Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadziła nowe ulgi dla osób ponoszących wydatki w celu nabycia nowych technologii. Daje ona prawo do dokonania dodatkowych odliczeń od podstawy opodatkowania nie mających wpływu na wysokość odpisów amortyzacyjnych.
Czym są nowe technologie?
Nowe technologie to wiedza technologiczna w postaci wartości niematerialnych i prawnych, przede wszystkim licencji, praw do wynalazków, w tym patentów oraz know-how. Można je nabyć poprzez:
- zakup patentu (jeśli nowa technologia stanowi wynalazek zarejestrowany w Urzędzie Patentowym), względnie pierwszeństwa albo prawa do uzyskania patentu,
- umowę licencyjną (sublicencyjną) na korzystanie z nowej technologii, stanowiącej wynalazek, w tym zarejestrowanej w Urzędzie Patentowym,
- umowę know-how, na podstawie której nabywane jest uprawnienie do korzystania ze stanowiącej tajemnicę przedsiębiorcy nowej technologii, niebędącej wynalazkiem, stanowiącej określoną wiedzę technologiczną.
Ulga wczoraj i dziś
Dotychczas przedsiębiorca, który nabył środek trwały korzystając z pomocy publicznej, np. dotacji, nie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, ponieważ ich wartość odpowiadała kwotom zwróconym podatnikowi i to niezależnie od formy zwrotu.
Uchwalona w ubiegłym roku ustawa o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej przewiduje odstępstwo od tej zasady. Przedsiębiorcy, którzy nabyli nowe technologie, będą mogli skorzystać z odliczenia od podstawy opodatkowania, a także dokonać odpisów amortyzacyjnych od całej wartości przeznaczonej na nabycie nowej technologii. Oznacza to, że nie stosuje się w tym wypadku wyłączenia z art. 16 ust. 1 pkt 48 updop, co wynika z dodanego nowelizacją art. 18b ust. 11 updop.
W opinii specjalistów
Korzystanie z tej ulgi wymaga spełnienia przez przedsiębiorcę szeregu warunków. Możliwość odliczenia od podstawy podatku dotyczy jedynie wydatków na nabycie nowych technologii. Objęty ulgą będzie zatem wydatek np. na nabycie wyników badań od jednostek naukowych jednostek badawczo-rozwojowych). Oczywiście nabycie takie powinno prowadzić do wytwarzania nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług. Wprowadzono tu ograniczenie, że tego rodzaju wyniki nie mogą być stosowane na świecie przez okres dłuższy niż 5 lat. Wymagane jest także, by ten fakt potwierdziła opinia niezależnej jednostki naukowej. Definicję niezależnej jednostki naukowej znaleźć można w ustawie o zasadach finansowania nauki. W projekcie nowelizacji ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej doprecyzowano definicję niezależnej jednostki naukowej. Pojęcie to ma oznaczać jednostkę naukową niezależną od podatnika, który nabył nową technologię. Ponadto uszczegółowiono, że ulga dotyczy tylko nabycia własności nowej technologii, a nie korzystania z takiej technologii. Za nowe technologie uważa się wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych. Wysokość i warunki odliczenia powinno określać rozporządzenie Ministra Finansów uwzględniające Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej (Dz.Urz. WE C 74 z 10 marca 1998 r. oraz Dz.Urz. WE C 258 z 9 września 2002 r.).
Co na to mówi ustawa?
Ustawa przewiduje dwie stawki odliczenia kwot na nabycie nowych technologii:
- do 50% może odliczyć podatnik będący mikro przedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą,
- do 30% mogą odliczyć pozostali przedsiębiorcy.
Zgodnie z art. 26c ust. 1 updof (oraz art. 18b ust. 1 updop) możemy odliczyć od dochodu wydatki na nabycie nowych technologii. Ustawodawca definiuje je jako wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych, w szczególności wyniki badań i prac rozwojowych, nabytą od jednostek naukowych w rozumieniu prawa kraju rejestracji. Nowa technologia powinna umożliwiać wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i nie powinna być stosowana na świecie przez okres dłuższy niż 5 lat. Ma to potwierdzać opinia niezależnej jednostki naukowej w rozumieniu ustawy z 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. nr 238, poz. 2390 ze zm.).
| Czy wiesz, że…
Odliczyć można nawet połowę wydatków od dochodu na nabycie nowych technologii. Dotyczy to podatników będących – w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – mikro-, małym lub średnim przedsiębiorcą. Pozostali podatnicy mogą odliczyć 30 proc. poniesionych wydatków. |
Pamiętaj!
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej rozumie przez:
- Mikroprzedsiębiorcę – przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz nie przekroczył ustawowego limitu. Dla mikro przedsiębiorcy limit ten wynosi np. w odniesieniu do obrotów równowartość 2 000 000 euro (lub tyle samo co do sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat);
- Małego przedsiębiorcę – przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 10 000 000 euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 000 000 euro;
- Średniego przedsiębiorcę – przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 50 000 000 euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 000 000 euro.
Stanowisko naszego eksperta
Co do zasady, kwota dokonanych w ramach ulgi odliczeń nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez przedsiębiorcę. Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki na nowe technologie. Jeżeli jednak w roku poniesienia tych wydatków wystąpiła strata lub zbyt niski dochód w stosunku do kwoty możliwego odliczenia, można z niego skorzystać w zeznaniach za kolejno następujące po sobie 3 lata podatkowe licząc od końca roku, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Nowelizacja reguluje także sytuację, w której podatnik dokonał przedpłat (zadatków) na poczet wydatków na nowe technologie w roku poprzedzającym rok, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Dla potrzeb ulgi uznaje się je za poniesione w roku wprowadzenia nowej technologii do ewidencji.
Prawa do odliczeń pozbawieni zostali przedsiębiorcy, którzy w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym prowadzili działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia. Jak ustalić wielkość odliczenia Podstawą ustalenia wielkości odliczenia jest kwota wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie nowej technologii, uwzględnionych w wartości początkowej, w części, w jakiej została zapłacona podmiotowi uprawnionemu w roku podatkowym, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub w roku następującym po tym roku. Do podstawy obliczenia ulgi nie wlicza się części zapłaconej kwoty, która została zwrócona podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Kiedy następuje utrata prawa do ulgi?
Utrata prawa do odliczeń związanych z nabyciem nowej technologii następuje w przypadku wyzbycia się nowej technologii przez przedsiębiorcę przed upływem trzech lat podatkowych. Okres ten należy liczyć od końca roku podatkowego, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przez „wyzbycie się” rozumiane jest np. udzielenie w jakiejkolwiek formie innym podmiotom prawa do nowej technologii. Celem jest wyeliminowanie z kręgu podmiotów korzystających z ulgi pośredników nabywających technologie jedynie, by je dalej odprzedać. To uregulowanie uderzy jednak także w spółki powiązane.
Przykład:
Spółka Akcyjna nabyła technologie wytwarzania nowego rodzaju materiału budowlanego. Technologię postanowiła przekazać do filii spółki . Czy przekazana w ten sposób technologia oznacza, że spółka straci prawo do korzystania z ulgi na wspieranie nowych technologii?
Wyzbycie się nowych technologii na rzecz spółki filii nie stanowi przesłanki do utraty przez firmę ulgi na wspieranie nowych technologii.
Pamiętaj!
Konieczność zwrotu ulgi na wspieranie nowych technologii przez przedsiębiorcę następuje, jeżeli:
- zostanie ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku lub zostanie postawiony w stan likwidacji, albo
- otrzyma zwrot wydatków na tę technologię w jakiejkolwiek formie.
W razie wystąpienia powyższych okoliczności podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym one wystąpiły, do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę dokonanych odliczeń, do których utracił prawo, a w razie poniesienia straty – do jej zmniejszenia o tę kwotę. W przypadku otrzymania zwrotu wydatków kwotę odliczeń, do której podatnik utracił prawo, określa się proporcjonalnie do udziału zwróconych wydatków w wartości początkowej nowej technologii.
Skrócenie okresów amortyzacji
Nowelizacja skróciła okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych w przypadku amortyzacji poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych z 36 miesięcy do 12 miesięcy. Poniesione koszty prac rozwojowych zalicza się do kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, o ile nie mogą być uznane za wartości niematerialne i prawne.
Zwolnienie od podatku dla klubów sportowych
Obecnie wolne od opodatkowania są dochody podatników będących klubami sportowymi w rozumieniu ustawy o sporcie kwalifikowanym, w części przeznaczonej na szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży (art. 17 ust. 1 pkt 5a updop). Zmiany są konsekwencją wejścia w życie ustawy z 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym (Dz.U. Nr 155, póz. 1298). Odpowiednio wprowadzono związaną z tym ulgę dla sponsorów sportu. Przepisy dotyczące ulgi zawarte są w art. 18c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w art. 26d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedsiębiorcy, którzy ponieśli wydatki na sponsorowanie sportu, mogą odliczyć swe wydatki na działalność klubów sportowych od podstawy opodatkowania. Odliczenie nie może przekroczyć 10% dochodu.
Warunkiem skorzystania z ulgi jest, by klub sportowy:
- miał osobowość prawną i licencję sportową,
- skupiał co najmniej 50 zawodników (w tym 30 juniorów).
W związku z wprowadzeniem ulgi sportowej powstała niejasność co do wpływu odliczenia na obowiązujące limity przy darowiznach na rzecz organizacji prowadzących działalność w zakresie pożytku publicznego w sferze zadań publicznych (10 proc. w CIT). Nie jest dopuszczalne podwójne odliczenie tej samej kwoty – raz jako odliczenia na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 updop i po raz drugi od podstawy opodatkowania na podstawie art. 18c updop.
Dlatego na uwagę zasługuje fakt, że odliczenie to zostało uchwalone z przekroczeniem przez Senat kompetencji do podjęcia uchwały zawierającej poprawki do ustawy uchwalonej przez Sejm. W konsekwencji doprowadziło to do naruszenia konstytucyjnej zasady legalizmu (art. 7 Konstytucji). Poza tym brak jasności zawartych w ustawie sformułowań, budzi liczne wątpliwości interpretacyjne.
Konkluzja
Prawo do odliczenia stracimy w razie sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (jeżeli ta część obejmuje nowe technologie) oraz w wypadku wniesienia go w formie wkładu niepieniężnego. Wówczas również dochodzi do udostępnienia nowej technologii innemu podmiotowi (i nie jest to wynikiem przekształcenia, połączenia lub podziału przedsiębiorstwa). Dyskryminuje to podatników, którzy udostępnią nową technologię innemu podmiotowi, wnosząc przedsiębiorstwo aportem, w stosunku do podatników, którzy dokonają tego w wyniku połączenia, podziału lub przekształcenia. Skutek wymienionych czynności jest bowiem taki sam, tj. korzystającym z nowej technologii będzie inny podmiot. Taka regulacja jest jednak konsekwencją sukcesji generalnej (praw i obowiązków), wynikającej z przepisów ordynacji podatkowej i kodeksu spółek handlowych, przewidzianej dla połączeń, podziałów i przekształceń.
Jak wynika z art. 26c ust. 1 updof (oraz art. 18b ust. 1 updop), poniesione na nowe technologie wydatki możemy odliczyć do wysokości i na warunkach określonych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych, uwzględniającym wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej (Dz.Urz. WE C 74 z 10.03.1998 oraz Dz.Urz. WE C 258 z 09.09.2002).
Wydatki na prace rozwojowe (które nie mogą być uznane za wartości niematerialne i prawne) można w całości zaliczyć do kosztów – w roku zakończenia prac. Jeżeli zostaną zakwalifikowane do wartości niematerialnych i prawnych, to możemy je zamortyzować już w ciągu 12 miesięcy.
Podstawa prawna:
- Art. 17 ust. 1 pkt 5a Ustawy o CIT,
- Wytyczne UE w sprawie krajowej pomocy regionalnej: Dz.Urz. WE C 74 z 10.03.1998 r. oraz Dz.Urz. WE C 258 z 09.09.2002 r.
Przemysław Gogojewicz