MamBiznes.pl

Pełna i niepełna księgowość w 2009 r.

Pobieranie danych ...

W dniu 22 sierpnia 2008 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o rachunkowości, która podniosła limit przychodu netto, powyżej którego podatnik jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zmiany podyktowane są potrzebą uproszczenia systemu znoszenia barier organizacyjno-prawnych dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw.

Zakres przedmiotowy nowelizacji

Zgodnie z nowelizacją ustawy o rachunkowości zakres ustawowy stosuje się do osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły, co najmniej równowartość w walucie polskiej 1,2 mln euro. Warto przy tym podkreślić, że dochody osoby fizycznej z działów specjalnych produkcji rolnej mogą być opodatkowane przy zastosowaniu norm szacunkowych albo ustalane na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów bądź ksiąg rachunkowych.

Obowiązek zaprowadzenia ksiąg rachunkowych powstaje po przekroczeniu limitu zgodnie z ustawą o rachunkowości, wtedy tylko, gdy poprzednio przychody były ewidencjonowane w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Potwierdził to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 26 października 2006 r. (sygn. akt I SA/Ol 394/2006). Ponadto osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1,2 mln euro.

Zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, rachunkowość obejmuje m.in. sporządzanie sprawozdań finansowych, których dane wynikają z ksiąg rachunkowych. Sprawozdanie finansowe składa się z:

Wyższy limit w zakresie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych

W związku ze zmianą wprowadzoną na mocy ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2008 r., nr 144, poz. 900) obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy podmiotów określonych w tej ustawie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1,2 mln euro. Zgodnie z art. 2 ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości podmioty, które na dzień 1 stycznia 2008 r. były obowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych, a w związku z podwyższeniem limitu przychodów nie są obowiązane do ich prowadzenia mogą dokonać w 2008 r. zamknięcia ksiąg rachunkowych na ostatni dzień miesiąca, w którym weszła w życie powyższa ustawa (czyli na 31 sierpnia 2008 r.). W takim przypadku zgodnie z art. 3 ust. 1 powyższej ustawy, poczynając od pierwszego dnia miesiąca, w którym weszła w życie ustawa, w/w podmioty są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, na zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 24a ust. 7 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych.

Zgodnie z brzmieniem art 24a ust.7 ustawy o pdof, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.

Obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również osób:

Obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy osób, które:

Cele znowelizowania ustawy

Ustawa ma na celu zminimalizowanie barier utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej dla małych i średnich przedsiębiorców poprzez podniesienie wysokości progu przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych, po przekroczeniu, którego osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mają obowiązek prowadzenia pełnej rachunkowości. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, które na dzień 1 stycznia 2008 r. były obowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych, a w związku z podwyższeniem limitu przychodów, do 1,2 mln euro, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie są obowiązane do ich prowadzenia, i które zamknęły księgi rachunkowe poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym weszła w życie niniejsza ustawa, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, na zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 24a ust. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). W takim przypadku dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych ustala się w sposób przewidziany dla podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, z uwzględnieniem dochodu wynikającego z uprzednio prowadzonych ksiąg rachunkowych. Do określenia podstawy obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r. przyjmuje się dochód ustalony na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych i podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

W przypadku wskazanym powyżej, pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów na 2008 r. następuje nie później niż w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym weszła w życie niniejsza ustawa. Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych lub spółki partnerskiej, zawiadomienie, składają wszyscy wspólnicy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania każdego z nich.

Przyczyny podwyższenia limitu

Zgodnie z poprzednio obowiązującym przepisem art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, jeżeli przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły u osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 tys. euro, to podmioty te miały obowiązek stosowania przepisów ustawy o rachunkowości, a więc obowiązek prowadzenia tzw. pełnej rachunkowości w formie ksiąg rachunkowych. Stosownie natomiast do treści art. 3 ust. 3 powołanej obecnie ustawy, wielkości wyrażone w euro przelicza się na walutę polską po średnim kursie ustalonym przez Narodowy Bank Polski, na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy.

Prowadzenie tzw. pełnej księgowości wiąże się z koniecznością zatrudnienia wyspecjalizowanych służb finansowo-księgowych lub powierzenia prowadzenia pełnej księgowości firmom zewnętrznym. Obsługa firmy prowadzącej pełną księgowość jest bardziej czasochłonna, a przez to też i droższa. Tym samym, ze względu na wzrost kosztów obsługi finansowo-księgowej, rosną koszty prowadzenia przedsiębiorstw, również w ich najprostszej formie organizacyjnej. Powyższa sytuacja spowodowała postulowaną także przez przedsiębiorców konieczność podwyższenia ustawowego progu przychodów.

Zmiana została uzasadniona wprowadzaniem ułatwień w zakresie wykonywania działalności gospodarczej i ma na celu zmniejszenie obciążeń związanych z dokumentowaniem transakcji gospodarczych oraz uniknięcie dodatkowych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Jest ona elementem systemu znoszenia barier organizacyjno-prawnych dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, w myśl zasady, która swój normatywny wyraz znalazła w art. 103 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowiącym, że „państwo stwarza, z poszanowaniem zasad równości i konkurencji korzystne warunki dla funkcjonowania i rozwoju mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców „.

Z uwagi na nieskomplikowaną formę organizacyjną ustawodawca założył też istnienie pewnych ułatwień w ich funkcjonowaniu, przyjmując konieczność odformalizowania ich działalności przez uproszczone obowiązki ewidencyjne i sprawozdawcze. Regulacje w zakresie tych uproszczeń pozostają w zgodności z zaleceniami Grupy Ekspertów ds. Międzynarodowych Standardów Rachunkowości i Sprawozdawczości przy ONZ, w myśl których małe przedsiębiorstwa nie są przygotowane na stosowanie złożonych regulacji finansowo-księgowych. Ponadto praktyka wskazuje, że koszty prowadzenia ksiąg rachunkowych są trzy-, czterokrotnie droższe. Obok utrudnień w prowadzeniu działalności rosną znacząco koszty jej prowadzenia.

Pozytywne skutki wprowadzenia projektowanej regulacji to:

Należy zwrócić uwagę, że stwarzanie uproszczeń ewidencyjnych nie musi prowadzić do uchylania się od obowiązków podatkowych. Samo zwiększenie limitu przychodów uprawniającego do korzystania z uproszczonych form prowadzenia rachunkowości uchyli niebezpieczeństwo powiększania się szarej strefy w zakresie, w jakim jej powstanie jest wynikiem obawy przed nałożeniem obowiązku prowadzenia pełnej księgowości.

W ustawie zostały zawarte przepisy umożliwiające wprowadzenie zmiany w trakcie roku obrotowego (art. 2-3 ustawy), uwzględniające konsekwencje określone w prawie podatkowym. Tym niemniej należy zauważyć, że wprowadzenie zmiany w trakcie 2008 r., tj. w trakcie roku podatkowego, spowoduje, że podatnicy prowadzący od początku roku podatkowego księgi rachunkowe, którzy następnie w trakcie tego roku wybiorą, zgodnie z zaproponowanymi regulacjami, prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, będą w jednym roku podatkowym prowadzili dwa rodzaje ewidencji księgowej. Na podstawie tych dwóch ewidencji będą ustalali dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podatnicy do czasu wejścia w życie nowych rozwiązań będą prowadzili księgi rachunkowe, a następnie, jeżeli dokonają takiego wyboru, podatkową księgę przychodów i rozchodów. Konieczność poniesienia dodatkowych kosztów związanych z przejściem z jednej ewidencji na drugą, tj. obowiązkiem przeprowadzenia inwentaryzacji, zamknięcia ksiąg rachunkowych i sporządzenia sprawozdania finansowego, może skutkować małym zainteresowaniem wykonania tych czynności w trakcie roku.

Konkluzja

Podmiotami zobowiązanymi do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą są:

– jeśli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły, co najmniej równowartość w walucie polskiej 1,2 mln euro. Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy. Zatem rzeczony limit w 2009 roku po zamianie z euro na złote wyniesie 4 089 960 zł.

Księgi podatkowe są rzetelne, jeśli zapisy w nich dokonywane odzwierciedlają stan rzeczywisty. Niewadliwe są księgi prowadzone zgodnie z zasadami wynikającymi z odrębnych przepisów zawierających formalne i techniczne wymagania. W wyniku badania ksiąg organ podatkowy może stwierdzić ich nierzetelność lub wadliwość. Stwierdzenie nierzetelności zawsze prowadzi do utraty przez księgę szczególnej mocy dowodowej. Jeśli stwierdzona zostanie jedynie jej wadliwość, a wady księgi nie będą miały istotnego znaczenia dla sprawy, wówczas organ podatkowy powinien uznać księgi za dowód zgodnie z art. 193 § 5 Ordynacji podatkowej.

Podstawa prawna:

Przemysław Gogojewicz

Pobieranie danych ...