podstawie swoich preferencji i potrzeb, jaki charakter ma mieć wykonane dzieło (materialny bądź niematerialny). Może nim być dowolna rzecz, utwór czy też stworzenie czegoś, co dotychczas nie istniało.

Wykonawca dzieła zobowiązuje się do przekazania określonego efektu swojej pracy (dzieło co do zasady może być powierzone do wykonania osobie trzeciej – za wszelkie działania odpowiada wówczas przyjmujący zamówienie; dzieło wymagające osobistych predyspozycji przyjmującego musi być wykonywane przez niego), zamawiający zaś odpowiada za zapłatę stosownego wynagrodzenia – może mieć ono dowolną formę.

Gdy dzieło zostaje ukończone, następuje wspólne rozliczenie się obydwu stron (zamawiający powinien upewnić się, czy dzieło spełnia jego wcześniej określone oczekiwania, a przyjmujący otrzymać należną mu kwotę), a następnie umowa wygasa.

Jaki podatek od umowy o dzieło

Umowa o dzieło funkcjonuje jak każda inna forma zatrudnienia, więc stanowi źródło przychodów. Przychody, rozliczane jako działalność wykonywana osobiście (płatnik – zlecający pobiera i rozlicza podatek), mogą być uzyskane tylko i wyłącznie od :

• osoby fizycznej prowadzącej własną działalność gospodarczą,
• osoby prawnej oraz jej jednostki organizacyjnej,
• jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej.

O ile standardowo podatek od umowy o dzieło wynosi 18% i w takiej kwocie pobierana jest również zaliczka na podatek, to w przypadku dzieł niskowartościowych – do 200 zł – zamiast zaliczki podatek pobiera się ryczałtowo w wartości 18% przychodu, bez stosowania do niego kwoty kosztów uzyskania. W przypadku standardowych zleceń o wartości powyżej 200 zł kwoty te rozlicza się, stosując koszty i pobierając zaliczkę na podatek.

Jeżeli chodzi o koszty związane z uzyskaniem przychodu, określane są one z tytułu wykonywanej umowy, w wysokości 20% od uzyskiwanego przychodu. Warto pamiętać, że koszty te oblicza się dopiero od kwoty pomniejszonej o opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenia chorobowe.

Może się również zdarzyć, że wykonawca dzieła poniesie wyższe koszty – może wówczas rozliczyć te opłaty, pod warunkiem posiadania związanych z tym wydatkiem dowodów. W przypadku, gdy wykonujący korzysta z ryczałtowej kwoty, określonej na 20% przychodu, potwierdzenia nie są wymagane.

Natomiast, jeśli podczas wykonywania dzieła twórca rozporządza prawami autorskimi, wówczas koszty określa się w wysokości 50% od osiągniętego przychodu. Podobnie, jak w przypadku 20% kosztów uzyskania przychodów, również i w tym przypadku wszelkie koszty odlicza się po opłaceniu składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, jak i na ubezpieczenia chorobowe.

Nie można zapominać, że dzieło może być przyjęte do wykonania przez przedsiębiorcę. Od formy opodatkowania zależeć będzie wówczas podatek, jaki zapłaci podatnik od przychodu z tytułu wykonania dzieła.

Jakie składki?

Pracodawca jest zwolniony z odprowadzania składek ZUS (ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) od umowy o dzieło, pod warunkiem zatrudnienia wykonawcy z zewnątrz. Z kolei, jeśli umowa o dzieło podpisana jest z własnym pracownikiem (czyli takim, którego zatrudnia już np. na podstawie umowy o pracę), wówczas składki są obowiązkowe.

Tabela: Składki przy umowie o dzieło

Jak wynika z powyższej tabeli, gdy umowa o dzieło jest jedynym źródłem dochodu pracownika i nie towarzyszy mu żadna inna umowa o pracę, nie ma wówczas obowiązku opłacania składek ZUS.

Wady i zalety

Jak każdy rodzaj zatrudnienia, również umowa o dzieło ma swoje dobre i złe strony. W umowie tej nie istnieje podległość służbowa wykonawcy. Ponadto jest to umowa cywilnoprawna, więc znaczenie ma końcowy efekt wykonania. Nie istnieje również konkretne miejsce, w którym miałoby miejsce wykonanie dzieła. W przypadku umowy o dzieło wykonujący nie posiada uprawnień do świadczeń, które naturalnie należą się pracownikowi. Jeżeli natomiast umowa o dzieło realizuje kryteria umowy o pracę – pracownik ma prawo wykorzystać wszystkie uprawnienia, które przysługują mu z tytułu umowy o pracę.

Jan Kowal

Bankier.pl