Od 1 stycznia 2004 r. osobom niepełnosprawnym podejmującym po raz pierwszy działalność gospodarczą składki na ubezpieczenie społeczne opłaca częściowo PFRON. Dowiedz się, kto może skorzystać (a kto nie) z pomocy Funduszu, czy też w jakiej wysokości PFRON sfinasuje składki.
Komu PFRON opłaca składki
Od 1 stycznia 2004 r., stosownie do art. 25 ust. 3b ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 20 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2003 nr 7, poz. 79), osobom niepełnosprawnym podejmującym po raz pierwszy działalność gospodarczą PFRON finasuje:
- 75% składek na ubezpieczenie emerytalne – w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
- 50% składek na ubezpieczenie emerytalne – w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
- 50% składek na ubezpieczenie wypadkowe – w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Zgodnie z art. 25 ust. 3b, muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki: działalność musi być podejmowana (a nie już wcześniej prowadzona) przez osobę niepełnosprawną w rozumieniu ustawy i musi być ona podejmowana przez tę osobę po raz pierwszy od dnia uzyskania przez nią statusu osoby niepełnosprawnej.
Przez prowadzenie działalności gospodarczej rozumie się prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie:
- przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym w ramach spółki cywilnej, zgodnie bowiem z art. 4 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, za przedsiębiorców, w rozumieniu tej ustawy, uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, o której mowa w art. 2,
- innych przepisów szczególnych.
Oznacza to, że z dofinansowania składek przez PFRON nie mogą skorzystać osoby prowadzące pozarolniczą działalność jako twórcy i artyści, w zakresie wolnego zawodu, jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Case Studies
Przykład 1
Osoba pełnosprawna podjęła działalność gospodarczą 1 sierpnia 2004 r. i prowadziła ją do 30 listopada 2004 r. (dokonała wykreślenia z ewidencji działalność gospodarczej). Z dniem 15 stycznia 2005 r. uzyskała orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Następnie z dniem 1 lutego 2005 r. podjęła ponownie prowadzenie działalności gospodarczej – osoba ta ma prawo do dofinansowania składek przez PFRON.
Przykład 2
Osoba niepełnosprawna podjęła działalność gospodarczą 1 lutego 2004 r. i prowadziła ją do 30 listopada 2004 r. (dokonała wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej). Następnie z dniem 1 lutego 2005 r. podjęła ponownie prowadzenie działalności gospodarczej – osoba ta nie ma prawa do dofinansowania składek przez PFRON.
Przykład 3
Osoba niepełnosprawna podjęła działalność gospodarczą 1 grudnia 2003 r. W okresie od 1 grudnia 2004 r. do 31 stycznia 2005 r. czasowo zaprzestała prowadzenia działalności (bez dokonywania wyrejestrowania z ewidencji działalności gospodarczej) – osoba ta nie ma prawa do dofinansowania składek przez PFRON.
Przykład 4
Osoba pełnosprawna podjęła działalność gospodarczą 1 lipca 2004 r. i prowadziła ją do 15 stycznia 2005 r. (dokonała wykreślenia z ewidencji działalność gospodarczej). Z dniem 1 lutego 2005 r. uzyskała orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Następnie z dniem 1 marca 2005 r. podjęła ponownie prowadzenie działalności gospodarczej – osoba ta ma prawo do dofinansowania składek przez PFRON w okresie od 1 marca 2005 r.
Przykład 5
Osoba niepełnosprawna podjęła działalność gospodarczą 1 lutego 2005 r. W okresie od 1 kwietnia do 31 października 2005 r. czasowo zaprzestała prowadzenia działalności (bez dokonywania wyrejestrowania z ewidencji działalności gospodarczej) – osoba ta ma prawo do dofinansowania składek przez PFRON w okresie od 1 lutego do 31 marca 2005 r. oraz od 1 listopada 2005 r.
Składki na ubezpieczenia społeczne są finansowane przez PFRON za okresy miesięczne przez okres roku, na wniosek osoby niepełnosprawnej podejmującej działalność gospodarczą, składany łącznie z deklaracją rozliczeniową tych składek. Po upływie roku osoby niepełnosprawne podejmujące działalność gospodarczą wraz z deklaracją rozliczeniową składek na ubezpieczenia społeczne mogą złożyć wniosek o objęcie finansowaniem składek na te ubezpieczenia PFRON na kolejne okresy roczne. Osoby niepełnosprawne po raz pierwszy podejmujące działalność gospodarczą składają wniosek o dofinansowanie składek na ubezpieczenia społeczne w trybie złożenia zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych na formularzu ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 05 60 XX, zawierającym informację o stopniu niepełnosprawności w szóstym znaku. Następnie z takim samym kodem tytułu ubezpieczenia osoba sporządza deklarację rozliczeniową ZUS DRA.
Przy czym konieczne jest wypełnienie pola 03 bloku III deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, tj. kodu wniosku o dofinansowanie składek za osoby niepełnosprawne. Kody te zawiera rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych… (Dz.U. 2004 nr 1, poz. 3). W przypadku płatnika składek będącego osobą niepełnosprawną podejmującą po raz pierwszy działalność gospodarczą, który rozlicza składki tylko za siebie albo zatrudnia pracowników i nakładców, ale nie spełnia warunków określonych w art. 25 ust. 2, 3 lub 3a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej… pole 03 bloku III deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA powinno być wypełnione cyfrą „0”, tj. płatnik składek nieuprawniony lub niewnioskujący o dofinansowanie składek na podstawie art. 25 ust. 2, ust. 3 i ust. 3a ustawy. Dofinansowanie składek przez PFRON lub budżet na podstawie art. 25 ust. 2, ust. 3 i ust. 3a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej przysługuje zakładom pracy zatrudniającym niepełnosprawnych pracowników oraz nakładców i spełniającym warunki określone powołaną ustawą.
Z uwagi na fakt, że PFRON może sfinansować tylko część składek na ubezpieczenia emerytalne i wypadkowe – w zależności od posiadanego stopnia niepełnosprawności – składki na te ubezpieczenia powinny być wyliczane w następujący sposób:
- w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, którym PFRON finansuje 75% składek na ubezpieczenie emerytalne:
– 19,52% (składka na ubezpieczenie emerytalne) x 75% (część finansowana przez PFRON) = 14,64% podstawy wymiaru finansuje PFRON,
– 19,52% (składka na ubezpieczenie emerytalne) x 25% (część finansowana przez ubezpieczonego) = 4,88% podstawy wymiaru finansuje osoba ubezpieczona, - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, którym PFRON finansuje 50% składek na ubezpieczenie emerytalne:
– 19,52% (składka na ubezpieczenie emerytalne) x 50% (część finansowana przez PFRON) = 9,76% podstawy wymiaru finansuje PFRON i także 9,76% finansuje ubezpieczony, - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności, którym PRFON finansuje 50% składek na ubezpieczenie wypadkowe, ustalenie stopy procentowej składki następuje analogicznie do zasad przedstawionych powyżej.
Jeżeli więc płatnik ustalił stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,93% podstawy wymiaru, to wówczas PFRON sfinansuje 0,965% podstawy wymiaru.
Przykład wypełnienia deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, oznaczonej kodem tytułu ubezpieczenia 05 60 0 3, tj. osoba niepełnosprawna podejmująca po raz pierwszy prowadzenie pozarolniczej działalności, wnioskująca o dofinansowanie składek na ubezpieczenia społeczne za środków PFRON na podstawie art. 25 ust. 3b ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej, mająca orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności, zawiera załącznik 2.
Fragment pochodzi z opracowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pt. „Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących” – styczeń 2007 r.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych