Firma, przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza. Jakie są rodzaje firm?

Katarzyna Kubacka

Komentuj teraz!

Firma, przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza to pojęcia często stosowane zamiennie. Słowo „firma” może mieć wiele znaczeń, od kwestii formalnych, po marketingowe. Co to jest firma i jakie są rodzaje działalności? Jak założyć firmę i co jest do tego potrzebne?

Co to jest firma? Krótka definicja

Firma to określenie stosowane zarówno w biznesie, jak i codziennym życiu wielu z nas. W narracji ogólnej może to być budynek biurowy, miejsce, które zatrudnia pracowników, czy też konstrukt prawny lub gospodarczy, który umożliwia obrót dobrami, towarami lub aktywami. Każde z tych określeń jest poprawne, jednak najczęściej poprzez określenie „firma” rozumie się podmiot gospodarczy, który prowadzi działalność w celu osiągnięcia zysku. W sensie prawnym może mieć różne formy. Każda firma musi posiadać nazwę, siedzibę oraz przedmiot działalności; może też zatrudniać pracowników. Firmę należy też zarejestrować w odpowiednim rejestrze lub ewidencji, a także nadać jej NIP i REGON.

W kontekście firmy warto przytoczyć także definicję prawną. Zgodnie z kodeksem cywilnym, firmą osoby prawnej jest jej nazwa; jednocześnie firma musi zawierać określenie formy osoby prawnej, a także wskazywać na przedmiot działalności, jej siedzibę, oraz inne właściwości.

Jako podmiot gospodarczy firma może zawierać umowy, nabywać i zbywać majątek, a także ponosić odpowiedzialność prawną za swoje działania.

Warto przeczytać: Jak napisać dobry biznesplan? Harmonogram działań krok po kroku

Różnica między firmą a przedsiębiorstwem

Definicja firmy wskazuje na jej działalność prawną, ale także kwestię nazewnictwa. Choć w praktyce firma i przedsiębiorstwo nie różnią się od siebie znacząco, to w szczególe przyjmuje się, że firma to de facto nazwa, pod jaką działa przedsiębiorstwo. Przedsiębiorstwo to natomiast jednostka organizacyjna, prowadząca działalność gospodarczą, oraz posiadająca zasadniczo zdolność do czynności prawnych. Jeśli prowadzenie przedsiębiorstwa nie jest jednak wykonywane przez osobę fizyczną, przedsiębiorstwo nie będzie miało zdolności prawnej, nadal jednak pozostanie przedsiębiorstwem. Jeśli natomiast chodzi o firmę, nie jest ona podmiotem praw i obowiązków i we własnym imieniu nie dokonuje czynności prawnych.

Jak założyć firmę?

Założenie firmy nie jest skomplikowane, sporo zależy jednak od formy prawnej działalności. Najłatwiej jest oczywiście zacząć od jednoosobowej działalności gospodarczej. Aby założyć firmę, będziesz potrzebował ustalić kilka rzeczy. Kwestie, o których musisz pomyśleć jeszcze przed założeniem działalności to:

• nazwa firmy,
• adres siedziby firmy lub adres do korespondencji,
• forma opodatkowania,
• sprawdzenie, czy będziesz czynnym płatnikiem VAT,
• ustalenie sposobu prowadzenia księgowości – w przypadku większych firm konieczna będzie pełna księgowości, przy działalności jednoosobowej wystarczy księgowość uproszczona,
• założenie konta firmowego.

Podstawowe dane, dotyczące firmy wprowadzane są do rejestru CEIDG. Następnie konieczne jest zarejestrowanie firmy w ZUS. Jako przedsiębiorca jesteś także zobowiązany do nadania swojej działalności kodu PKD.

Rodzaje firm

Na rynku istnieje sporo form prawnych działalności gospodarczej. Każda z nich charakteryzuje się swoimi własnymi prawami i obowiązkami. Jeśli jesteś początkującym przedsiębiorcą, możesz zacząć od działalności nierejestrowanej. W takim przypadku nie jest konieczne wpisywanie działalności do rejestru CEIDG, jednak Twój miesięczny dochód nie może przekroczyć 75% wartości minimalnej krajowej.

Jeśli chcesz zarejestrować działalność, masz do wyboru zarówno spółki, jak i inne formy prawne. Przykładowe rodzaje firm to:

• jednoosobowa działalność gospodarcza,
• spółka z o.o.,
• spółka cywilna,
• spółka jawna,
• spółka komandytowa,
• spółka komandytowo-akcyjna,
• spółka akcyjna.

Firmy mogą oczywiście w naturalny sposób ewoluować i się rozrastać. Wiele spółek wchodzi ze sobą w różnego rodzaju relacje, z których powstają holdingi, czy konsorcja.

Firma a konto firmowe

Zasadniczo każda firma powinna posiadać osobne konto bankowe, przeznaczone do celów firmowych. Choć polskie prawo nie nakłada obowiązku posiadania rachunku tego rodzaju dla działalności jednoosobowych, jeśli dochody nie przekraczają 15 tysięcy złotych miesięcznie, w istocie nie jest to takie proste. Pomimo tego rodzaju regulacji, banki nie mają obowiązku udostępniać rachunku indywidualnego do celów prywatnych. Zapisy, które określają te warunki, znajdują się w regulaminach rachunków osobistych i odnoszą się do prawa bankowego. W praktyce oznacza to tyle, że choć jako przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nie musisz posiadać konta firmowego, to zgodnie z regulaminami produktów bankowych, rachunek indywidualny nie może służyć jako konto firmowe.

Banki monitorują aktywność na rachunkach i jeśli transakcje firmowe wykonywane są z konta indywidualnego, może dojść do zamknięcia rachunku.

W przypadku spółek wszelkiego rodzaju konto firmowe jest już narzucone przez prawo; w tym przypadku nie ma możliwości wykonywania transakcji firmowych z konta indywidualnego.

Warto zobaczyć: Ranking kont firmowych

Koszty związane firmą

Każda działalność gospodarcza wiąże się z kosztami. Na początku prowadzenia działalności można je oczywiście w znaczący sposób zmniejszyć – jednak z biegiem czasu, wydatki na pewno będą rosnąć. Warto także zaznaczyć, że nawet w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych istnieją pewne koszty stałe, z którymi trzeba się liczyć przy prowadzeniu działalności. Są to oczywiście podatek dochodowy, oraz składki ZUS. Mały przedsiębiorca może oczywiście liczyć na zniżki w tym zakresie, zwłaszcza na początku prowadzenia działalności, jednak z biegiem czasu zwolnienie przestaje przysługiwać.

W kwestii kosztów stałych istotną sprawą jest oczywiście charakter działalności – to od niego w dużej mierze zależy, czy oprócz podatku dochodowego konieczne będzie płacenie podatku VAT. Warto zaznaczyć, że zwolnienie z VAT dotyczy kilku rodzajów prowadzonej działalności oraz bierze pod uwagę kwestię dochodów.

Dotacje dla firm

Jeśli chcesz założyć firmę, dobrze jest pomyśleć o funduszach na start. Założenie działalności wiąże się z kosztami stałymi, ale także z zakupem różnego rodzaju sprzętów czy surowców; nie każdy początkujący przedsiębiorca ma na to pieniądze. Dotacje dla jednoosobowych firm oferowane są między innymi przez urząd pracy, PFRON, Unię Europejską czy Bank Gospodarstwa Krajowego. Ponadto sporo instytucji finansowych oferuje pożyczki na preferencyjnych warunkach.

Założenie własnej firmy może wiązać się ze stresem, warto jednak mieć świadomość, że działalność zawsze można zawiesić. Nieco bardziej skomplikowane jest zakończenie działalności w różnego rodzaju spółkach, na przykład spółce z o.o., gdzie postawienie spółki w stan likwidacji powstaje na skutek uzupełnienia niezbędnych formularzy w rejestrach sądowych i dołączenia wymaganych dokumentów.

Czy warto założyć firmę?

Pytanie, czy prowadzenie własnej działalności się opłaca, zadaje sobie wielu przedsiębiorców. Tak naprawdę, trudno jest oszacować wszystkie zyski i straty na początku – na to pytanie warto sobie odpowiedzieć po jakimś czasie.

Własna firma to na pewno niezależność finansowa i możliwość uzyskania większych przychodów. Prowadzenie działalności pozwala także się rozwinąć i daje pole do wykazania się kreatywnością. Z drugiej strony prowadzenie firmy może powodować stres i poczucie presji. Jako przedsiębiorca jesteś odpowiedzialny zarówno za produkty i usługi, jak i zatrudnionych pracowników czy kwestie finansowe. To duża odpowiedzialność, którą warto dobrze przemyśleć.

Warto przeczytać: Działalność nierejestrowana. Na czym polega i jak ją założyć?