Losy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ważą się Sejmie. Niedawno rząd wycofał się z obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne. Niekorzystna dla małych i średnich firm propozycja zniesienia uproszczonych form opodatkowania działalności gospodarczej stoi pod znakiem zapytania. Przeciwko likwidacji karty podatkowej i ryczałtu ewidencjonowanego protestują już nie tylko przedsiębiorcy, ale i sejmowa komisja rozwoju przedsiębiorczości i zasiadający w niej posłowie koalicji. Ale co przyniosą inne propozycje zmian podatkowych?

Wydatki na leczenie będą kosztem

Od 2007 r. wydatki na prywatną opiekę medyczną mają stać się kosztem podatkowym. Zgodnie z projektem zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych, które znajdują się obecnie w Sejmie, zostaną uchylone przepisy dotyczące kosztów finansowania prywatnej opieki medycznej. Wykreślenie zapisu z art. 23 ust. 1 pkt. 23, w praktyce oznacza koniec zakazu zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków na opiekę medyczną. Oznacza to, że jeśli propozycja spotka się z przychylnością parlamentu, od 2007 r. będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na prywatną opiekę medyczną. Według szacunkowych danych dla budżetu państwa w będzie to oznaczało stratę rzędu 25 mln zł.

Dotychczas wydatki na prywatną opiekę medyczną stanowiły koszt uzyskania przychodu tylko wtedy, gdy obowiązek przeprowadzenia określonych badań wynikał z przepisów prawa pracy.  Na koszt pracodawcy przeprowadzane były m.in. badania wstępne i okresowe. Po 1 stycznia 2007 r. kosztem podatkowym mają być wszystkie wydatki, bez rozgraniczania ich na te, których dotyczą przepisy prawa pracy, i te które są nieobowiązkowe. Proponowana zmiana ustawy o PIT nie jest niczym nowym. W podobnej formie obowiązywała do 1 stycznia 2004 r.

Zmiany te należy uznać za wielce pożądane. Skorzystają na nich zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Po pierwsze, nastąpi zmniejszenie obciążeń podatkowych w przypadkach, w których pracodawca finansował prywatną służbę zdrowia, co pozytywnie wpłynie na wysokość wynagrodzenia pracownika. Po drugie, możliwość zaliczenia wydatków na sfinansowanie świadczeń zdrowotnych, nie tylko tych, których obowiązek wynika z kodeksu pracy, może skłonić pracodawcę do finansowania świadczeń na rzecz pracowników. Wreszcie po trzecie, zmiany mogą pociągnąć za sobą przychody z sieci przychodni abonamentowych co dla pracodawców z pewnością będzie oznaczało niższe wydatki. Co więcej z pozytywnym skutkiem funkcjonują już w innych krajach UE.

Zniknie ulga odsetkowa

Zgodnie z nowelizacją ustawy o PIT prawo do ulgi odsetkowej będzie obowiązywało jedynie do końca roku. Jest to rozwiązanie które z pewnością będzie generowało stratę dla podatnika, natomiast zyski dla budżetu państwa. Oznacza to, że ten kto zaciągnie kredyt budowlany lub hipoteczny po 1 stycznia 2007 roku, nie będzie miał możliwości pomniejszania dochodu do opodatkowania o odsetki płacone od takiego kredytu.

Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje uchylenie art. 26b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób czyli tego, który daje podatnikom płacącym PIT, do pomniejszania podstawy opodatkowania o wydatki poniesione na spłatę odsetek od kredytu zaciągniętego na kupno lub budowę nowego mieszkania albo domu.

Należy pamiętać, że prawa nabyte przysługują podatnikowi, któremu do końca 2006 r. zostanie udzielony kredyt, a nie temu, który najpóźniej za 2006 r. odliczy od dochodu odsetki od takiego kredytu. Jednocześnie w art. 22 ustawy o PIT przewiduje się zachowanie praw nabytych do tej ulgi, i to aż na 20 lat, czyli aż do końca 2027 r.

Zatem od 1 stycznia 2007 r., podatnikowi, któremu w latach 2002-2006 został udzielony kredyt (pożyczka), przysługuje prawo do odliczania od dochodu wydatków na spłatę odsetek od tego kredytu (pożyczki), do upływu terminu spłaty określonego w umowie o kredyt (pożyczkę) zawartej przed dniem 1 stycznia 2007 r., nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r.

W myśl obowiązujących przepisów podatnik nabywa prawo do odliczeń nie z chwilą otrzymania kredytu czy rozpoczęcia spłaty odsetek od niego, ale formalnego zakończenia inwestycji (uzyskanie pozwolenia na użytkowanie lub zawarcie aktu notarialnego przenoszącego własność nowej nieruchomości o charakterze mieszkalnym).
Aby mieć prawo do ulgi także po jej likwidacji, wystarczy do 31 grudnia 2006 r., mocą umowy zawartej z bankiem, uzyskać decyzję o udzieleniu kredytu.

Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) daje także ministrowi finansów uprawnienia do określenia na te lata, w drodze rozporządzenia, wzoru oświadczenia, wraz z objaśnieniem co do sposobu jego wypełnienia, o sfinalizowaniu inwestycji mieszkaniowej, a które dołącza się do zeznania rocznego PIT, składanego za rok, w którym po raz pierwszy dokonuje się odliczenia, o wysokości wszystkich poniesionych wydatków związanych z daną inwestycją, w tym o wysokości wydatków udokumentowanych fakturami wystawionymi przez podatników podatku od towarów i usług niekorzystających ze zwolnienia od tego podatku.

Rozporządzenie ma na celu umożliwienie identyfikacji podatnika i urzędu skarbowego, do którego kierowany jest formularz, oraz zapewnienie kontroli poprawności stosowania odliczenia z tytułu praw nabytych do ulgi odsetkowej, mającego wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego podatnika. To z pewnością ułatwi życie podatnikowi.

Minister finansów uzyska również prawo, by do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski podać wysokość maksymalnej kwoty kredytu, w celu określenia tej części kredytu (pożyczki), od której podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia odsetek, stosownie do postanowień uchylanego art. 26b. W tym celu dla ustalania tej podstawy przyjmuje się najwyższy w okresie obowiązywania ustawy wskaźnik przeliczeniowy 1 mkw. powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego do celów obliczania premii gwarancyjnej od wkładów na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych za III kwartał. Nowela ustawy o PIT zachowuje zasadę, że w kolejnych następujących po sobie latach podatkowych kwota limitu nie może ulec zmniejszeniu.

Wprowadzenie ulgi prorodzinnej

Ulga prorodzinna z założenia ma wspierać rodziny wielodzietne. Warunkiem do otrzymania takiej ulgi ma być wychowywanie co najmniej trójki dzieci. Mogą to być zarówno dzieci przysposobione, jak i własne.

Przypomnijmy, w 2005 r. PiS proponował, aby ulga prorodzinna była dostępna dla wszystkich rodzin, których dochody nie przekroczyły 500 zł brutto na osobę. W zależności od liczby dzieci w rodzinie odpis z tytułu ulgi wówczas miał wynosić od 50 do 400 zł. Przy czwórce dzieci wysokość ulgi miała sięgać nawet 1600 zł. Obecny projekt ustawy proponuje innego typu rozwiązanie.

Jeśli ulga zacznie obowiązywać od 2007 r. to kwota odliczenia od podatku będzie równa iloczynowi liczby wychowywanych dzieci i kwoty zmniejszającej podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej. Zgodnie z projektem zmian w ustawie o PIT, kwota zmniejszająca podatek w 2007 r. wyniosłaby 572,54 zł. Tym samym rodzina z trójką dzieci będzie mogła dokonać odliczenia od dochodu za miniony rok podatkowy w wyskości 1717,62 zł.

Wysokość odliczenia w rozliczeniach na kolejne lata ma być różna. Wynikać to będzie ze zmian w skali podatkowej w kolejnych latach. W 2008 roku kwota zmniejszająca podatek w pierwszym przedziale ma wynieść 586,85 zł. W tym przypadku odliczenie dla rodziny z trójką dzieci będzie wynosić 1760,55 zł. W 2009 roku, przy kwocie 556,02 zł., wysokość ulgi ma wynieść 1668,06 zł. Oznacza to, że wysokość ulgi będzie ulegać stopniowemu zmniejszaniu. Warto podkreślić, że im rodzina będzie miała więcej dzieci, tym ulga będzie większa.

Odliczanie ulgi podatkowej przez małżonków ma następować wspólnie. Kwota ulgi będzie odliczana od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga w określonej przez nich proporcji. W przypadku rodziców, którzy się rozwiedli lub wobec których orzeczono separację, odliczenie będzie przysługiwało wyłącznie temu rodzicowi, u którego dzieci faktycznie przebywają.

Ulga ma mieć zastosowanie w rozliczeniu rocznym. Jeżeli przez część roku podatkowego dzieci faktycznie zamieszkują u każdego z rodziców, odliczenie przysługuje każdemu z nich. W tym przypadku kwota odliczenia stanowi iloczyn liczby miesięcy pobytu dzieci u rodzica i 1/12 kwoty zmniejszającej podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej. Odliczenia będzie dokonywał sam podatnik w składanym rocznym zeznaniu PIT lub w rocznym obliczeniu podatku dokonywanym przez płatnika organy rentowe lub np. zakład pracy. Ulga nie ma być uwzględniana w trakcie roku.

Fiskus sam przekaże 1% podatku na organizację pożytku publicznego

Celem ustawodawcy nowelizującego ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych jest również uproszczenie sposobu przekazywania przez podatników 1% należnego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego. Przepisy, które obecnie obowiązują wymagają od podatników samodzielnego dokonywania wpłat na konta organizacji pożytku publicznego. Nowelizacja ustawy wprowadza w tym przedmiocie znaczne zmiany. Obowiązek dokonywania wpłat na konta organizacji pożytku publicznego będzie ciążył na urzędach skarbowych, natomiast podatnik w swoim zeznaniu podatkowym będzie miał możliwość wskazania jednej lub kilku organizacji pożytku publicznego, na rzecz których zdecydował się przekazać do 1% należnej kwoty podatku.

System ten w porównaniu z istniejącym powinien znacznie uprościć sposób przekazywania części podatku należnego, jak również przyczynić się do zwiększenia kwot będących w dyspozycji organizacji pożytku publicznego. Obecnie podatnicy sami muszą dokonywać tego odliczenia, co powoduje częste pomyłki w składanych zeznaniach podatkowych. Od 1 stycznia 2007 roku wyręczy ich w tym urząd skarbowy, na ich wniosek. Będą musieli jedynie określać w zeznaniu, jaką organizację wybrali, podając jej nazwę, numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer rachunku bankowego. Kwota ta ma zostać zaokrąglona do pełnych dziesiątek groszy w dół.

Ustawodawca jest przekonany, że wprowadzenie takiego rozwiązania wesprze ideę budowania społeczeństwa obywatelskiego, co więcej spowoduje podwyższenie poziomu wrażliwości społecznej, a także uprości kierowanie środków na wybrane przez podatnika cele istotne społecznie. Pomysłodawcy projektu zakładają, że wejście w życie nowelizacji nie spowoduje negatywnych skutków dla budżetu państwa. Zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 2005 r. o Funduszu im. Komisji Edukacji Narodowej, kwota różnicy pomiędzy 1% podatku dochodowego opłaconego i środkami przekazanymi na rzecz organizacji pożytku publicznego przekazywana jest na Fundusz im. Komisji Edukacji Narodowej.

Nowe skale podatkowe w 2009 r.

Ustawa o zmianie o podatku dochodowym od osób fizycznych to nic innego jak kumulacja różnych propozycji rządowych. Najbardziej korzystną regulacją wydaje się być odmrożenie skali podatkowej. Na waloryzacje progi podatkowe czekają już od 2002 r.

W 2007 r. progi mają wzrosnąć do 43.405 zł i 85.528 zł, natomiast kwota wolna od podatku wyniesie 3013 zł. Art. 27 ust. 1 ustawy, wprowadzający dwustopniową skalę podatkową 18% i 32% zacznie dopiero obowiązywać dopiero w 2009 r. Wówczas kwota zmniejszająca podatek wyniesie 556,02 zł (odpowiadającą dochodowi nie powodującemu obowiązku zapłaty podatku w kwocie 3.089 zł z 2008 r.).

Podatnik, którego dochód nie przekroczy kwoty 85.528 zł będzie opłacał podatek według niższej stawki podatkowej, natomiast powyższej tej kwoty – według stawki 32%. Rząd proponuje, aby przepis wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. Nowe skale podatkowe miałyby zastosowanie do dochodów uzyskanych począwszy od tego dnia. Natomiast do dochodów uzyskanych w 2007 r. oraz w 2008 r. miałaby zastosowanie trzystopniowa skala podatkowa, z dotychczasowymi stawkami w wysokości 19%, 30% i 40% oraz ze zmienioną kwotą zmniejszającą podatek.

Liga chce trzech progów

Liga Polskich Rodzin w projekcie nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych proponuje obniżenie wszystkich trzech progów podatkowych w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych o 1% co rok przez kolejne pięć lat.

Oznacza to, że:

• w roku 2007 stawki mają wynosić: 18%, 29% i 39%;
• w roku 2008 stawki mają wynosić: 17%, 28% i 38%;
• w roku 2009 stawki mają wynosić: 16%, 27% i 37%;
• w roku 2010 stawki mają wynosić: 15%, 26% i 36%;
• w roku 2011 stawki mają wynosić: 14%, 25% i 35%.

Podstawa prawna: Projekt ustawy z dnia 5 czerwca 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przemysław Gogojewicz