Sprowadzanie samochodów do Polski spoza terytorium Wspólnoty Europejskiej zwykle wiąże się z szeregiem utrudnień, wynikających przede wszystkim z nieznajomości procedur towarzyszących sprowadzaniu pojazdów. O czym należy więc pamiętać sprowadzając do Polski samochody z USA, Japonii czy Chin?

Import aut spoza UE

Import samochodów z krajów pozawspólnotowych od momentu zakupu pojazdu do chwili jego użytkowania w Polsce można podzielić na trzy etapy:

• kupno samochodu poza terytorium UE;
• cło, akcyza i VAT płacona na granicy UE ( np. w Polsce) + opłata recyklingowa;
• rejestracja pojazdu w Polsce.

Importem towarów zwykło się nazywać przywóz towarów z krajów nienależących do Unii Europejskiej na terytorium państw członkowskich. Dotyczy to więc i samochodów sprowadzanych z USA, Japonii czy Chin. Od każdego sprowadzonego auta należy odprowadzić należne odpłaty: cło, podatek VAT oraz akcyzę. W tym celu należy najpierw ustalić wartość celną. Wartość celna powiększona o kwotę cła posłuży do obliczenia kwoty podatku akcyzowego od tych pojazdów. Z kolei wartość celna powiększona o kwotę cła na te samochody i kwotę podatku akcyzowego od nich służy do obliczenia podatku VAT od sprowadzonych pojazdów.

Stawki celne obowiązujące przy imporcie samochodów do Polski i innych krajów UE znajdują się w Taryfie Celnej Wspólnot Europejskich. Generalnie samochody osobowe importowane do UE z USA, Chin, Japonii czy Korei obciążone są stawką celną w wysokości 10%. Warto przy tym dodać, że stawka ta w żadnej mierze nie jest zależna od pojemności i rodzaju silnika oraz wieku pojazdu. Stawki celne obowiązujące przy imporcie towarów do UE z krajów trzecich dla poszczególnych kodów CN nomenklatury towarowo-statystycznej Taryfy Celnej Wspólnot Europejskich na 2004 r. zostały ustanowione rozporządzeniem Komisji Europejskiej 1789/2003 z dnia 11 września 2003 r. i opublikowane w Dzienniku Urzędowym WE nr L 281.

Przy wyjeździe z kraju importer zawsze przechodzi kontrole graniczną przeprowadzaną zawsze przez Służbę Celną i Straż Graniczną. Jeżeli zatem ktoś zamierza importować samochód do Polski z krajów niezrzeszonych w Unii Europejskiej powinien pamiętać, że przed wyjazdem po zakup samochodu należy zaopatrzyć się w paszport, wizę, pieniądze czy kartę płatniczą. Warto także pomyśleć o wykupie tzw. „Zielonej Karty” lub ubezpieczenia granicznego, ponieważ niektóre państwa nadal tego wymagają oraz zabraniu ze sobą środków płatniczych na każdy dzień pobytu na terytorium państwa, z którego mamy zamiar sprowadzić pojazd. Limit środków płatniczych przy przekroczeniu granicy każdy kraj ustala oddzielnie. Należy także liczyć się z tym, że w niektórych przypadkach sprowadzający pojazd spoza UE będzie musiał złożyć w urzędzie celnym zabezpieczenie na poczet cła i podatków. Po powrocie do Polski importer z zakupionym samochodem osobowym ponownie przechodzi kontrolę graniczą i zobowiązany jest tym samym dokonać zgłoszenia celnego przywożonego pojazdu samochodowego na wspólnotowy obszar celny. W przypadku gdy importer chce skorzystać z preferencyjnych stawek celnych wynikających ze Wspólnotowej Taryfy Celnej, koniecznym dokumentem do ich uzyskania będzie dowód pochodzenia pojazdu.

Dowodem jaki powinniśmy posiadać przy odprawie celnej jest dokument SAD. Z tym dowodem odprawy i pozostałymi dokumentami takimi np. jak faktura VAT, rachunek za pojazd lub umowa kupna-sprzedaży, karta pojazdu, dowód rejestracyjny lub potwierdzenie wyrejestrowania pojazdu w kraju jego pochodzenia, wyciąg ze świadectwa homologacji importer powinien udać się do Wydziału Komunikacji w celu zarejestrowania samochodu. Stanowi o tym polskie prawo o ruchu drogowym.

Kiedy już wszystkie sprawdzone dokumenty i pojazd nie budzą żadnych zastrzeżeń, samochód zostaje dopuszczony do obrotu na granicy. Warto tutaj wspomnieć, że jeżeli właściwość urzędu granicznego przewiduje zastosowanie procedury tranzytu to wymagane jest poddanie pojazdu takiej procedurze, o ile pojazd nie został już objęty taką procedurą. A zatem stosując procedurę tranzytu pojazd powinien zostać przedstawiony w urzędzie celnym wskazanym w naszym w zgłoszeniu tranzytowym, w terminie określonym w zgłoszeniu.

Jeżeli dokonujemy importu pojazdów z krajów EFTA czyli z Szwajcarii, Norwegii, Islandii, oraz Liechtensteinu, towary te w momencie wprowadzenia na terytorium Polski, będą już objęte procedurą wspólnotowego tranzytu. Mają tutaj zastosowanie przepisy Konwencji wspólnej procedury celnej i tranzytowej.

Podatek VAT przy sprowadzaniu pojazdów spoza UE

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (VAT) opodatkowaniu 22% stawką podlegają między innymi import samochodów. Podatnikami podatku VAT przy imporcie samochodów są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną. W świetle przepisów ustawy o VAT obowiązek podatkowy w imporcie samochodów powstaje z chwilą powstania długu celnego na te pojazdy, a w przypadku samochodów objętych procedurą tranzytu – w chwili zakończenia tranzytu tych pojazdów.

Miejscem opodatkowania według przepisów ustawy o VAT, jak również regulacji prawnych zawartych w szóstej dyrektywie TWE jest państwo członkowskie, na terytorium którego znajdują się samochody w chwili ich wprowadzenia na terytorium Wspólnoty. Jeżeli zatem sprowadzamy samochód z USA a miejscem wwiezienia go na terytorium Wspólnoty będzie port w Hadze, to musimy wszelkie opłaty i podatki związane z importem zapłacić właśnie tam. Warto jednak dodać, że import tego samochodu będzie opodatkowany w Polsce, a nie w Holandii, pod warunkiem, że samochód zostanie objęty procedurą tranzytu z Holandii do Polski.

Jeżeli przykładowo sprowadzamy do Polski Jeepa z USA, wówczas podstawa opodatkowania w imporcie tego samochodu obejmuje także swoim zakresem prowizję, transport i koszty ubezpieczenia, które zostały już poniesione albo będą poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia tych pojazdów. Mówiąc o pierwszym miejscu przeznaczenia należy rozumieć miejsce wymienione w dokumencie przewozowym lub innym dokumencie, na podstawie którego samochód jest importowany. Prowizję, koszty transportu i ubezpieczenia wlicza się do podstawy opodatkowania, również gdy powstają one w związku z transportem do innego miejsca przeznaczenia na terytorium Wspólnoty, o ile to miejsce jest z góry określone w momencie dokonania importu. Do podstawy opodatkowania dolicza się także określone w odrębnych przepisach opłaty oraz inne należności, które organy celne mają obowiązek pobierać z tytułu importu danego pojazdu.

Kontrola techniczna pojazdów spoza UE

Sprowadzając do Polski samochód pochodzący z USA, będziemy musieli poddać go szczegółowej kontroli technicznej wynikającej z regulacji wydanych przez Unię Europejską z 1977 r. i uzupełnioną w 1992 r. dwoma dyrektywami o kontroli technicznej pojazdów prywatnych (dyrektywa 92/54/EWG oraz dyrektywa 92/55/EWG). Podczas niej dochodzi do sprawdzenia przede wszystkim systemu hamulcowego, układu kierowniczego, widoczności, badanie świateł, półosi napędowych, kół, zawieszenia, podwozia, poziom hałasu i poziom gazów wydechowych. Na uwagę zasługuje fakt, że obowiązkowemu badaniu technicznemu przynajmniej raz w roku poddawane są obowiązkowo samochody ciężarowe. Prawo wspólnotowe nakazuje posiadaczom samochodów osobowych obowiązkową kontrolę pojazdów co dwa lata. Jednocześnie zezwala krajom członkowskim na dobrowolne zaostrzenie tychże regulacji.

Podatek akcyzowy od pojazdów sprowadzanym spoza UE

Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegają czynności określone w art. 4 ustawy o podatku akcyzowym, a dotyczące towarów wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy, zwanych wyrobami akcyzowymi. Do czynności podlegających opodatkowaniu zalicza się:

• produkcję wyrobów akcyzowych zharmonizowanych;
• wyprowadzenie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego;
• sprzedaż wyrobów akcyzowych na terytorium kraju;
• eksport i import wyrobów akcyzowych (w tym przypadku samochodów);
• nabycie wewnątrzwspólnotowe i dostawę wewnątrzwspólnotową;
• nabycie lub posiadanie przez podatnika wyrobów akcyzowych, jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości.

Obowiązek podatkowy w akcyzie od samochodów sprowadzanych spoza terenu Unii Europejskiej powstaje w przypadku:

• sprzedaży – z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w terminie 7 dni, licząc od dnia wydania pojazdu;
• importu – z dniem powstania długu celnego w rozumieniu przepisów prawa celnego.

Od powyższych zasad ustawodawca przewidział jedna pewne wyjątki, a mianowicie: jeżeli czynności podlegające opodatkowaniu zostały wykonane z naruszeniem warunków oraz form określonych przepisami prawa, obowiązek podatkowy w imporcie samochodów powstaje z dniem dokonania tego importu, natomiast jeżeli dnia tego nie można określić – z dniem, w którym uprawniony podmiot stwierdził dokonanie tego importu.

Pytanie 1

Zakupiłem samochód marki Chrysler w USA i chciałbym go czasowo przechować na terenie wolnego obszaru celnego, znajdującego się na terytorium Unii Europejskiej. Czy w takim przypadku powstanie obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym?

Tak, ponieważ teren wolnego obszaru celnego znajduje się na terytorium Unii Europejskiej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku akcyzowym.

Praktyka gospodarcza podsuwa sytuacje, w których transport samochodów osobowych sprowadzonych spoza Unii Europejskiej odbywa się z czasowym magazynowaniem na terenie wspólnotowego obszaru celnego (WOC). Zgodnie z przepisami Wspólnotowego Kodeksu Celnego samochody magazynowane na terenie WOC traktowane są jako nieznajdujące się na obszarze celnym Wspólnoty. Nie dotyczy to jednak pojazdów sprowadzanych spoza obszaru Unii Europejskiej. Z akcyzy zwolnione są tylko pojazdy wyprodukowane na terenie Wspólnoty, które organy celne traktują jako pozostające poza obszarem celnym Wspólnoty.

Podstawowym aktem prawa wspólnotowego w zakresie regulacji podatku akcyzowego jest Dyrektywa Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów podlegających podatkowi akcyzowemu, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania (zwana również Dyrektywą Horyzontalną). Podstawowym aktem prawnym regulującymi podatek akcyzowy w Polsce jest z kolei ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 29, poz. 257 i nr 68, poz. 623 oraz nr 160, poz. 1341) regulująca opodatkowanie wyrobów podatkiem akcyzowym oraz określająca zasady i tryb wprowadzania do obrotu wyrobów objętych akcyzą i oznaczania niektórych z tych wyrobów znakami akcyzy.

Należy pamiętać, że osoba sprowadzająca do Polski samochód jest zobowiązana do złożenia w urzędzie celnym deklaracji dla podatku akcyzowego za okres miesięczny, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, czyli w momencie rzeczywistego sprowadzenia samochodu. Wszelkie inne należności podatkowe wpłacane są zazwyczaj na rachunek właściwej izby celnej.

Podsumowanie – jak obliczyć wartość importowanego samochodu

Podstawą do obliczania należności, jakie należy uiścić przywożąc samochód do Polski z krajów trzecich jest wartość pojazdu uwidoczniona na fakturze lub umowie kupna-sprzedaży. Od tej ceny odlicza się współczynnik VAT, akcyzy i cła.

Pytanie 2

Jak obliczyć wartość 5-letniego Forda z silnikiem 3200 cm³ sprowadzanego z USA o wartości 1000 USD?

Wartość celna Forda – 1000 USD
Cło 10% x 1000 USD = 100 USD czyli ok. 300 zł
Wartość celna + cło = 1.100 USD czyli ok. 3300 zł
Akcyza: 3,1 % x wartość celna + cło 1.100 USD = 34,1 USD czyli ok. 101 zł
VAT: 22% x 1.100 USD wartość celna + 3,1 % akcyza = 249 USD czyli ok. 800 zł
Łączną sumę opłat celno-podatkowych stanowi zatem kwota rzędu ok. 1201 zł

Uwaga!

Do opłat należy także doliczyć:

• kartę pojazdu – 75 zł,
• komplet tablic – 80 zł
• znaki legalizacyjne – 12 zł,
• nalepkę kontrolną – 17,50 zł,
• pozwolenie czasowe – 13 zł,
• dowód rejestracyjny – 49 zł.

W przypadku samochodów sprowadzanych spoza UE przez osoby fizyczne lub firmy nie zapewniające sieci recyklingowej do kosztów rejestracji trzeba także doliczyć 500 zł opłaty recyklingowej. Ponadto nie obejdzie się bez przetłumaczenia umowy kupna-sprzedaży przez tłumacza przysięgłego – koszt w granicach 120 – 150 zł.

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Komisji Europejskiej 1789/2003 z dnia 11 września 2003 r. i opublikowane w Dzienniku Urzędowym WE nr L 281;
• Dyrektywa Rady 92/12/EWG;
• Dyrektywa Komisji Europejskiej 96/96/WE;
• Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 29, poz. 257 z późn. zm.);
• Ustawa o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 353 z późn. zm.).

Przemysław Gogojewicz