W przypadku dostaw produktów rolnych oraz świadczenia usług rolniczych przez rolników ryczałtowych, ich dokumentowanie jest dokonywane w szczególny sposób. Faktura potwierdzająca tę transakcję wystawiana jest bowiem przez nabywcę towaru, a nie przez sprzedawcę. Prawo wystawiania faktur VAT RR mają wyłącznie podatnicy rozliczający podatek VAT (podatnicy czynni).Faktura VAT RR powinna być wystawiona w dwóch egzemplarzach, z czego oryginał przeznaczony jest dla rolnika ryczałtowego.
Co zawrzeć w fakturze RR?
Zgodnie z art. 116 ust. 2 ustawy, Faktura VAT RR powinna zawierać co najmniej:
- imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
- numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;
- numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną;
- datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;
- nazwy nabytych produktów rolnych;
- jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;
- cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
- wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
- stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
- kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;
- wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
- kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;
- czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.
W przeciwieństwie do pozostałych faktur VAT, faktury VAT RR muszą zawierać podpisy osób uprawnionych do wystawiania i otrzymywania faktur.
Dodatkowo Faktura VAT RR powinna również zawierać oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu: „Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług”.
Złóż oświadczenie
W przypadku umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze ww. oświadczenie, może być złożone tylko raz w okresie obowiązywania umowy. Oświadczenie to sporządza się wówczas jako osobny dokument i powinno ono zawierać:
- imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
- numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;
- numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego
tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument,
jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną; - datę zawarcia i określenie przedmiotu umowy;
- datę sporządzenia tego dokumentu;
- czytelny podpis składającego oświadczenie.
Dokument sporządza się w dwóch egzemplarzach. Oryginał jest przekazywany nabywcy.
Faktury wystawiane przez nabywców
Na mocy § 13 ust. 1 rozporządzenia w sprawie faktur istnieje także możliwość wystawiania faktur VAT przez nabywców towarów i usług od podatnika VAT czynnego, przy spełnieniu określonych warunków:
- nabywca towarów i usług musi być zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym,
- nabywca musi mieć zawartą z dokonującym dostawy towarów lub świadczącym usługi odpowiednią umowę, upoważniającą go do wystawiania faktur (faktur korygujących, duplikatów) w imieniu i na rachunek dokonującego dostawy lub usługodawcy,
- podmioty, które zdecydowały się na zawarcie umowy, o której mowa powyżej, mają obowiązek dostarczenia pisemnej informacji o zawarciu tej umowy naczelnikom urzędów skarbowych właściwym dla obu stron umowy, w terminie 10 dni od jej zawarcia.
Z postanowień umowy pomiędzy nabywcą a dostawcą powinno wynikać upoważnienie nabywcy do wystawiania dokumentów, o których mowa w imieniu i na rachunek sprzedającego, a także zastrzeżenie, iż w okresie obowiązywania umowy dostawca nie będzie wystawiał faktur na rzecz nabywcy. Jednocześnie nabywca wystawiający faktury, faktury korygujące i duplikaty ma obowiązek przedstawiać dostawcy oryginał i kopię faktury do akceptacji w formie podpisu. W umowie powinno także zostać zawarte zastrzeżenie, iż w razie wykreślenia dostawcy bądź nabywcy z rejestru podatników VAT czynnych bądź w razie zbycia przez niego przedsiębiorstwa, ma on obowiązek niezwłocznego poinformowania drugiej strony umowy o tym fakcie.
Faktura VAT wystawiana przez nabywcę towarów i usług na podstawie umowy zawartej z dostawcą zasadniczo nie różni się w swej treści od zwykłej faktury VAT, powinna jednak zawierać dodatkowo informację, kto jest wystawcą faktury, i że wystawiona ona została w imieniu i na rachunek podatnika wymienionego w fakturze jako sprzedawca.
Faktury VAT, faktury korygujące, czy duplikaty, wystawiane przez nabywców towarów i usług na podstawie zawartej z dostawcą umowy, muszą zostać przedstawione dostawcy do akceptacji (zarówno oryginał jak i kopia). Akceptacja następuje w formie podpisu dostawcy na dokumencie. Termin przedstawienia do akceptacji oryginału faktury musi zostać określony w umowie w taki sposób, aby możliwe było terminowe rozliczenie podatku przez dokonującego dostawy towarów lub przez świadczącego usługi.
Po akceptacji kopia faktury pozostaje u dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługi.
Kiedy nabywcą towarów jest podatnik podatku od wartości dodanej
Podobne zasady w zakresie możliwości wystawiania faktur, faktur korygujących oraz duplikatów przez nabywców towarów i usług, stosuje się w przypadkach, o których mowa w § 13 ust. 4 rozporządzenia w sprawie faktur. Chodzi tu o sytuacje, w których nabywcą towarów jest podatnik podatku od wartości dodanej, zidentyfikowany dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju. Także zatem i w sytuacji gdy nabywcą towarów nie jest podmiot polski, istnieje możliwość zawarcia umowy dotyczącej wystawiania dokumentów przez nabywcę towarów.
Również i w tych przypadkach należy pamiętać o obowiązku dostarczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, w terminie 10 dni od dnia zawarcia umowy, pisemnej informacji, o której mowa powyżej.
Faktura VAT-MP
Małymi podatnikami w myśl art. 2 pkt 25 ustawy o VAT, są podatnicy:
- u których wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła
w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej
równowartości 800.000 euro; obowiązujący w 2005 r. limit to kwota 3.503.000 zł, - prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami
powierniczymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą
usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu – jeżeli kwota prowizji
lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku)
nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty
odpowiadającej równowartości 30.000 euro (na 2005 r. jest to kwota
132.000 zł).
Zgodnie z § 12 ust. 2 rozporządzenia w sprawie faktur, faktury wystawiane przez małych podatników, którzy dokonali wyboru kasowej metody rozliczeń VAT, poza niezbędnymi elementami określonymi w przepisie § 12 ust. 1 (dotyczącymi zwykłych faktur VAT), zawierać muszą dodatkowe elementy:
- oznaczenie „FAKTURA VAT-MP”,
- termin płatności należności.
Oznaczenie „FAKTURA VAT-MP” niezbędne jest również w przypadku wystawienia przez małego podatnika faktury potwierdzającej otrzymanie część lub całość zapłaty przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.
Szczególne oznaczanie faktur jako „FAKTURA VAT-MP” związane jest ze specyficznymi zasadami odliczania podatku naliczonego z nich wynikającego.
Zgodnie bowiem z przepisem § 12 ust. 1 rozporządzenia w sprawie VAT, w przypadku nabycia towarów i usług udokumentowanych fakturą oznaczoną „FAKTURA VAT-MP” (wystawioną przez małego podatnika rozliczającego się metodą kasową), podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określoną w tej fakturze w rozliczeniu za miesiąc, w którym:
- uregulował część należności na rzecz małego podatnika rozliczającego się metodą
kasową, - uregulował w całości należność na rzecz małego podatnika rozliczającego się
metodą kasową, - przypada 90. dzień od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi,
w przypadkach innych niż określone powyżej.
Przy wystawianiu faktur VAT-MP zastosowanie mają przepisy ogólne dotyczące dokumentowania otrzymanych zaliczek oraz terminów wystawiania faktur.
Podstawa prawna: Ustawa o podatku od towarów i usług (Dz.U z 2004 r Nr 54 poz, 535 z póź zm.)
Przemysław Gogojewicz