Zwolnienie z podatku VAT i kasy fiskalnej to jedyne udogodnienie dla prowadzących kantory wymiany walut. Zainteresowani rozpoczęciem takiej działalności muszą być przygotowani na wzmożone kontrole oraz dodatkowe ewidencje podatkowe.
Wizja cinkciarza z początków lat 90-tych, koczującego pod lotniskiem czy dworcem PKP, szukającego obcokrajowców wymieniających dewizy, odeszła już do lamusa. Dziś profesjonalny obrót walutami obcymi należy do działalności regulowanej, której rozpoczęcie wymaga wpisu do rejestru prowadzonego przez Prezesa NBP.
Klasyfikacja działalności kantorów
Według Polskiej Klasyfikacji Towarów i Usług z 2008 r., usługi w zakresie wymiany walut wskazane są w grupowaniu 66.12.13.0, w sekcji K – usługi finansowe i ubezpieczeniowe. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (2007 r.), kantor znajduje się w grupowaniu 66.12.Z – działalność maklerska związana z rynkiem papierów wartościowych i towarów giełdowych.
Podjęcie działalności w zakresie wymiany walut
Działalność kantorową może wykonywać wyłącznie przedsiębiorca, który nie został skazany za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Działalność prowadzić może również osoba prawna oraz spółka niemająca osobowości prawnej, której żaden członek władz lub wspólnik nie został skazany za takie przestępstwo.
Dodatkowo, osoby zatrudnione przy wymianie walut i wartości dewizowych, przyjmowaniu i wydawaniu ich klientom muszą posiadać przygotowanie fachowe do wykonywania działalności regulowanej. Za takie uznaje się:
- ukończenie kursu obejmującego prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem działalności kantorowej, udokumentowane świadectwem, lub
- pracę w banku, w okresie co najmniej rocznym, na stanowisku bezpośrednio związanym z obsługą transakcji walutowych, udokumentowaną świadectwem pracy, oraz znajomość przepisów ustawy regulujących działalność kantorową, potwierdzoną złożonym oświadczeniem.
Przedsiębiorca, który prowadzi działalność jednoosobową i nie zatrudnia specjalisty, osobiście musi spełnić powyższe kryteria..
Wyposażenie lokalu, elementy informacyjne
Przedsiębiorca musi zapewnić lokal i jego wyposażenie spełniające warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności bezpośrednio związanych z działalnością kantorową.
Kantor należy wyposażyć w:
- umieszczoną na zewnątrz, w widocznym miejscu, nazwę „kantor”, ze wskazaniem adresu oraz dni i godzin prowadzenia działalności kantorowej;
- tablicę informacyjną przedstawiającą:
- wykaz skupowanych i sprzedawanych wartości dewizowych oraz aktualne ceny (kursy) ich kupna i sprzedaży,
- informację o wydawaniu dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych, na okaziciela lub imiennych,
- informację, że wartość kupna lub sprzedaży zagranicznych środków płatniczych nie może przekroczyć w ramach jednej umowy równowartości 20 000 euro;
- rejestry kupowanych i sprzedawanych wartości dewizowych
- formularze druków wystawianych na dowód kupna i sprzedaży wartości dewizowych, zawierające dane określone w § 4 ust. 1, lub odpowiedni program komputerowy umożliwiający ich wydruk;
- pieczątkę z nazwą i adresem kantoru oraz pieczątki imienne kasjerów;
- oryginalny, wydawany przez Narodowy Bank Polski, zaktualizowany album zagranicznych znaków pieniężnych, jeżeli przedmiotem działalności kantorowej jest kupno i sprzedaż walut obcych lub pośrednictwo w ich kupnie i sprzedaży.
Należy również zapewnić ekspozycję bieżących komunikatów NBP zawierających informacje o walutach będących przedmiotem obrotu.
E-kantor
Kantory działające w Internecie nie różnią się niczym od pozostałych kantorów. Można zauważyć, że działalność w sieci niesie za sobą pewne ryzyka, zarówno ewidencyjne, jak i oznaczenia. Po pierwsze, kantor internetowy musi zapewnić wydawanie dowodów dokonania czynności – łącznie z dokonaniem transakcji. Pojawia się pytanie o formę przekazania takiego potwierdzenia (e-mail, forma papierowa). Wśród elementów obowiązkowych, jakie dowód musi zawierać, przepisy prawa wyróżniają pieczęć kantoru. Przekazanie w formie internetowej, nawet z e-podpisem, nie pozwala spełnić tego warunku. Po drugie, należy pamiętać o tym, że kantor wirtualny musi spełniać wszystkie pozostałe elementy, które posiadać musi kantor tradycyjny, np. oryginalny, wydawany przez Narodowy Bank Polski, zaktualizowany album zagranicznych znaków pieniężnych, jeżeli przedmiotem działalności kantorowej jest kupno i sprzedaż walut obcych lub pośrednictwo w ich kupnie i sprzedaży.
Odrębnie od samej działalności kantorów kształtuje się działalność platform będących miejscem wymiany waluty między osobami fizycznymi. Platforma nie świadczy usług wymiany walut i pośrednictwa przy ich wymianie (usługa polega na możliwości logowania się i umieszczania oferty kupna lub sprzedaży). Stąd też platforma nie jest zmuszona spełniać wszelkich przepisów obowiązujących pośredników w wymianie walut.
Ustalanie przychodu i kosztu
Prowadzący kantor zarabiają na dwa sposoby. Część kantorów generuje zysk na podstawie różnicy pomiędzy kursem kupna a kursem sprzedaży walut obcych. W takim przypadku za przychód traktować należy całą kwotę z tytułu sprzedaży waluty. Odpowiednio kosztem będzie cała wartość wydatkowana na zakup waluty obcej.
Inne kantory przychód niższe różnice spreadu rekompensują dodatkową prowizją z tytułu dokonanej transakcji. Jej wartość z reguły uzależniona od rodzaju transakcji. Kwota naliczonej prowizji stanowi przychód podatkowy.
Prowadzący KPiR w kolumnie 7 księgi wpisują miesięczną (zatem po zakończeniu miesiąca) kwotę przychodu (sprzedaży wartości dewizowych) wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych. Odpowiednio w kol. 10 księgi wpisują oni miesięczną (zatem w jednej pozycji całą wartość) kwotę zakupionych wartości dewizowych, wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych. Należna prowizja wpisana winna być w kol. 7 księgi.
O ile zatem zapisów w ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych dokonuje się na bieżąco w sposób trwały i ciągły, to w KPiR wystarczającym będzie jeden miesięczny łączny zapis, dokonany na podstawie tej ewidencji.
W działalności kantoru nie należy natomiast rozliczać różnic kursowych. Różnice kursowe, powstają jedynie w przypadku płatności dokonywanych drogą faktycznych transferów pieniężnych za pośrednictwem banku, oraz gdy otrzymanie faktycznej zapłaty należności określonej na fakturze (rachunku) w walucie obcej, następuje po dniu wystąpienia przychodu należnego lub poniesionego kosztu (por. Urząd Skarbowy w Nowym Sączu, 12.04.2007 r., sygn. akt PD-2-415-13-07).
Warunki ewidencyjne w kantorach
Wszystkie operacje powodujące zmianę ilości wartości dewizowych i waluty polskiej muszą być na bieżąco, w sposób trwały i ciągły oraz zgodny z przepisami, ewidencjonowane w tzw. ewidencji sprzedaży i nabycia walut obcych. Standardowo jest ona prowadzona za pomocą komputera i jest podstawą drukowania potwierdzenia transakcji, wydawanego klientowi.
Wpis do ewidencji powinien być dokonany niezwłocznie po zawarciu transakcji lub przeprowadzeniu operacji, a jeżeli transakcja jest realizowana w innym terminie niż termin jej zawarcie, wpis uzupełnia się o datę realizacji transakcji niezwłocznie po jej zrealizowaniu. Przedsiębiorca musi mieć możliwość ustalenia w każdym momencie aktualnego stanu kasy w poszczególnych wartościach dewizowych i w walucie polskiej.
Do każdej transakcji kantor powinien wydać, w sposób zgodny z przepisami, dowód kupna i sprzedaży, imiennych lub na okaziciela.
Spis z natury, KPiR – specjalne regulacje
Te ostatnie nie podlegają jednak wycenie; wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność.
Spis z natury niesprzedanych wartości dewizowych wycenia się według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy – według cen zakupu (faktyczny zastosowany kurs zakupu), jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy
Bez kasy fiskalnej, bez VAT?
Prowadzenie kantoru nie zobowiązuje do posiadania kasy fiskalnej (poz.23 rozporządzenia w sprawie zwolnień).
Odpowiednio, działalność w zakresie wymiany walut podlega zwolnieniu przedmiotowemu z podatku VAT. Oznacza to, że na dowodzie wymiany, otrzymywanym każdorazowo przy transakcji, transakcja powinna być uznana za zwolnioną z podatku VAT (art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT). Celem wprowadzania sprzedaży zwolnionej na deklaracji VAT-7, podstawę opodatkowania należy określać na podstawie przepisów wspólnotowych.
Zatem podstawą opodatkowania na VAT-7 będzie jedynie dodatnia różnica między wartością kupna a sprzedaży.
Podobnie zwolnieniu z podatku podlega prowizja kantoru. W tym przypadku podstawą opodatkowania pozostaje kwota uzyskanej prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie usługi, pomniejszona o kwotę podatku.
Ryczałt, karta podatkowa
Podatnik nie ma możliwości wyboru ryczałtowej formy opodatkowania – czy to w formie ryczałtu ewidencjonowanego, czy to rozliczania się za pomocą karty podatkowej. Podatek dochodowy z tytułu prowadzenia działalności kantorowej opłacany może być wyłącznie na zasadach ogólnych według skali podatkowej lub liniowo według stawki 19%.
– Ziemniaki na patyku pomysłem na biznes
– Jak zarobić na przedszkolakach?
– Na salonie urody można zarobić 20 tys. miesięcznie
Piotr Szulczewski
Analityk Bankier.pl