Porozumiewanie się bez użycia słów to nieodzowny element wszelkiej komunikacji zarówno z indywidualnymi odbiorcami, jak i z szerszą publicznością. Istnieje kilka zasad, które rządzą komunikacją niewerbalną, a które powinno się wykorzystywać na przykład w kontaktach z mediami czy pracownikami.
Sympatia przed gesty
Odkąd dostrzeżono korzyści płynące ze znajomości zasad komunikowania się bez stów, opracowuje się coraz to nowe zestawy gestów, dzięki którym łatwiej zyskać sympatię otoczenia i wpływ na zachowania ludzi.
Te zestawy gestów, ich liczne klasyfikacje mają oprócz tego pomóc nie tylko tym, którzy świadomie planują wywieranie wpływu na ludzi, a także tym, którzy mają w zamiarze jedynie lepsze odczytywanie prawdziwych intencji swoich „rozmówców”. Warto to wykorzystywać przy okazji zawierania różnego rodzaju umów w taki sposób, aby obronić własne interesy, jeżeli wyczytamy, że mogą być zagrożone.
Istnieje kilka podstawowych zasad wykorzystywania gestów w zależności od tego, co chcemy powiedzieć.
Chcąc wywrzeć pozytywne wrażenie powinniśmy pamiętać o:
-
ramionach;
-
dłoniach;
-
odpowiednim nachyleniu ciała;
-
odpowiednim skierowaniu wzroku;
-
uśmiechu.
Ramiona
Okazuje się, że według specjalistów od public relations ich układ powinien być otwarty.
Ramiona otwarte budzą zaufanie i stanowią o naszej chęci zawarcia porozumienia.
Dlatego, aby nie osiągnąć odwrotnego skutku należy usunąć z własnego repertuaru układu ramion następujące gesty:
-
zaplatanie ramion pod biustem;
-
krzyżowanie przedramion z przyciskaniem dłoni do piersi lub do ramion – tak zwany gest w stylu mumii egipskiej;
-
obejmowanie siebie samych, co może być odebrane jako pocieszanie samych siebie;
-
pocieranie prawą dłonią lewego ramienia lub lewą dłonią prawego ramienia.
Powyższe gesty są zdecydowanie najmniej chętnie widziane, oznaczają zamykanie się w sobie, zarozumiałość, brak chęci nawiązania kontaktu, a nawet ukrywanie jakiś faktów. Takie podejrzenie może budzić co najmniej niechęć.
Dlatego zamiast tych gestów lepiej stosować te typu:
-
„biorę w ramiona cały wspaniały świat” – otwarte szeroko ramiona, co pozwala przypuszczać, że prezentująca się osoba jest pewna siebie i nie będzie bezradna w trudnych sytuacjach; warto tego użyć w różnych wystąpieniach, których ważnym elementem będzie autoprezentacja;
-
„radość mnie uskrzydla” – przedstawione za pomocą lekko uniesionych ramion; takie zachowanie jest dobrze postrzegane w sytuacjach radości z wygranej w grupowych konkurencjach, zawodach sportowych, rywalizacji firm itp.).
Nie zawsze na miejscu jest pokazywanie radości czy w ogóle jakiś reakcji na zdarzenia. Kiedy trzeba pokazać opanowanie, a i nawet najmniejsza euforia jest nie na miejscu, to dobrze by nasze ramiona:
-
swobodnie układały się po obu stronach ciała, gdy stoimy;
-
spoczywały spokojnie na ustawionym przed nami stoliku;
-
lekko opierały się o kolana, jeżeli siedzimy z dala od stolika.
Dłonie
Dłonie to bardzo ważny element ludzkiego ciała w odniesieniu do komunikacji niewerbalnej.
O ich ważności świadczy głównie fakt, że stanowią one jedno z głównych narzędzi komunikowania się człowieka z otoczeniem społecznym.
To od uścisku dłoni rozpoczyna się praktycznie większość kontaktów, zarówno tych bardziej, jak i mniej oficjalnych. Podanie sobie ręki symbolicznie kończy też wiele spotkań.
Stąd wniosek, że gest ten pełni obok wyrażenia sympatii bardzo użyteczną funkcję porządkującą przebieg spotkań. „Podanie sobie ręki jest także najprostszym wyrazem szacunku dla partnera. Świadczy o tym, że nie odrzuca się go jako człowieka, choć nie akceptuje się jego poglądów. Brak tego gestu razi zwłaszcza tam, gdzie po uczestnikach dyskusji (debaty, konferencji) spodziewamy się dużej kultury osobistej, tj. w przypadku członków różnorodnych elit społecznych i politycznych”. Złamanie tych konwenansów towarzysko-służbowych wiąże się ze złą opinią publiczną.
Uścisk dłoni jest odbierany jako potwierdzenie osiągniętego porozumienia między osobami. Być może dlatego właśnie spodziewamy się, iż wystąpi w tych sytuacjach, w których początkowe stanowiska partnerów były bardzo odmienne.
Podanie ręki oznacza również uznanie, wyrażenie gratulacji, czy nawet przyznanie się do błędu.
Niestety, ale w kontaktach towarzyskich, czy w spotkaniach z pracownikami, z mediami, należy pamiętać nie tylko o podaniu ręki na początku i na końcu spotkania albo też w wymagających tego sytuacjach, ale również o układzie dłoni podczas całego zajścia. Zdecydowanie powinny być one otwarte, a nie zaciśnięte.
Wystrzegaj się nerwowych ruchów
W trakcie rozmowy należy starać się o to, by obserwatorzy naszych zmagań z mediami czy członkowie spotkania, konferencji, zebrania zarządu, mogli obserwować ruchy naszych dłoni. Nie należy więc:
-
ściskać pięści;
-
załamywać rąk;
-
splatać palców;
-
uderzać palcami w blat stołu;
-
trzymać dłoni w kieszeniach albo pod własnym siedzeniem;
-
zaciskać ich kurczowo na poręczach czy oparciach krzeseł – gesty te stwarzają wrażenie rozpaczliwego poszukiwania ostatniej deski ratunku;
-
„bawić” się długopisami, kluczykami, chusteczkami itp. – bowiem tego typu gesty wskazują na napięcie i jako takie nie pomagają w tworzeniu wizerunku osoby opanowanej i pewnej siebie;
-
machać ręką do kamery na powitanie czy pożegnanie. – nie jest to gest, który przystoi poważnemu przedsiębiorcy.
Nachylenie ciała
Ciało powinno być lekko pochylone w stronę partnera. Ten gest zazwyczaj odczytywany jest jako wyraz zainteresowania partnerem, może nie w kwestii uczuciowej, ale przynajmniej odnośnie tego, co właśnie mówi do nas. Nie jest przy tym istotne, czy wykonujący ten gest siedzi, czy też stoi.
Zastosowanie takiego gestu powoduje u rozmówcy odczucie zainteresowania, przez co czuje się ważny i będzie odnosił się również z szacunkiem do tego, co my mówimy.
Posługując się tymże gestem, możemy także stwarzać wrażenie, że „przechylamy się na stronę oponenta”.
Dzięki temu można zmienić jego nastawienie, udaremnić atak słowny, który był w nas skierowany lub choćby osłabić siłę tego ataku.
Wzrok
W każdej przeprowadzanej rozmowie, niezależnie od tego, czy to rozmowa prywatne czy związana z pracą wzrok powinien być skierowany na twarz rozmówcy.
„Spojrzenie w oczy drugiemu człowiekowi jest chyba najwyraźniejszym sygnałem, że uświadamiamy sobie jego obecność.”
Uciekanie wzrokiem od rozmówcy może oznaczać, że nie mówimy szczerze, że od czegoś uciekamy. Niekiedy nie możemy zdradzić pewnych emocji, wówczas najczęściej uciekamy wzrokiem.
Wytrzymywanie czyjegoś wzroku świadczy o sile i czystości intencji. Oczy mogą wyrazić każde uczucie.
Dlatego tak ważne jest patrzenie w oczy drugiej osoby, zwłaszcza, gdy chcemy ją przekonać do swojego stanowiska.
Odpowiedni wyraz oczu pozwala bezpośrednio wpłynąć na emocje innych ludzi. A prawdą jest, że wzbudzenie pozytywnego uczucia jest kluczem do uzyskania poparcia ze strony rozmówcy.
Uśmiech
To chyba najbardziej oczywisty element rozmowy na poziomie, który ma pozwolić na osiągnięcia porozumienia.
Niewiele jest przesady w stwierdzeniu, że życzliwy uśmiech może praktycznie wszystko, a na pewno usuwa napięcie pomiędzy uczestnikami spotkania oraz skłania do współpracy. Oczywiście nie chodzi o „wyszczerzenie zębów’ ale o sympatyczny, nieprzesadzony uśmiech.
Gdy jest łagodny i sympatyczny, to sprawia, że obdarowana nim osoba czuje się kimś sympatycznym i godnym zainteresowania.
Dlatego pod wpływem takim emocji chętniej dzieli się swoimi poglądami i z większym zaangażowaniem wykonuje proponowane mu zadania.
Szczery uśmiech potrafi wnieść ze sobą elementy magicznej prostoty i sprawić, że mimo chłodu spotkania zacznie wiać ciepłym powietrzem.