Fikcyjne faktury poważnym problemem. W 2024 roku wykryto ich rekordową ilość

Informacje o autorze

20 marca 2025
Udostępnij:

Fikcyjne faktury na łączną kwotę ponad 8,7 mld zł wykryli urzędnicy w 2024 roku. To wartość o 51% większa niż rok wcześniej. 

Fikcyjne faktury poważnym problemem

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w toku kontroli podatkowych i celno-skarbowych w 2024 roku wykryto 291,6 tys. fikcyjnych faktur. To nie tylko o 130% więcej niż rok wcześniej, ale także najwyższa liczba od 2018 roku. Fikcyjne faktury ujawnione w dokumentach z ubiegłego roku i ich liczba mogą świadczyć o niewykrytych oszustwach z lat poprzednich.

„Przy mniejszej liczbie kontroli podatkowych i celno-skarbowych wykryto dużo więcej fikcyjnych faktur. Rozumiem, że dotyczy to zarzutu fikcyjności, a nie samego dowodu, bo to jeszcze nie jest orzeczone. Natomiast to uzasadnia podejrzenia, że już w 2023 roku było źle, a w kolejnym – jeszcze gorzej. To świadczy o przyzwoleniu na ucieczkę od opodatkowania przy pomocy tego typu faktur. Jednocześnie podatek VAT jest w stanie głębokiego kryzysu koncepcyjnego” – komentuje prof. Witold Modzelewski, prezes Instytutu Studiów Podatkowych, były wiceminister finansów.

Fikcyjne faktury i ich niepokojący wzrost

Założenie, że mamy obecnie do czynienia z lepszą wykrywalnością tego zjawiska nie jest więc pozytywne w kontekście lat ubiegłych. Inna interpretacja liczb z tego roku również nie dostarcza optymistycznych wniosków. Większa wykrywalność przy mniejszej liczbie kontroli może świadczyć o tym, że skala zjawiska jest większa, niż zakładano. Możliwe także, że powód wzrostów jest bardziej prozaiczny.

„Trudno jednoznacznie stwierdzić, dlaczego nastąpił tak duży wzrost. Może się to wiązać nie tylko z tym, że w danym roku było obiektywnie więcej lub mniej przypadków naruszeń. Nie jest wykluczone, że jakąś rolę odgrywa również czynnik polityczny. Poprzednia władza twierdziła, że zasypuje tzw. lukę vatowską. Zatem wzrastająca liczba wykrywanych fikcyjnych faktur w kolejnych latach rządów byłaby z pewnością niespójna z politycznym przekazem. Z kolei obecna władza jest zainteresowana wykazaniem własnych sukcesów oraz dyskredytacją twierdzeń poprzedników politycznych” – mówi Marek Niczyporuk, radca prawny i doradca podatkowy z kancelarii Ars Aequi.

Cytowany wcześniej prof. Modzelewski zwraca uwagę, że w ostatnim roku nie nastąpiła żadna wyraźna zmiana jakościowa w wykrywaniu fikcyjnych faktur od 2023 roku. Co więcej, we wcześniejszych latach wprowadzono wiele skutecznych rozwiązań w tej kwestii. Mowa na przykład o mechanizmie podzielonej płatności.

„Każdą ujawnioną fikcyjną fakturę oczywiście należy uznać za sukces państwa i jego struktur. Jednak mam nadzieję, że w żadnej mierze podane liczby nie były inspirowane przez kierownictwo organów. To znaczy, że nie chodziło o wykrywanie większej liczby takich przypadków w okresach funkcjonowania poprzedniej władzy, a mniej – w czasie rządów obecnej ekipy” – podsumowuje mecenas Marek Niczyporuk.

Polecamy

Więcej w tym dziale: