Biznesplan nie jest co prawda niezbędnym dokumentem w przypadku otwierania firmy, ale bez wątpienia opłaca się go przygotować. Pozwoli jeszcze lepiej poznać swoje realne potrzeby i możliwości, ale również zwrócić uwagę na potencjalne zagrożenia. Jeżeli planujesz rozpocząć działalność, warto wobec tego dowiedzieć się, jak napisać biznesplan i co będzie potrzebne.
Niezależnie od wielkości, profilu działania firmy czy charakterystyki konkretnej branży, jedna rzecz pozostaje niezmienna. Pomysł na biznes to nie wszystko. Aby przedsiębiorstwo mogło przynosić stabilne dochody i rywalizować z konkurentami, konieczna staje się skrupulatna analiza rynku oraz plan działania. Często okazuje się więc, że efektywne działanie bez biznesplanu jest bardzo trudne. Jednocześnie ten dokument może być wymagany przez niektóre instytucje np. w przypadku realizacji różnego typu konkursów i projektów oraz przy pozyskiwaniu nowego źródła finansowania.
Czym jest biznesplan?
Biznesplan, jak sama nazwa wskazuje, to plan dotyczący rozwoju firmy. Sam dokument nie jest w żaden sposób sformalizowany. Może więc przyjmować różne formy i powstawać w różnych celach. W kontekście wewnętrznym biznesplan umożliwia przede wszystkim zebranie najważniejszych informacji na temat powstającej firmy, co ułatwia planowanie i tworzenie strategii jej funkcjonowania. W wielu przypadkach pozwala poznać mocne i słabe strony inicjatywy oraz produktu/usługi. Dzięki temu przedsiębiorca może ocenić, czy projekt okaże się rentowny jeszcze przed założeniem działalności gospodarczej.
Bardzo często dokument powstaje również w celu zaprezentowania go zewnętrznym odbiorcom. Może być niezbędnym elementem procesu np. przyznawania dotacji. Ocena pomysłu na biznes jest również stałym elementem wielu konkursów umożliwiających np. pozyskanie finansowania dla startującego biznesu.
Kiedy warto napisać biznesplan?
Stworzenie biznesplanu nie jest oczywiście obowiązkowe. Warto to jednak zrobić jeszcze przed założeniem firmy, aby lepiej ocenić inicjatywę i poznać jej szanse powodzenia. Ostatecznie dużą rolę odgrywa sam proces. Przeprowadzenie analizy rynku i konkurencji jest niezbędne dla stworzenia dobrego biznesplanu, przedsiębiorcy dają natomiast zdecydowanie większą wiedzę na temat planowanego przedsięwzięcia. Kiedy szczególnie warto napisać biznesplan?
- Chcesz przetestować nową inicjatywę: pomysł na biznes to zaledwie punkt wyjścia. Każdy projekt wiąże się z określonym ryzykiem. Dobry biznesplan, który uwzględnia jak najwięcej czynników o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym, pozwala je zminimalizować.
- Planujesz harmonogram działań: główna część biznesplanu dotyczy planu działania zarówno w krótszej, jak i dłuższej perspektywie. Dzięki temu będziesz w stanie pracować efektywniej i uporządkować najważniejsze kwestie.
- Pozyskujesz źródła finansowania: wiele instytucji oferujących dodatkowe finanse dla firm wymaga od przedsiębiorców biznesplanu. Dotyczy to zwłaszcza firm, które nie mają zbyt długiego stażu. Plan finansowy oraz prezentacja planu działania pozwalają na ocenę potencjalnego ryzyka. Biznesplan jest często wymagany również w przypadku dotacji dla nowych przedsiębiorstw z urzędu pracy czy innych instytucji państwowych lub samorządowych.
- Planujesz działania marketingowe: plan sprzedaży musi pokrywać się z poszczególnymi elementami strategii marketingowej. Harmonogram pozwala na powiązanie ze sobą poszczególnych komponentów funkcjonowania firmy.
- Zauważasz problemy z funkcjonowaniem firmy: oczywiście biznesplan nie ogranicza się wyłącznie do etapu poprzedzającego założenie firmy. Możesz również napisać biznesplan później. Będzie to dobre rozwiązanie, jeżeli np. obserwujesz spadki przychodów albo masz problemy z pozyskaniem lub utrzymaniem klientów.
- Planujesz wprowadzenie nowego produktu lub usługi: wraz z rozwojem firmy i wprowadzaniem nowego produktu/usługi zmieniają się również rynkowe uwarunkowania. To dobry pomysł na stworzenie biznesplanu lub uaktualnienie dokumentu, który powstał wcześniej.
Elementy dobrego biznesplanu
Choć, jak już wspomniano, nie istnieje jeden obowiązujący wzór bizne planu, można zaobserwować kilka elementów, które powinien uwzględniać dokument wartościowy zarówno z perspektywy przedsiębiorcy, jak i potencjalnie zainteresowanych podmiotów zewnętrznych.
W pierwszej części warto umieścić rozbudowane informacje na temat inicjatywy, a także proponowanego produktu lub usługi. Należą do nich:
- Opis planowanego przedsięwzięcia: zaprezentuj swój pomysł na biznes i zdefiniuj podstawowe ramy jego funkcjonowania.
- Prezentacja produktu lub usługi: forma opisowa może być wzbogacona o materiały graficzne. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby prezentacja produktu/usługi wykorzystywała format wideo. Może być to szczególnie atrakcyjne zwłaszcza z perspektywy zewnętrznych inwestorów.
- Wstępna analiza rynku: wskaż konkurentów i potencjał wzrostu dla rynku – w tym celu warto sięgnąć po eksperckie raporty i opracowania. Nie należy ograniczać się wyłącznie do rynku lokalnego, nawet jeśli planujesz działać wyłącznie na nim. Im bardziej rozbudowane informacje uda Ci się uzyskać, tym szerszy obraz i większa świadomość działania.
- Mocne i słabe strony pomysłu na biznes: sumienna analiza SWOT pozwoli Ci poznać nie tylko perspektywy, ale również potencjalne zagrożenia utrudniające dojście do progu rentowności.
- Charakterystyka grupy docelowej: aby działać efektywnie, musisz oczywiście jak najlepiej poznać swoich odbiorców. Od tego będzie zależeć wiele kwestii, w tym kompleksowa strategia marketingowa oraz metody i kanały dotarcia do klienta.
- Co wyróżnia Twoją firmę: szczególnie interesujące jest to, co wyróżnia Twój produkt oraz firmę na tle konkurencji. Warto poświęcić temu zagadnieniu odrębną sekcję i skrupulatnie porównać inicjatywę z rozwiązaniami, które już są dostępne na rynku.
W następnym rozdziale możesz skupić się na bardziej technicznych kwestiach, które pozwolą przyjrzeć się bliżej zarówno zasadzie funkcjonowania firmy, jak i np. technologii powstawania produktu i sposobowi wprowadzania go na rynek.
- Forma i struktura działalności gospodarczej: plan działania musi uwzględniać kwestie formalne. Mają znaczny wpływ z jednej strony na koszty realizacji przedsięwzięcia, z drugiej na kwestie organizacyjne.
- Plan finansowy: biznesplan musi zawierać informacje dotyczące finansowania. Plan finansowy powinien wobec tego uwzględniać zarówno posiadane zasoby i źródła finansowania, jak i potencjalne przychody oraz wydatki w dłuższej i krótszej perspektywie czasowej.
- Strategia marketingowa: istotną częścią biznesplanu jest prezentacja rozbudowanej strategii marketingowej uwzględniającej sposób wprowadzania produktu na rynek.
- Koszty prowadzenia działalności gospodarczej: powinny uwzględniać wydatki podzielone według określonych kategorii, w tym te dotyczące niezbędnych nakładów inwestycyjnych, koszty zatrudnienia pracowników, wynagrodzenia zarządu, podatków etc.
- Estymacja przychodów firmy: warto założyć, kiedy zostanie osiągnięty próg rentowności oraz jakie przychody oraz dochody będzie przynosić firma, uwzględniając przy tym wielkość sprzedaży.
- Harmonogram działań: określ poszczególne etapy rozwoju firmy i realizacji przyjętej strategii. Planuj w różnych okresach, uwzględniając przy tym możliwe zmiany koniunktury oraz rynku.
Jak widać, elementy biznesplanu są ściśle powiązane z charakterem konkretnej działalności gospodarczej. Należy przy tym pamiętać o tym, że planować należy zarówno w krótszej, jak i dłuższej perspektywie. Pozwoli to uwzględnić zróżnicowane szanse i zagrożenia i dobrze przygotować się do prowadzenia własnej działalności.
Jak napisać dobry biznesplan? Niezbędna analiza
Jeżeli chcesz napisać dobry biznesplan, kluczową rolę odegra przygotowanie do tego procesu. Im więcej pracy analitycznej i koncepcyjnej wykonasz, tym większą wartość będzie prezentował dokument – zarówno z perspektywy Twojej, jak i inwestorów potencjalnie zainteresowanych wsparcie realizacji przedsięwzięcia. Co trzeba zrobić?
- Zbadanie rynku: rozpoczęcie działalności bez skrupulatnej analizy rynku wiąże się z olbrzymim ryzykiem. Warto poznać go zarówno z perspektywy teoretycznej, jak i praktycznej. Wsparciem w tym zakresie mogą okazać się między innymi branżowe raporty i inne dokumenty publikowane przez analityków i ekspertów.
- Czynniki makroekonomiczne: analiza powinna również uwzględnić kwestie gospodarcze, w tym możliwe zmiany w koniunkturze i nastrojach konsumenckich oraz ewoluującą wielkość rynku.
- Poznanie konkurencji: aby przekonać się, jak Twoja inicjatywa wypada na tle konkurencji, musisz dobrze ją poznać. W tym celu należy przeanalizować np. sprawozdania finansowe i publikowane wyniki oraz dowiedzieć się, czym różni się oferowany produkt/usługa, jak wygląda proces sprzedaży oraz struktura organizacyjna podmiotów.
- Analiza SWOT: to jeden z najpopularniejszych i najbardziej uniwersalnych sposobów na określenie mocnych i słabych stron przedsięwzięcia, a także jego szans oraz potencjalnych zagrożeń. To wobec tego niezwykle ważny element biznesplanu, który pozwala udzielić odpowiedzi na wiele istotnych pytań.
Wsparcie ekspertów wskazane
Dobry biznesplan wymaga przede wszystkim eksperckiej wiedzy i przygotowania merytorycznego. Oczywiście nie zawsze przedsiębiorca musi tworzyć go samodzielnie. Warto skorzystać z konsultacji z ekspertami zajmującymi się konkretnymi zagadnieniami, w tym znającymi od podszewki wybraną branżę. Specjaliści powinni również zbadać kwestie finansowe i uczestniczyć w opracowywaniu krótko- i długofalowej strategii. Dzięki temu dokument będzie przedstawiał zdecydowanie wyższą wartość i będzie również atrakcyjny z perspektywy potencjalnych inwestorów.
Biznesplan powinien umożliwiać łatwe przyswajanie informacji. Warto więc zadbać o jego formę graficzną. Dzięki załącznikom, materiałom graficznym i wykresom będzie zdecydowanie bardziej czytelny. Staranne opracowanie pozwoli na jego efektywniejsze wykorzystywanie także w przyszłości. Należy także pamiętać o cyklicznym aktualizowaniu biznesplanu. Jego zawartość powinna zmieniać się wraz z podmiotem oraz jego otoczeniem biznesowym.