Najniższa krajowa, a koszty pracodawcy. Co warto wiedzieć w tym temacie?
Najniższa krajowa to pojęcie znane w Polsce od wielu lat. Do 2002 roku zagadnienie minimalnej płacy krajowej funkcjonowało w zarządzeniach ministra pracy i polityki socjalnej. W roku 2020 została wprowadzona ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zgodnie z nią, każdy zatrudniający ma obowiązek wypłacania pracownikowi przynajmniej kwoty, którą przewidują przepisy w danym roku kalendarzowym. Jak rozkłada się najniższa krajowa, a koszty pracodawcy? Czy stawka, którą w praktyce musi zapłacić pracodawca, mocno przewyższa kwotę netto?
Skąd się wzięła najniższa krajowa?
W sytuacji wolnorynkowej każdy podmiot gospodarczy może ustalać swoje własne stawki za pracę wykonywaną przez zatrudniane osoby. Aby jednak uniknąć sytuacji, w której płaca jest niewystarczająca, powstało pojęcie minimalnej krajowej, której zaoferowanie jest obowiązkiem każdego pracodawcy. Stawka, którą trzeba zapłacić pracownikowi, funkcjonuje zarówno w przypadku umów o pracę, jak i umów zlecenia – w tym przypadku bierze się pod uwagę stawkę godzinową. Jedynymi umowami, których nie dotyczą powyższe regulacje, są umowy o dzieło czy B2B, które określają stawkę za wykonaną pracę ogółem, i które też nie są obarczone dodatkowymi składkami, jakie pracodawca musi zapłacić na umowie o pracę czy zleceniu.
Wraz ze wzrostem kosztów życia, wzrasta też minimalna krajowa. Zależnie od tego, w jakiej branży poszukujesz pracowników, stawka zatrudnienia jest najczęściej wyższa. Bywa jednak, że minimalna krajowa to wszystko, na co pracodawca może sobie pozwolić. Jak w takim przypadku wyglądają koszty pracodawcy?
Warto przeczytać: Jak obliczyć staż pracy? Podpowiadamy, jak nie popełnić błędu
Minimalna krajowa na umowie o pracę – jakie są składki?
Większość zatrudnień etatowych odbywa się na podstawie umowy o pracę, lub umowy zlecenia. Obydwie formy różnią się od siebie w znaczący sposób, jednak jeśli chodzi o same koszty pracodawcy, często dysproporcja nie jest wcale tak duża. Obowiązkowe składki, które są odciągane w przypadku umowy o pracę to:
- składka emerytalno-rentowa,
- składka chorobowa (w przypadku umowy zlecenia nie jest ona pobierana automatycznie, a jedynie na życzenie zleceniobiorcy),
- składka wypadkowa,
- składka na Fundusz Pracy,
- Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych,
- PPK, jeśli chce tego pracownik.
Składki na umowie o pracę opłacane są zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę w różnych proporcjach.
Koszt zatrudnienia pracownika, czyli ile płaci pracodawca a ile pracownik?
Choć dużą część składek płaci pracownik (są one odciągane z jego pensji brutto), to są też koszty, które musi ponieść sam zatrudniający – w przypadku umowy o pracę, płaci on większą część kwoty. Jeśli chodzi o składkę na ubezpieczenie emerytalne, obie strony odprowadzają do ZUS po 9,76 % z wynagrodzenia. W przypadku składki na ubezpieczenie rentowe, to pracodawca płaci większą jej część, bo aż 6,5%. Pracownik natomiast ponosi koszty 1,5 % składki.
Również pracownik płaci za składkę chorobową i zdrowotną – 2,45% i 9%. Pracodawca ponosi natomiast koszty składki na ubezpieczenie wypadkowe, czyli od 0,67% do 3,33%, a także składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – odpowiednio po 2,45% i 0,10%. Składki pracodawcy wynoszą więc łącznie od 19,48% do 22,14%. Oznacza to, że przy stawce minimalnej 4 242 złote brutto, która obowiązuje do lipca 2024, koszty pracodawcy wynoszą 5 110,76 złotych.
Najniższa krajowa a koszty pracodawcy na umowie zleceniu
Pracodawcy bardzo często zatrudniają pracowników na umowę zlecenie. W wielu przypadkach może to pomóc uniknąć dodatkowych kosztów, takich jak płatny urlop, czy składki chorobowe. Warto jednak mieć świadomość, że w przypadku umowy zlecenia koszty będą wyliczane tak samo, jak w przypadku umowy o pracę. Oprócz wynagrodzenia do kosztów należy więc doliczyć składkę emerytalną, rentową, wypadkową, składkę na Fundusz Pracy i FGŚP, oraz opcjonalnie PPK. W przypadku umowy zlecenia nieobowiązkowe są natomiast składki chorobowe, które pokrywa ze swojej kieszeni zleceniobiorca.
Wielu pracodawców woli na umowy zlecenia zatrudniać osoby, które nie ukończyły jeszcze 26 roku życia. Obecnie osoby te zwolnione są ze składek, pracodawca płaci więc pracownikowi tylko wynagrodzenie brutto. Natomiast składki chorobowe nie są opłacane przez zleceniobiorcę tylko wtedy, gdy osoba taka uczy się i może donieść do zakładu pracy stosowne zaświadczenie.
Podsumowując, składki na umowie zlecenie są tak samo wysokie, jak w przypadku umowy o pracę. Różnicą jest brak świadczeń, które przysługują pracownikowi na umowie o pracę, takich jak płatny urlop czy koszty związane z badaniami lekarskimi.
Koszty pracy – co to znaczy?
Jeśli chodzi o koszty pracodawcy, w każdym roku są one inne. Wraz z podwyżką płacy minimalnej, zwiększają się też składki, które musi zapłacić pracodawca. Choć wysokość składek w sensie procentowym nie zmienia się, to ze wzrostem płacy minimalnej, zwiększa się też wysokość kwoty, którą do zatrudnienia trzeba dopłacić.
Warto zaznaczyć, że koszty pracodawcy to nie tylko składowe wynagrodzenia. Można do nich zaliczyć także między innymi szkolenia BHP, badania lekarskie, które musi wykonać nowy pracownik, czy też zapewnienie płatnego urlopu wypoczynkowego. To koszty, które musi ponieść pracodawca często jeszcze zanim pracownik zostanie zatrudniony.
Ile kosztuje zatrudnienie? Odpowiedź brzmi: to zależy. Im większa stawka, oferowana pracownikowi, tym składki również będą większe.
Koszty związane z zatrudnianiem na umowie o dzieło
Oprócz wskazanych powyżej form zatrudnienia, sporo pracodawców preferuje także zatrudnianie na umowie o dzieło. Oczywiście nie jest rozwiązanie dla pracowników etatowych. W przypadku umowy o dzieło, koszty związane z zatrudnieniem są praktycznie zerowe, jednak nawet od tej formy zatrudnienia należy odprowadzić podatek dochodowy w kwocie 12% lub 32%. Stawkę pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% stawki. Podatkiem może być obciążona osoba, wykonująca dzieło, najczęściej jednak koszty związane z podatkiem bierze na siebie zleceniodawca.
Umowa o dzieło to najtańsza z możliwych opcji, warto jednak mieć świadomość, że w takim przypadku nie obowiązuje pracownika okres wypowiedzenia, a czas pracy nie jest regulowany.
Jak obliczyć koszty zatrudnienia?
Szczegółowe obliczenie kosztów zatrudnienia może być trudne, jeśli zatrudniasz wielu pracowników. Kluczową rolę gra tutaj oprocentowanie składek, które jest stałe, ale kwoty, jakie musisz dopłacić do pracownika, będą się różnić w zależności od wysokości wynagrodzenia. Całkowity koszt zatrudnienia warto obliczyć za pomocą specjalnych kalkulatorów, dostępnych na w Internecie. Możesz tutaj sprawdzić nie tylko, ile będziesz musiał dopłacić, ale także, ile pracownik dostanie „na rękę”. Warto zaznaczyć, że koszty, związane z zatrudnieniem zmieniają się cały czas, należy więc na bieżąco aktualizować wiedzę dotyczącą podwyżki kosztów pracodawcy.
Wzrost kosztów zatrudnienia a podwyżka płacy minimalnej
Podwyżka płacy minimalnej odbywa się średnio raz na rok. W roku 2024 planowane były dwie podwyżki – pierwsza miała miejsce w styczniu – na umowie o pracę pensja wzrosła do 4242 złotych brutto ze stawką godzinową na umowie zlecenie 27,70 zł brutto. Druga podwyżka będzie miała miejsce 1 lipca 2024. Od tego czasu, minimalna krajowa na umowie o pracę będzie wynosić 4300 złotych brutto, a minimalna stawka godzinowa na umowie zleceniu 28,10 brutto.
Podwyżki płacy minimalnej mają związek z inflacją i podwyższonymi w związku z nią kosztami życia. W Polsce inflacja zaczęła spadać w marcu 2023 roku. Warto jednak nadmienić, że koszty życia nadal są wysokie, a wzrost cen nadal następuje, choć jest on dużo wolniejszy.
