Wymiar czasu pracy w 2024 roku. Ile jest godzin pracy w miesiącu?

Czas pracy pracowników, w tym wszelkie zagadnienia z tym związane jak normy czasu pracy, systemy czasu pracy, a także praca w godzinach nocnych czy nadliczbowych, regulowane są przez przepisy Kodeksu pracy. Od systemów i wymiarów czasu pracy zależą liczne uprawnienia pracownicze, dlatego warto znać swoje prawa odnośnie czasu pracy.

Jaki jest wymiar czasu pracy w 2024 roku? Ile dni pracujących, a ile niepracujących jest w tym roku? Dowiedz się, jak obliczyć czas pracy w zależności od systemu.

Definicja czasu pracy

Czas pracy obejmuje wszelkie godziny, w których pracownik świadczy pracę i pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do świadczenia pracy. Ponadto pozostaje on do dyspozycji pracodawcy od momentu stawienia się w wyznaczonym miejscu o wskazanym czasie, do upływu określonego czasu pracy albo później, jeśli został zobowiązany do pracy w godzinach nadliczbowych.

Normy czasu pracy – jak wyglądają?

Podstawowa norma czasu pracy określona została w Kodeksie pracy. W przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym, normy godzin pracy wynoszą:

• 8 godzin na dobę (norma dobowa),
• 40 godzin na tydzień (norma tygodniowa).

Co to jest wymiar czasu pracy?

W oparciu o podstawową normę czasu pracy pracodawca ustala czas (liczbę godzin i dni) do przepracowania w przyjętym okresie rozliczeniowym, czyli wymiar czasu pracownika.

Wymiar czasu pracy obliczamy, mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do tego iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku. Dodatkowo stosuje się obniżenie wymiaru czasu pracy o 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela.

Przykład. Wymiar czasu pracownika w lipcu 2024 roku to: (40 godzin x 4 tygodnie) + (8 godzin x 3 dni).

Warto wyraźnie podkreślić, że dobowy i tygodniowy wymiar czasu pracy nie oznacza tego samego co dobowa i tygodniowa norma czasu pracy.

W niektórych systemach możliwe jest przedłużenie dobowego czasu pracy. Trzeba jednak wiedzieć, że w przypadku wydłużenia czasu pracy wskazany jest krótszy dobowy wymiar czasu pracy w niektórych dniach lub dni wolne od pracy, co jest regulowane przepisami prawa.

Obniżony wymiar czasu pracy znajduje zastosowanie w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.

Niepełny wymiar czasu pracy

Jeśli ktoś wykonuje pracę w niższym wymiarze godzinowym niż przewidziany dla etatu w danej grupie zawodowej, to wtedy mamy do czynienia z niepełnym wymiarem czasu pracy. Najczęściej wiąże się z zatrudnieniem na określoną część pełnego wymiaru, np. 1/2 etatu (20 godzin tygodniowo) lub 3/4 etatu (30 godzin tygodniowo).

Warto przeczytać: Nienormowany czas pracy, czyli co oznacza dla pracownika i pracodawcy

Okresy odpoczynku – tygodniowy i dobowy

Pracownikowi przysługuje prawo do odpoczynku. Wyróżnia się:

• odpoczynek dobowy – każdego dnia pracownik ma prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. W niektórych przypadkach odpoczynek dobowy może zostać skrócony, przy czym po skróceniu odpoczynku dobowego pracownikowi przysługuje równoważny okres odpoczynku w okresie rozliczeniowym;
• odpoczynek tygodniowy – pracownik ma prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym tygodniu, który obejmuje co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Odpoczynek dobowy powinien przypadać w niedzielę, jeśli natomiast praca w niedzielę jest dozwolona, odpoczynek tygodniowy może przypadać w innym dniu niż niedziela.

Jakie są systemy czasu pracy?

Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu prac ustala pracodawca w układzie zbiorowym pracy, w regulaminie pracy lub w obwieszczeniu. Poniżej opisano systemy czasu pracy, jakie mogą stosować pracodawcy.

Podstawowy system czasu pracy

W podstawowym systemie czasu pracy dobowy wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, nieprzekraczającym 4 miesięcy.

Równoważny system czasu pracy

W świetle prawa dopuszczalne jest wydłużenie czasu pracy w określonym dniu lub tygodniu, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją. W systemie równoważnym czasu pracy dobowy wymiar czasu pracy można przedłużyć:

• do 12 godzin w okresie 1-4 miesięcy,
• do 16 godzin w okresie 1 miesiąca,
• do 24 godzin w okresie 1-4 miesiąca.

Zmiany dotyczące czasu pracy w równoważnym systemie czasu pracy zależą od charakteru wykonywanych obowiązków.

Skrócony czas pracy

Stosowany na wniosek pracownika. W systemie skróconego czasu pracy dopuszczalne jest wykonywanie pracy przez mniej niż 5 dni w tygodniu, przy jednoczesnym wydłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

Weekendowy czas pracy

Ustalenia dotyczące systemu pracy weekendowej również mają miejsce na wniosek pracownika. W tym przypadku praca świadczona jest wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Dopuszcza się przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

Praca w ruchu ciągłym

Jeśli praca z jakiegoś powodu nie może zostać przerwana, dopuszcza się przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni. Dodatkowo istnieje możliwość przedłużenia w 1 dniu, w niektórych tygodniach dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin (max. 4 godziny na każdy tydzień okresu rozliczeniowego).

Przerywany system czasu pracy

W przerywanym systemie ustalony rozkład czasu pracy przewiduje nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby. Przerwa nie jest wliczana do czasu pracy, a za czas przerwy pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia za czas przestoju. Przerwa może trwać maksymalnie 5 godzin. Co ważne, przerywanego systemu czasu pracy nie można łączyć z systemem równoważnym.

Zadaniowy system czasu pracy

Pracodawca w zadaniowym systemie powierza pracownikowi określone zadania, ustalając z nim czas potrzebny do ich wykonania. Dodatkowo musi uwzględnić wymiar czasu pracy wynikający z 8-godzinnej normy dobowej czasu pracy oraz przeciętnie 40-godzinnej normy tygodniowej w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.

Elastyczny czas pracy

Elastyczny czas pracy polega na tym, że pracownik rozpoczyna i kończy pracę w wybranych przez siebie godzinach, jednak godziny te muszą mieścić się w określonym przez pracodawcę przedziale czasowym.

Maksymalny limit łącznego tygodniowego czasu pracy

Tygodniowy czas pracy razem z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Warto też wiedzieć, że czas pracy młodocianego pracownika w 5-dniowym tygodniu pracy wynosi maksymalnie 30 godzin.

Liczba godzin pracy w miesiącu w 2024 roku

Ile godzin pracy w miesiącu przepracujemy w każdym z nich? Czas pracy 2024 przedstawia się następująco:

1. Godziny pracy styczeń – 168h
2. Godziny pracy luty – 168h
3. Godziny pracy marzec – 168h
4. Godziny pracy kwiecień – 168h
5. Godziny pracy maj – 160h
6. Godziny pracy czerwiec – 160h
7. Godziny pracy lipiec – 184h
8. Godziny pracy sierpień – 168h
9. Godziny pracy wrzesień – 168h
10. Godziny pracy październik – 184h
11. Godziny pracy listopad – 152h
12. Godziny pracy grudzień – 160h

Ile dni wolnych od pracy wypada w każdym miesiącu?

Skoro już wiemy, ile mamy godzin i dni do przepracowania w każdym miesiącu, to teraz powiedzmy sobie, kiedy wypadają dni świąteczne obniżające czas pracy w 2024 roku?

• 1 stycznia – Nowy Rok (poniedziałek)
• 6 stycznia – Święto Trzech Króli (sobota)
• 31 marca – Pierwszy dzień Wielkiej Nocy (niedziela)
• 1 kwietnia – Drugi dzień Wielkiej Nocy (poniedziałek)
• 1 maja – Święto Pracy (środa)
• 3 maja – Święto Konstytucji 3 maja (piątek)
• 19 maja – Zielone Świątki (niedziela)
• 30 maja – Boże Ciało (czwartek)
• 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (czwartek)
• 1 listopada – Wszystkich Świętych (piątek)
• 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości (poniedziałek)
• 25 grudnia – Pierwszy dzień Bożego Narodzenia (środa)
• 26 grudnia – Drugi dzień Bożego Narodzenia (czwartek)

Łącznie liczba dni wolnych od pracy wynosi 13.

Ilość godzin pracujących a praca nadliczbowa

Jeśli liczba godzin pracy w miesiącu przekracza pełny wymiar, czyli maksymalną liczbę godzin pracy w tygodniu, to wtedy mówi się o pracy w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna jedynie w określonych przypadkach i nie może być wykonywana przez każdego (wyjątek stanowią np. osoby młodociane czy kobiety w ciąży). Obowiązują też limity pracy – ilość godzin pracy nie może przekroczyć 13h na dobę.

Warto przeczytać: Dodatek za pracę w nocy. Ile wynosi i komu się należy?