W myśl art. 99 ust. 2 ustawy, mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy. W tym samym terminie obowiązani są do wpłacenia podatku na rachunek urzędu skarbowego.
VAT-7K
Wzór kwartalnej deklaracji określanej jako VAT-7K stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 89, póz. 852 ze zm.).
Deklaracje VAT-7K składane są zarówno przez małych podatników, którzy wybrali kasową metodę rozliczeń podatku VAT, jak i małych podatników, którzy nie wybrali kasowej metody rozliczeń, jednak zdecydowali o kwartalnym sposobie rozliczania podatku VAT (art. 99 ust. 3 ustawy).
Deklaracja VAT-7K w swej konstrukcji i sposobie wypełniania nie różni się zasadniczo od miesięcznej deklaracji VAT-7, czego dowodem są wspólne objaśnienia do obu rodzajów deklaracji, stanowiące załącznik nr 3 do powołanego wyżej rozporządzenia.
Mali podatnicy rozliczający się metodą kasową w sposób szczególny dokonują również rozliczenia podatku naliczonego. Zgodnie z art. 86 ust. 16 ustawy o VAT mogą oni obniżyć kwotę podatku należnego o podatek naliczony, dopiero w rozliczeniu za kwartał, w którym:
- uregulowali całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury;
- dokonali zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego, z uwzględnieniem
kwot wynikających z decyzji celnych - nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.
Oznacza to, iż tak jak w przypadku podatku należnego, gdzie obowiązek podatkowy został związany z uregulowaniem należności przez kontrahenta, tak przy podatku naliczonym możliwość jego odliczenia została związana z uregulowaniem należności przez podatnika. Należy zwrócić uwagę, iż zarówno w odniesieniu do podatku należnego, jak i podatku naliczonego nie ma mowy o otrzymaniu lub uiszczeniu zapłaty, lecz o uregulowaniu należności, co wskazuje, iż chodzi tu o wszystkie sposoby wygaśnięcia należności w tym np. o potrącenie. Przy czym o ile obowiązek podatkowy w podatkunależnym na pewno powstanie, nawet gdy kontrahent nie ureguluje swojej należności, o tyle brak uregulowania należności przez podatnika uniemożliwia mu dokonanie odliczenia.
Wyjątki
Od powyższej zasady wprowadzono jednak kilka wyjątków:
- w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także przypadku, w którym podatnikiem z tytułu dostawy towarów jest ich nabywca – odliczenie może być dokonane w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tych czynności, w przypadku tzw. towarów i usług powszechnych
(art. 19 ust. 13 pkt 1), jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu dotyczy – odliczenie dokonywane jest w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności, - w przypadku gdy podatnik traci (lub rezygnuje) prawo do zwolnienia
podmiotowego z podatku i sporządza spis z natury towarów posiadanych na dzień
utraty zwolnienia – podatek naliczony wynikający z tego spisu podlega odliczeniu
nie później niż w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tego spisu,
w przypadku stosowania w imporcie towarów procedury uproszczonej (wpis
do rejestru) odliczenie podatku naliczonego następuje w rozliczeniu za okres,
w którym podatnik dokonał tego wpisu, pod warunkiem zapłaty podatku
wykazanego w rejestrze.
W sytuacji gdy podatnik długo zwleka z uregulowaniem należności, odliczenie będzie miało miejsce po upływie znacznego okresu czasu.
Podatnik podejmując decyzję o wyborze kasowej metody rozliczeń powinien zwrócić uwagę na to, kto jest nabywcą sprzedawanych przez niego towarów i usług i czy przypadkiem korzystanie z kasowej metody rozliczeń nie spowoduje utraty konkurencyjności na rynku. Biorąc pod uwagę fakt, iż w większości przypadków mamy do czynienia z rynkiem konsumenta, który wymusza na dostawcach opóźnione terminy płatności nie chcąc równocześnie odraczać prawa do odliczenia podatku naliczonego – decyzja o wyborze metody kasowej może okazać się w wielu przypadkach nietrafna.
W praktyce może wystąpić sytuacja, że mały podatnik rozliczający się kasowo, który z różnych przyczyn nie uregulował należności wynikających z faktur zakupu, nie będzie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, natomiast będzie miał obowiązek odprowadzenia podatku należnego od dokonanej sprzedaży, nawet w sytuacji gdy kontrahent nie dokonał zapłaty za wykonaną usługę czy sprzedany towar. Dlatego też metoda kasowa nie zawsze jest metodą „opłacalną” dla podatników.
Podstawa prawna: Ustawa z 11 marca 2004 roku o VAT (Dz.U. Nr.54 poz. 535)
Przemysław Gogojewicz