Mam pomysł, ale jak wybrać inwestora?
Wiecie już na jakie pytania od inwestora możecie liczyć oraz jak do niego dotrzeć. Uzbrojeni w taka wiedzę możecie ruszać na podbój świata. Jesteście już na starcie mądrzejsi niż większość konkurencyjnych startupów. Niestety może się to okazać za mało aby osiągnąć pełny sukces i zdobyć serce (a co ważniejsze pieniądze) inwestora. Bardzo ważne jest odpowiedzenie sobie na pytanie „Jakiego inwestora szukamy?”. Aby ułatwić sobie tą decyzję wystarczy odpowiedzieć na kilka pytań.
Na jakim etapie rozwoju się znajdujemy?
Różnego rodzaju fundusze inwestują w przedsięwzięcia na różnym etapie rozwoju. Możemy wybierać z wielu różnych inkubatorów, grup kapitałowych etc. Podstawowy podział źródeł finansowania wygląda tak:
Fundusz 3F – jest to fundusz, który jest w zasięgu ręki każdego młodego przedsiębiorcy. Na pierwszym etapie funkcjonowania bardzo wiele mlodych firm korzysta właśnie z jego zasobów. Skrót 3F pochodzi od angielskich słów: Friends, Family & Fools.
Jest to chyba najstarsza forma finansowania nowych przedsięwzięć – przekonanie do inwestycji rodziny, znajomych i – co tu dużo ukrywać – frajerów. Zaletą jest fakt, że nie trzeba pozbywać się żadnych udziałów już na początku działalności oraz fakt, że nie angażujemy środków na zarządzanie nimi. Jednak takie finansowanie niesie ze sobą duże ryzyko.
Najczęściej własne środki nie wystarczają aby uruchomić startup a ponadto rodzina i przyjaciele, którzy zainwestują w twój pomysł mogą w pewnym momencie poczuć się wykorzystani i potraktowani jak wspomniani „frajerzy”. To nie jest pożądany efekt. Największym problemem wydaje się być jednak ogromne ryzyko jakim obarczona jest taka inwestycja. Kiedy nie musisz odpowiadać na dziesiątki a nawet setki pytań kolejnych, sceptycznie nastawionych inwestorów, wielu potencjalnych problemów i przeszkód nie pokonasz na tym początkowym etapie. Zaskoczą cię one dużo później. Bez tej informacji zwrotnej od dużo bardziej doświadczonych osób twoja wiedza będzie dużo uboższa.
Seed Capital – fundusze zalążkowe. Inwestują przeważnie w biznesy w początkowej fazie rozwoju. Bardzo często nawet na etapie pomysłu, bez funkcjonującego jeszcze prototypu. Już na tak wczesnym etapie można uzyskać pieniądze na działalność firmy. Jednym z takich funduszy są Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości.
Venture Capital – Fundusze VC najczęściej inwestują w fazie wzrostu. Po wczesnej fazie inkubacji kolejnym etpem rozwoju firmy powinien być stabilny wzrost i rozwój, Właśnie na tym etapie można liczyć na finansowanie w tej grupie funduszy. Najczęściej – żeby przedstawić to w sposób jasny i klarowny – polega to na inwestycji dokonywanej przez konkretną firmę w twój biznes. Uzgodnioną kwotę inwestujesz w szeroko pojęty rozwój – marketing, sprzęt, ludzi, promocje, oprogramowanie etc. Dzięki temu firma się rozwija, jej wartość i dochody rosną, co pozwala na wyjście z inwestycji z zyskiem. Taka współpraca przeważnie opiera się na przekazaniu gotówki przez VC w zamian za udziały w przedsięwzięciu. Z jednej strony sprzedaż udziałów pozwala ci na rozwijanie firmy, z drugiej, późniejsza ich sprzedaż daje zysk inwestorowi. Sytuacja Win-Win.
Business Angel – Aniołowie Biznesu. Działają na podobnych zasadach jak fundusze VC. W zamian za udział finansują twoją bieżąca działalność licząc na wzrost wartości odstąpionych udziałów. Są to pojedyncze osoby – najczęściej ludzie, którzy już odnieśli sukces w biznesie – dysponujące odpowiednimi środkami. Często są zrzeszeni w rozmaitych grupach, klubach itp. Możliwości inwestycyjne takiej grupy są w oczywisty sposób większe niż pojedynczego inwestora. Jednocześnie też ryzyko rozkładane jest na większą ilość udziałowców.
Dużo o kolejnych etapach inwestycyjnych mówi poniższa grafika:
Cykl finansowania startupu
źródło: en.wikipedia.org
Jak widać, najtrudniejszy okres to początki. Brak funduszy na rozwój, brak przychodu nie wspominając już o dochodzie to szara codzienność młodych startupów. Jest to okres gdy najczęściej inwestują fundusze seedowe. Przeważnie działalności w tym czasie jest niedochodowa i dopiero zmierza w kierunku uzyskania rentowności. Kolejnym etapem jest okres wzrostu. Inwestycje w tym okresie często nazywane są również „growth fund” – fundusz (stabilnego) wzrostu. Po kolejnych etapach finansowania kiedy dochody przestają już tak intensywnie rosnąć przychodzi czas na IPO (ang. Initial Public Offering) – pierwsza oferta publiczna. Tak w skrócie wygląda historia finansowania startupu.
Poziom inwestycji
Niewątpliwie musisz określić na samym początku jakiej wielkości kwota jest ci potrzebna na rozwój i funkcjonowanie. Zanim zaczniesz poszukiwanie inwestora określ 3 plany inwestycyjne – niski, średni i wysoki. Każdy z nich powinieneś umiejętnie rozplanować. Często sprowadza się to do nadania priorytetów dla kolejnych wydatków. Następnie musisz zdobyć wiedzę o kolejnych inwestorach. Jakie kwoty inwestują, jakie rzędu wielkości udziałów obejmują w zamian. Dzięki temu będziesz mógł do tych trzech różnych poziomów inwestycji przypisać konkretnych inwestorów. Taka podstawowa wiedza pozwoli ci odbyć rozmowy o konkretach. Jeśli absolutnym minimum inwestycji jaką rozpatrujesz to 500.000 dolarów, to nie będziesz marnował czasu na rozmowy z inwestorami, którzy inwestują maksymalnie do 10.000 złotych.
Rodzaj inwestora
Kolejne pytanie – czy dla twojej firmy dużą różnicą będzie czy inwestycji dokona fundusz VC lub grupa aniołów biznesu czy pojedynczy inwestor? Jeśli uważasz, że nie ma różnicy to zastanów się czy szybciej decyzje podejmuje się w grupie 5 osób czy w gronie 50 ludzi mających różne interesy? Inwestor niejednokrotnie będzie chciał jakiś wpływ na podejmowane decyzje. Nie oznacza to, że nic nie będziesz mógł zrobić bez jego błogosławieństwa, jednak strategiczne decyzje mogą wymagać konsultacji. Czass może się okazać kluczowy – co wtedy? Z drugiej strony większe grupy inwestorów dysponują nie tylko większymi zasobami finansowymi ale również szerszą siatką znajomych. Możliwość poznania i uzyskania porad od doświadczonych przedsiębiorców jest bezcenna. Sam musisz zdecydować jakie parametry są dla ciebie decydujące.
Portfolio inwestora
Pewne wyobrażenie o skłonności inwestora do współpracy nad twoim projektem może dać portfolio dotychczasowych inwestycji. Dokładna analiza dotychczasowych inwestycji może dać chociaż wyobrażenie o tym jak budowany jest portfel inwestycji. Jeśli jest on skoncentrowany na określonych produktach i usługach komplementarnych to, jeśli nie wpisujesz się w tą politykę inwestycji, nie masz na co liczyć. Co innego jeśli obraz jaki się wyłania z analizy dotychczasowych inwestycji jest zupełnie odmienny – szeroki portfel bardzo różnych inwestycji. W takim przypadku warto próbować.
Należy pamiętać, że wielu inwestorów nie buduje określonego portfela inwestycyjnego ze względu na relatywnie krótki czas inwestycji. Każdy jeden projekt jest oceniany indywidualnie i jeśli rokuje nadzieje na wyjście z inwestycji z zyskiem, jeśli ma szansę na rozwój to jest brany pod uwagę. Jeśli nie to niestety – business i business.
– Wszystko o kapitałe na własny biznes. Sprawdź!
ps. nie każda nowa, młoda firma to startup. Startup to młoda firma, z dużym potencjałem odniesienia zysku ale inwestycja w takie przedsiębiorstwo obarczone jest również proporcjonalnie dużym ryzykiem (zwłaszcza na początkowym etpie rozwoju). Najczęściej dotyczy to nowych przedsięwzięć z dziedziny IT i nowych technologii.
Paweł Lipiec
