Dostawa wewnątrzwspólnotowa opodatkowana jest stawką 0%. Przy czym z preferencyjnej stawki można skorzystać tylko wtedy, gdy zostaną spełnione poniżej określone wymogi:
- dostawa jest dokonywana na rzecz podmiotu posiadającego status podatnika VAT UE w innym państwie członkowskim,
- towary opuszczą kraj z którego są wysyłane, a dostawca posiada dowody świadczące o tym, że towary opuściły terytorium kraju,
- dostawca i nabywca posługują się ważnym numerem VAT UE.
Potwierdzenie wywozu towarów
Szczególną uwagę należy zwrócić na warunek dotyczący udokumentowania wywozu towarów do innego państwa członkowskiego. Ustawodawca w art. 42 ust. 3 ustawy określił wprost, jakie są to dowody. Są nimi te dokumenty, które łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem wewnatrzwspólnotowej dostawy towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, czyli:
- dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi) dokumentem przewozowym jest list przewozowy, w którym nadawca zamieszcza:
– nazwę i adres nadawcy, jego podpis oraz określenie placówki przewoźnika
zawierającej umowę;
– miejsce przeznaczenia przesyłki oraz nazwę i adres odbiorcy;
– określenie rzeczy, masy, liczby sztuk przesyłki, sposobu opakowania i oznaczenia,
– inne wskazania i oświadczenia, wymagane albo dopuszczone zgodnie z przepisami ze względu na warunki danej umowy lub sposób rozliczeń; - kopia faktury dostawy;
- specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku;
- dokument potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.
Otrzymanie brakujących dokumentów po terminie złożenia deklaracji uprawnia podatnika do złożenia korekty deklaracji podatkowej, w której wykazał tę dostawę jako krajową (art. 42 ust. 13 ustawy).
W przypadku gdy wymienione dokumenty nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia towaru do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, dowodami takimi mogą być również inne dokumenty wskazujące, że nastąpiła dostawa wewnątrzwspólnotowa, w szczególności:
- korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;
- dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;
- dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny – dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania;
- dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.
Przy czym list przewozowy może stanowić dowód zawarcia umowy przewozu pomiędzy wysyłającym a przewoźnikiem, zgodnie z którą przewoźnik zobowiązuje się do dostarczenia towaru pod wskazany przez wysyłającego adres. Zatem odmowa podpisania listu przewozowego przez nabywcę towaru może wynikać z różnych przyczyn, np. rodzaj i ilość towarów nie są zgodne z wystawioną przez dostawcę fakturą, W takim przypadku dla udowodnienia faktycznego wywozu towarów, dopuszcza się inne dokumenty, które potwierdzają, iż dostarczono towar do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.
W praktyce
Firma sprzedaje swoje towary podatnikom z krajów członkowskich. Dostawy dokonywane są za pośrednictwem firm kurierskich, ale sporadycznie także za pośrednictwem poczty. Wysyłając towar pocztą, dostawca posiada jedynie dowód nadania przesyłki oraz fakturę i specyfikację na której nabywca pokwitował odbiór towaru. Czy to wystarczy?
Dokumenty potwierdzające wysyłkę do zagranicznego adresata, fakturę i specyfikację, na których nabywca poświadczył odbiór towaru, należy uznać za wystarczający dowód wywozu towarów.
Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw, uchwalona przez Sejm w dniu 21 kwietnia 2005 r. wprowadziła zmiany m. in. w zakresie dokumentów wymaganych w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Z art. 42 ust. 3 usunięto pkt 4, na mocy którego zastosowanie stawki 0% przez polskiego dostawcę w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów uzależnione było od dysponowania dokumentem potwierdzającym przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż Polska. Dokument ten będzie jednak nadal potrzebny w przypadku, gdy wywóz towarów będzie dokonywany przy pomocy własnego środka transportu dostawcy lub nabywcy, lub gdy na podstawie innych posiadanych dokumentów nie będzie można uwiarygodnić faktu dostarczenia towaru do nabywcy. Powyższa zmiana będzie obowiązywała od 1 czerwca 2005 r.
W przypadku wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy bezpośrednio przez podatnika dokonującego takiej dostawy lub przez jego nabywcę, przy użyciu własnego środka transportu podatnika lub nabywcy, podatnik oprócz dokumentów, o których mowa powyżej, powinien posiadać dokument zawierający co najmniej:
- imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz nabywcy tych towarów;
- adres, pod który są przewożone towary w przypadku gdy jest inny niż adres siedziby lub miejsca zamieszkania nabywcy;
- określenie towarów i ich ilości;
- potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę do miejsca dostawy;
- rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary
lub numer lotu – w przypadku gdy towary przewożone są środkami transportu lotniczego.
Dokumentowanie wywozu nowych środków transportu
Zgodnie z art. 42 ust. 5 ustawy o VAT, w przypadku wywozu przez nabywcę nowych środków transportu bez użycia innego środka transportu (przewozowego), podatnik oprócz kopii faktury dostawy i specyfikacji poszczególnych sztuk ładunku, powinien posiadać dokument, zwany „dokumentem wywozu” zawierający dane umożliwiające prawidłową identyfikację podatnika dokonującego dostaw i nabywcy oraz nowego środka transportu, w szczególności:
- dane dotyczące podatnika i nabywcy;
- dane pozwalające zidentyfikować przedmiot dostawy jako nowy środek transportu;
- datę dostawy;
- podpisy podatnika i nabywcy;
- oświadczenie nabywcy o wywozie nowego środka transportu poza terytorium kraju
w terminie 14 dni od dnia dostawy; - pouczenie nabywcy o skutkach niewywiązania się z obowiązku, o którym mowa w pkt 5.
Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 42 ust. 16 ustawy o VAT, wzór
dokumentu wywozu, o którym mowa powyżej określony został przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia wzoru dokumentu potwierdzającego wywóz przez nabywcę nowego środka transportu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium innego państwa członkowskiego (Dz. U. nr 84, póz. 783).
Dokument ten został określony jako VAT-22 i zawiera m.in. następujące dane:
- dane podatnika;
- szczegóły dotyczące nowego środka transportu, w szczególności jego rodzaj, numer rejestracyjny, datę produkcji, dane dotyczące faktury potwierdzającej dostawę, datę dostawy, cenę nowego środka transportu;
- oświadczenie podatnika, że przedmiotem dostawy jest nowy środek transportu
w rozumieniu przepisów ustawy o VAT; - dane dotyczące nabywcy;
- oświadczenie nabywcy, m.in. iż zamierza on wywieźć nowy środek transportu
z terytorium RP na terytorium innego państwa członkowskiego w ciągu 14 dni
od daty dostawy.
Wewnątrzwspólnotowy obrotu a identyfikacja nabywcy
Dla zastosowania stawki 0% równie istotny jest warunek dotyczący nabywcy, który musi być podatnikiem VAT zarejestrowanym dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych. Polski dostawca chcąc zastosować do dokonanej dostawy stawkę VAT w wysokości 0% musi posiadać ważny numer VAT UE nabywcy. Dzięki informatycznemu systemowi wymiany informacji o podatku VAT – system VIES, polski podatnik VAT jeszcze przed realizacją dostawy wewnątrzwspólnotowej będzie miał możliwość uzyskania potwierdzenia ważności numeru identyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspóinotowych, nadanego przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy.
Potwierdzanie numerów identyfikacyjnych przydzielonych podatnikom VAT odbywa się za pośrednictwem jednostek administracyjnych (np. urzędów skarbowych) kraju, z którego pochodzi podatnik zwracający się o weryfikację takiego numeru (telefonicznie, pocztą elektroniczną lub faksem), w niektórych krajach także w systemie on-line. W sytuacji gdy kupujący nie jest podatnikiem podatku VAT, bądź podatnikiem wprawdzie jest, ale nie zarejestrował się dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych, a towar jest bezpośrednio transportowany i rozładowany na terytorium państwa członkowskiego, należy traktować to jako dostawę krajową w rozumieniu art. 7 ustawy. Dostawa taka nie stanowi, bowiem dostawy wewnątrzwspólnotowej w rozumieniu art. 13 ww. ustawy, która mogłaby korzystać ze stawki VAT 0% (dostawa dokonana na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych lub na rzecz podatnika niezidentyfikowanego dla tych transakcji).
Wyjątkiem od powyższej zasady jest dostawa wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, które objęte są procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub procedurą przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą, W tym przypadku, pomimo iż nabywca jest niezidentyfikowanym dla potrzeb obrotu wewnątrzwspólnotowego podatnikiem VAT, dostawca ma prawo do zastosowania stawki VAT 0%.
Podstawa prawna: Ustawa o podatku od towarów i usług (Dz.U z 2004 Nr. 54, poz 535 z póź. zm.)
Przemysław Gogojewicz