Załóż firmę rodzinną

Wzajemne zaufanie i głębokie poczucie wspólnoty celów to paliwo napędzające rodzinne biznesy. Czasem jednak sprawdza się porzekadło, że z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciu. Jak uniknąć pułapek i umiejętnie pielęgnować familijną firmę? Czy biznes rodzinny różni się czymś od innych przedsiębiorstw?

W Unii Europejskiej 25% przedsiębiorstw stanowią firmy rodzinne (FR), zatrudniające ponad połowę pracowników przedsiębiorstw prywatnych. Firmy o tym charakterze są powszechnie utożsamiane z mikro-, małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MMSP), mimo że niektóre z nich rozrastają się do dużych rozmiarów. Stanowią 20% z 500 firm na liście magazynu „Fortune”. Również w Polsce mamy pozytywne przykłady biznesów rodzinnych, które zyskały silną pozycje na rynku (Nowy Styl, Blikle, Dekor Glass).

Rolę tych przedsiębiorstw w życiu gospodarczym i społecznym doceniła Komisja Europejska (DG Enterprise), która w roku 2007 powołała grupę ekspercką ds. biznesu rodzinnego (tworzą ją przedstawiciele wszystkich państw członkowskich, w tym Polski). Eksperci zajmują się głównymi problemami firm rodzinnych na jednolitym rynku, promują dobre praktyki oraz wspierają funkcjonowanie sieci FR. Jednakże na polskim rynku istnieje luka w zakresie ilościowych i jakościowych opracowań problematyki funkcjonowania firm rodzinnych.

Korzyści i zagrożenia

W czym biznesy rodzinne przewyższają firmy, które nie są oparte na związkach pokrewieństwa? Dominikanin oj. Maciej Zięba tak odpowiada na to pytanie: „Może być dobry biznes nierodzinny, a może być także niedobra rodzina – powiedzmy to sobie wprost. (…) Ludzie w rodzinie wzajemnie sobie ufają, występuje głębokie poczucie wspólnoty i utożsamienia, a to także z punktu widzenia biznesowego przekłada się na korzyść”.

Nie zawsze jednak jest różowo. Tego typu powiązania mogą prowadzić do patologii w organizacji biznesowej. Najważniejsze zagrożenia scharakteryzował Josep Tapies Lloret, profesor IESE Business School w Barcelonie , który wyspecjalizował się w badaniu firm rodzinnych. Należą do nich: większa ochrona członków rodziny, którzy pracują w firmie, ograniczone wymagania w stosunku do nich, tolerowanie mniejszego zaangażowania niż wymagałaby tego ich stanowisko, wyższe wynagradzanie. Jednym z najważniejszych zagrożeń są nieporozumienia wynikające z różnic pomiędzy charakterem zadań właściciela i menedżera zarządzającego przedsiębiorstwem. – Czasami firmom rodzinnym oprócz szkoleń biznesowych potrzebna jest równocześnie psychoterapia – żartuje Jacek Jakubowski, wiceprezes Inicjatywy Firm Rodzinnych.

Projekt, z którego warto skorzystać

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości dostrzegła potrzebę wypracowania i popularyzowania metod wspierania zrównoważonego rozwoju FR, czyli takiego, który z jednej strony prowadziłby do wdrażania nowoczesnych metod zarządzania, a drugiej chroniłby te firmy przed utratą rodzinnego charakteru. PARP realizuje w tym celu projekt pilotażowy „Firmy rodzinne”.

– Projekt składa się z dwóch głównych etapów – mówi Małgorzata Mączyńska z Zespołu Rozwoju Zasobów Ludzkich PARP. – Pierwszy dotyczy zbadania skali biznesu rodzinnego w Polsce i jego struktury oraz zdefiniowania barier w działalności FR. W drugim etapie przewidujemy objęcie kompleksową usługą szkoleniowo-doradczą co najmniej 50 firm rodzinnych, którym dostarczona zostanie wiedza na temat sprawnego zarządzania. Nie bez znaczenia jest wypracowanie i upowszechnianie najefektywniejszych metod wsparcia firm rodzinnych – na tym polega pilotaż.

– Jednakże uruchomienie komponentu szkoleniowego jest uzależnione od wyników badania – zaznacza Małgorzata Mączyńska. Projekt będzie realizowany do końca 2011 r. Jego budżet to prawie 5,3 mln zł.

Źródło: Marta Chmura
PRIMUM Public Relations