Cykl Edukacyjny: IKE i IKZE, czyli jak zadbać o swoją przyszłość na emeryturze

Natalia Kieszek

14 maja 2024 (09:00) / Aktualizacja: 13 maja 2024 (15:40) Komentuj teraz!

Temat emerytury wywołuje kość niezgody wśród polityków i niezadowolenie wśród samych zainteresowanych. Dlatego warto samodzielnie pomyśleć o środkach na złoty wiek, a z pomocą może przyjść IKE oraz IKZE.

Akronimy IKE oraz IKZE powinny być już znane. W dzisiejszym cyklu zostanie przedstawiona charakterystyka Indywidualnych Kont Emerytalnych oraz Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego. Obydwie formy powstały po to, aby osoby myślące o przyszłości mogły lokować swój kapitał na emeryturę. Dlatego aby osiągnąć maksymalne korzyści, pieniądze na kontach emerytalnych powinny być ulokowane co najmniej do 60. roku życia.

Zarówno w przypadku IKE jak i IKZE jest górny limit wpłat, ustalany co roku. Warto wiedzieć, że w tym roku na konto IKE wynosi 23 742 zł, natomiast na IKZE jest on znacznie mniejszy, czyli 9 388 zł. W obydwu przypadkach nie ma minimalnego limitu wpłat.

Przybliżamy czym jest IKE oraz IKZE i na czym polegają różnice między nimi.

Warto przeczytać: Oszczędzanie na emeryturę: wyższe limity wpłat na IKE oraz IKZE w 2024 roku

Indywidualne Konto Emerytalne

Kto może oszczędzać na IKE? Prawo do lokowania kapitału na indywidualnym koncie przysługuje każdej osobie fizycznej, która ukończyła 16 lat. W przypadku osób małoletnich (do 18 roku życia) mają one ograniczone prawa. Wpłat mogą dokonywać jedynie w roku kalendarzowym, w którym osiągnęły dochód z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę. Jedno konto IKE jest przypisane do jednej, oszczędzającej osoby. Małżeństwo nie może gromadzić kapitału za pośrednictwem jednego IKE.

Jaki jest limit wpłat? Roczny limit wpłat jest ustalany na podstawie prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Przy IKE jest to jego trzykrotność i w tym roku wynosi 23 742 zł. W zależności od tempa wzrostu wynagrodzeń w Polsce, kwota maksymalnego limitu będzie ulegać zmianie.

Gdzie założyć IKE? Indywidualne Konta Emerytalne są prowadzone przez fundusze inwestycyjne, podmioty prowadzące działalność maklerską, banki, zakłady ubezpieczeń na życie jak również fundusze emerytalne. Sami wybieramy, która instytucja najbardziej nam odpowiada i podpisujemy z nią umowę o prowadzenie IKE. W przypadku osób, które ukończyły już 55 lat, są one zobowiązane do złożenia oświadczenia, że wcześniej nie dokonały wypłat z IKE. W każdym momencie można zmienić instytucję, która prowadzi nasze konto.

Kiedy można wypłacić środki z IKE? Przyjęto, że konto IKE służy dodatkowemu oszczędzaniu na moment przejścia na emeryturę. Dlatego z ulgi podatkowej przy wypłacie skorzystają osoby, które wypłacą środki po ukończeniu 60 roku życia. Dzięki temu zostają one zwolnienie z opłaty od zysków kapitałowych. Oczywiście, można zdecydowanie wcześniej wypłacić środki, jednak wiąże się to z zapłatą 19% podatku od wspomnianych zysków kapitałowych.

Ważne. Środki zgromadzone na koncie IKE podlegają dziedziczeniu. Spadkobierca jest przy tym zwolniony z podatku od spadków i darowizn jak również podatku dochodowego.

Inwestowanie poprzez IKE

W zależności od wyboru podmiotu, przez który będzie prowadzone nasze IKE, mamy do wyboru różne możliwości inwestowania. Osoby, które nie lubią podejmować ryzyka mogą wybrać banki, które oferują lokaty, jednak należy liczyć się z tym, że ich oprocentowanie może nie być wystarczająco atrakcyjne.

Kolejny wybór to fundusze inwestycyjne, które w jednym produkcie oferują kilka instrumentów finansowych. Mowa o obligacjach, akcjach czy surowcach. Oszczędzający może wybrać fundusz, który realizuje najatrakcyjniejszą dla nas strategię. Do wyboru są fundusze akcyjne z wyższym ryzykiem, fundusze dłużne z niższym ryzykiem, jak też fundusze mieszane. Warto wiedzieć, że niektóre oferują fundusze cyklu życia, dzięki czemu są one dostosowane do wieku inwestora.

W ofercie są również domy maklerskie. Dzięki temu wyborowi możemy ulokować nasze środki w akcjach, obligacjach skarbowych czy certyfikatach strukturyzowanych. Na rachunkach maklerskich otrzymujemy pełną swobodę podejmowania decyzji inwestycyjnych.

Oszczędzający może wybrać zakład ubezpieczenia na życie, co daje dostęp również do ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych. Lokowanie środków w UFK jest zbliżone do działania funduszy inwestycyjnych. Ostatnią opcją zostają dobrowolne fundusze emerytalnego, w które można inwestować w ramach IKE od 2012 roku. Mają one profil zrównoważony i prowadzą inwestycje w akcje oraz obligacje.

Warto przeczytać: Cykl Edukacyjny: charakterystyka obligacji korporacyjnych i ryzyka inwestycji

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego

IKZE zostało wprowadzone w 2012 roku. W dużej mierze rozwiązania przyjęte dla tych kont opierają się o te funkcjonujące już w IKE.

Kto może założyć IKZE? Podobnie jak w przypadku IKE, założenie konta IKZE przysługuje osobom, które ukończyły 16 lat. Małoletni mogą dokonywać wpłat w roku, w którym uzyskują dochody na podstawie umowy pracę i nie mogą one przekraczać wysokości tych dochodów. Jedno IKZE przysługuje wyłącznie jednemu oszczędzającemu. Małżeństwo nie może prowadzić wspólnego konta.

IKZE można założyć bez względu na to, czy posiadamy już konto IKE i czy jesteśmy uczestnikiem pracowniczego programu emerytalnego.

Jaki jest limit wpłat na IKZE? Roczny limit wpłat to równowartość 1,2-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W tym roku wynosi on 9 388 zł.

Gdzie założyć IKZE? Konto IKZE może zostać założone w banku, towarzystwie funduszy inwestycyjnych, towarzystwie ubezpieczeniowym czy instytucji prowadzącej działalność maklerską. Dzięki takiej ofercie, często założenie IKZE może odbyć się całkowicie online.

Kiedy można wypłacić środki z IKZE? Zwolnienie z podatku dochodowego przy wypłacie środków z IKZE jest możliwe po ukończeniu 65. roku życia, pod warunkiem, że dokonywano wpłat przez co najmniej 5 lat. W momencie wypłaty, kapitał jest opodatkowany 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Warto wiedzieć, że oszczędzanie z IKZE daje dodatkową korzyść. Można ją odliczyć od podstawy opodatkowania.

Różnice pomiędzy IKE a IKZE

Jedną z kluczowych różnic między IKE a IKZE jest możliwość korzystania z ulgi podatkowej. Dotyczy ona konta IKZE, dzięki czemu oszczędzający może obniżyć co roku swój podatek dochodowy. Kolejne różnice przemawiają natomiast na korzyść IKE. Mowa o wyższym limicie wpłat, możliwości wcześniejszej wypłaty zgromadzonych środków, bo po ukończeniu 60. roku życia. W przypadku IKZE należy ukończyć 65. rok życia. IKE charakteryzuje się również większą elastycznością, ponieważ można dokonać wcześniejsze wypłaty ulokowanych środków. W IKZE wypłacić można jedynie całość zgromadzonych środków, co następnie powiększy dochody oszczędzającego w danym roku podatkowym.

Według danych Komisji Nadzoru Finansowego, na koniec pierwszego półrocza 2023 roku liczba kont IKE przekroczyła 811 tysięcy, a kont IKZE było ponad 480 tysięcy. To do oszczędzającego należy ostateczny wybór, które konto, a może obydwa wybierze korzystając z III filaru emerytalnego.

Warto przeczytać: Cykl Edukacyjny: obligacje skarbowe jako bezpieczna forma lokowania oszczędności