Od 25 maja w zamówieniach publicznych jest nieco sprawniej i łatwiej. Wartość rynku zamówień publicznych 2005 roku wyniosło około 74 mld. zł. Założeniem znowelizowanej ustawy jest przede wszystkim ułatwienie dostępu do unijnych funduszy strukturalnych, które mogą znacząco podnieść wartość rynku zamówień publicznych. Raport mówi o tym,  co zmieniło się w zamówieniach publicznych, jakie terminy w zamówieniach publicznych będą teraz obowiązywać i jakie ułatwienia są z tym związane.

Terminy w zamówieniach publicznych

Przeprowadzając nowelizację ustawy Prawo zamówień publicznych dokonano ważnych zmian tyczących się terminów. Należy podkreślić, że przede wszystkim uległy one skróceniu, dotyczy to zwłaszcza  postępowań o małej wartości zamówienia i zostały one powiązane z formą przekazywania ogłoszeń. Stworzone zostały nowe rozwiązania związane z możliwością przedłużania terminu składania ofert. Zmieniły się też terminy związania ofertą. W Prawie zamówień publicznych w zależności od wartości zamówienia oraz trybu, w jakim jest prowadzone postępowanie o udzielenie zamówienia, określone zostały minimalne terminy składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub składania ofert. Różne też zostały określone miejsca, w których zamawiający podaje te terminy.

Zmiany wprowadzone w wyniku nowelizacji Prawa zamówień publicznych dotyczą ponadto sposobu ustalania początkowej daty, od której biegnie termin zamówienia publicznego. Zasadniczo w postępowaniach o wartości zamówienia powyżej 60 tys. euro terminy na składanie wniosków lub ofert liczy się od dnia przekazania ogłoszenia do właściwego publikatora. W przypadku zamówień publicznych mówimy o Biuletynie Zamówień Publicznych lub Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Na uwagę zasługuje fakt że zamawiający zawsze przy określaniu terminu powinien podać zarówno dzień, miesiąc, rok, jak i godzinę, do której w ostatnim dniu przyjmowane będą wnioski czy oferty. Przy dokonywaniu tej czynności powinien mieć na względzie czas przeznaczony na opublikowanie ogłoszenia oraz terminy dla wykonawców na przygotowanie odpowiednich dokumentów. Naruszeniem terminu będzie bowiem każde spóźnienie się ze złożeniem oferty, nawet kilkuminutowe i to może stanowić pewną trudność wynikającą z tej nowelizacji.

Postępowania o wartości zamówienia do 60 tys. euro

Dosyć specyficzne uregulowania dotyczące terminów zostały wprowadzone w stosunku do postępowań których przedmiotem ma być mała wartości zamówienia. W tak zwanej procedurze uproszczonej, gdy wartość zamówienia nie przekracza 60 tys. euro, zamawiający nie ma obowiązku stosowania przepisów Prawa zamówień publicznych dotyczących m.in. terminów składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, składania ofert, ofert wstępnych i orientacyjnych. Przy zamówieniach o równowartości od 6 tys. do 60 tys. euro przysługuje tylko jeden środek odwoławczy jakim jest protest. Pełna gama środków, a więc protest, odwołanie i skarga do sądu przysługują od progu 60 tys. euro. Gdy w jednym postępowaniu złożonych zostanie kilka odwołań, będzie je mógł rozpatrzyć jeden zespół arbitrów, w czasie jednej rozprawy.

Niezależni eksperci wracają uwagę na korzystne odformalizowanie postępowania. Dotychczas nawet najdrobniejsze uchybienie powodowało odrzucenie oferty. Obecnie zamawiający będzie mógł wezwać do uzupełnienia formalnych braków. Zapisem na podstawie którego zamawiający będzie mógł się oprzeć jest art. 4a ust. 3 Prawa zamówień publicznych, zgodnie z którym terminy te nie mogą być krótsze niż 7 dni od dnia publikacji ogłoszenia o wszczęciu postępowania (innego niż o zamówieniu) na stronach portalu internetowego Urzędu Zamówień Publicznych (UZP) albo dnia przekazania zaproszenia do składania ofert, jeżeli z Prawa zamówień publicznych wynika obowiązek wyznaczenia terminów dłuższych niż 7 dni.

W pozostałych postępowaniach  zamawiający powinni skupić się na trybach najczęściej stosowanych terminów składania wniosków lub ofert. Warto zauważyć, że zostały podzielone na dwie podstawowe grupy uzależnione od wartości zamówienia, tj. o wartości mniejszej niż tzw. progi unijne i wartości równej lub przekraczającej progi unijne.

Postępowanie przy wartości zamówienia przekraczającej 60 tys. euro

Przy zamówieniach zamykających się w przedziale 60 tys. euro a progami wynikającymi z dyrektyw, które wynoszą 137 tys. euro albo 249 tys. euro dla dostaw i usług i 5278 tys. euro dla robót budowlanych, przepisy również są mniej rygorystyczne. Zamawiający wcale nie musi ale może żądać złożenia dokumentów potwierdzających, że wykonawca  jest zdolny do wykonania zamówienia, czyli zabezpieczenia należytego wykonania umowy, oraz wadium. Trzeba pamiętać, że ogłoszenie o zamówieniu zamieszcza się tylko w Biuletynie Zamówień Publicznych, a termin składania ofert wynosi 15 albo 30 dni. Zastanawiające jest czy zamawiający bez otrzymania jakichś zabezpieczeń nie udzieli zamówienia? Jak to będzie wyglądało w praktyce?

Nowelizacja doprowadziła do całkowitego zdecentralizowania systemu zamówień publicznych. Na uwagę zasługuje tutaj fakt, że Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych pozostawiono wydawanie decyzji tylko w jednej sprawie. Wobec tego punkt ciężkości przesuwa się z władczych uprawnień prezesa na uprawnienia kontrolne

Przedłużenie terminu w zamówieniach publicznych

Zawraca uwagę fakt wynikający z nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych iż zamawiający może przedłużyć ustalony termin składania ofert, jeżeli dokona modyfikacji specyfikacji istotnych warunków zamówienia i w związku z tym będzie niezbędny dodatkowy czas na wprowadzenie zmian w ofertach. To zamawiający decyduje jednak, czy i o ile przedłuży ten termin. Wyjątkiem są postępowania o wartości od progów unijnych, w których w takiej sytuacji należy przedłużyć termin składania ofert o co najmniej 7 dni, jeżeli oczywiście zamawiający uzna, że należy w ogóle go przedłużyć.

O zmianie terminu zamawiający ma obowiązek powiadomić natychmiast wszystkich wykonawców, którym przekazał specyfikację istotnych warunków zamówienia, a jeżeli udostępnia specyfikację na stronie internetowej, informację tę zamieszcza na tej stronie.

W przypadku przedłużenia terminu składania ofert zamawiający powinien zmienić nie tylko termin otwarcia ofert, ale i inne terminy zapisane w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, np. termin wniesienia wadium, termin związania ofertą. Drugą okolicznością uzasadniającą możliwość przedłużenia terminu składania ofert jest wniesienie protestu dotyczącego treści ogłoszenia lub postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia (art. 180 ust. 5 Prawa zamówień publicznych). Rozwiązanie to zostało wprowadzone w wyniku nowelizacji Prawa zamówień publicznych.

Terminy wiążące ofertę w Zamówieniach Publicznych

Terminy wiążące ofertę w zamówieniach Publicznych uzależnione są od wartości zamówienia. Wynoszą one odpowiednio w postępowaniach o :

• wartości mniejszej niż progi unijne – 30 dni,
• wartości zamówienia dla robót budowlanych równej lub przekraczającej 20 mln euro, a dla dostaw lub usług 10 mln euro – 90 dni
• wartości innej niż powyższe – 60 dni.

W uzasadnionych przypadkach termin związania ofertą może być przedłużony o 60 dni Zamawiający musi się wówczas zwrócić do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu.

Jak obliczyć termin w zamówieniach publicznych?

Jeżeli termin jest określony w dniach, to przy jego obliczaniu nie uwzględnia się dnia, w którym nastąpiło zdarzenie, np. dnia, w którym doręczono decyzję. Za koniec terminu uważa się upłynięcie ostatniego z wyznaczonej liczby dni o godz. 24.00.

Terminy oznaczone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada dniu początkowemu, np. jeżeli doręczono postanowienie we wtorek i w ciągu dwóch tygodni mamy dokonać jakiejś czynności, to termin upłynie za dwa tygodnie we wtorek, o godz. 24.00.

Terminy określone w miesiącach kończą się wraz z upływem tego dnia w miesiącu, który odpowiada dniu, od którego liczymy termin, a jeżeli nie ma takiego dnia w tym miesiącu – kończy się on z upływem ostatniego dnia miesiąca, np. termin miesięczny od 30 stycznia upłynie 28 lub 29 lutego. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień wolny od pracy, to za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy dzień powszedni.

Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem zostało wysłane w formie dokumentu elektronicznego lub nadane na poczcie albo złożone w polskim urzędzie konsularnym. W niektórych przypadkach, w których termin został przekroczony, istnieje możliwość jego przywrócenia (art. 58 kpa). W takiej sytuacji osoba, która go przekroczyła, musi zwrócić się do właściwego organu w ciągu 7 dni od dnia ustąpienia przyczyny uchybienia z wnioskiem o przywrócenie terminu.

Nowości wynikające z dyrektyw unijnych

Na uwagę zasługuje fakt, że poprzez wprowadzenie do ustawy o zamówieniach publicznych  przepisów unijnych będziemy mogli obecnie korzystać z faksu i poczty elektronicznej. Do dzisiaj wymiana korespondencji między zamawiającym a wykonawcą odbywała się w tradycyjnej formie papierowej, bo wymieniało się dokumenty papierowe. Zajmowało to stosunkowo dużo czasu. Teraz zamawiający może zamieszczać wszystkie informacje na stronach internetowych. Jeśli postępowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego, o którym trzeba zamieścić ogłoszenie, równocześnie trzeba zamieścić specyfikację istotnych warunków postępowania i niezbędne do niej dokumenty. Jeśli w postępowaniu zgłaszane będą protesty, które następnie będą rozstrzygane, oraz  zapytania na które będą udzielane odpowiedzi i wyjaśnienia, to będą się one również musiały znaleźć na stronach internetowych.

Nowelizacja ustawy prawo zamówień publicznych opierając się o dyrektywy unijne potraktowało na równi  dokumenty papierowe, jak również faks i pocztę elektroniczną. Jeśli jednak zamawiający zamieści w specyfikacji istotnych warunków postępowania zastrzeżenie, że postępowanie ma być prowadzone za pomocą tradycyjnych dokumentów, to wtedy faks albo e-mail będzie musiał być potwierdzony dokumentem papierowym. Znowelizowana ustawa uregulowała także postępowania już rozpoczęte. W stosunku do postępowań wszczętych przed 25 maja, a więc dniem jej wejścia w życie, oraz do postępowań odwoławczych, skarg, kontroli, które ich dotyczą, stosuje się przepisy dotychczasowe. Tak samo postępuje się z umowami w sprawie zamówień zawartych przed 25 maja.

Konkluzja

Trzeba wiedzieć o tym, że nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych upraszcza procedury przetargowe, tak aby przepisy ustawy nie blokowały inwestorom licznych przedsięwzięć gospodarczych. Jednym z rozwiązań, które mają  usprawnić system zamówień publicznych, są procedury ułatwiające cały proces rozpatrywania odwołań chodzi tutaj mianowicie o rozpatrywanie zamówień publicznych pakietowo.

Na uwagę zasługuje również ograniczenie prawa do wykonywania protestów, jako wyłącznego i przewidzianego ustawą, prawa do korzystania ze środków ochrony prawnej. Wykonawcy nie będą już teraz mieli prawa korzystania z odwołania do arbitrów oraz skargi do sądu okręgowego. Zamawiający w postępowaniach o wartości zamówienia w przedziale od 6 tys. do 60 tys. euro będzie zobligowany do publikacji ogłoszeń o wszczęciu postępowań oraz ich wynikach na portalu internetowym Urzędu Zamówień Publicznych. Wprowadzono nowy, dotychczas nieznany, tryb udzielania zamówień publicznych – dialog konkurencyjny. Zastosowanie tego trybu będzie możliwe w przypadku szczególnie złożonych zamówień, których za mawiający nie będzie w stanie opisać za pomocą cech technicznych i jakościowych lub nie będzie w stanie obiektywnie określić uwarunkowań prawnych lub finansowych wykonania zamówienia.

Osiem rozporządzeń wykonawczych do nowelizacji prawa zamówień publicznych zostało opublikowanych w Dz.U. nr 87, określają:

• wzory ogłoszeń przekazywanych prezesowi UZP (poz. 609);
• kwoty wartości zamówień oraz koń kursów, od których uzależniony jest obowiązek przekazywania ogłoszeń do Urzędu Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (poz. 604);
• rodzaje dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz formy, w jakich te dokumenty mogą być składane (poz. 605);
• średni kurs złotego w stosunku do euro, który stanowi podstawę przeliczania wartości zamówienia (poz. 610);
• protokół postępowania o udzielnie zamówienia (poz. 606);
• regulamin postępowania przy rozpatrywaniu odwołań (poz. 603);
• wysokość wynagrodzenia dla arbitrów (poz. 607);
• wysokość i zasady pobierania wpisu od odwołania oraz zasady rozliczania kosztów w postępowaniu odwoławczym (poz. 608).

Nowe rozwiązania powinny rozwiązań zatory proceduralne jakie miały miejsce do tej pory. Ustawodawca bowiem koncentruje się w poczynionych przez siebie zmianach na likwidacji wielu czasochłonnych czynności Ustawodawcy chodziło przede wszystkim o szybszy i łatwiejszy dostęp do funduszy strukturalnych w latach 2007 – 2013. Warto tutaj podkreślić, że Polska ma do wykorzystania blisko 60 mld euro. Ale trzeba również zwrócić uwagę, na fakt , iż Komisja Europejska będzie miała od teraz pod lupą wydatkowanie wszelkich środków unijnych będących przedmiotem zamówień publicznych.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 kwietnia 2006 o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. 2006 nr 79, poz 551)

Przemysław Gogojewicz