Dobrowolne podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

O dobrowolnych ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych możemy mówić w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy dotyczy zbiegu tytułów do ubezpieczeń, tj. gdy dana osoba spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z kilku tytułów i z jednego z nich ubezpieczenia mają charakter obowiązkowy, a z pozostałych tytułów – dobrowolny. Po drugie – przypadków wymienionych w art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wyjaśnienia zawarte w poradniku dotyczą tej drugiej sytuacji.

Osoby dobrowolnie podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

Osoby dobrowolnie podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym zostały wymienione w art. 7 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl powołanego przepisu prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje:

• małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, a także w instytucjach, ośrodkach informacji i kultury za granicą,
• osobom, które z powodu sprawowania opieki nad członkiem rodziny spełniającym warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
• obywatelom polskim wykonującym pracę za granicą w podmiotach zagranicznych oraz obywatelom polskim wykonującym pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa,
• studentom oraz uczestnikom studiów doktoranckich, jeżeli nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu,
• alumnom seminariów duchownych, nowicjuszom, postulantom i juniorystom do ukończenia 25 roku,
• odbywającym na podstawie nieodpłatnych umów cywilnoprawnych staż adaptacyjny wnioskodawcom – obywatelom państwa członkowskiego Unii Europejskiej w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego lub działalności regulowanej – w rozumieniu odpowiednio przepisów o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych lub przepisów o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania niektórych działalności.

Dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają również osoby, które kontynuują ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie z art. 10 oraz art. 7 pkt 3 ustawy o s.u.s. osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, a także obywatele polscy wykonujący pracę zagranicą w podmiotach zagranicznych oraz obywatele polscy wykonujący pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa, mogą po ustaniu tych ubezpieczeń kontynuować je dobrowolnie, jednakże wówczas, gdy okres tego ubezpieczenia przekracza 10 lat, nie obowiązuje gwarancja wypłaty minimalnego świadczenia, w przypadku gdy stan własnego konta ubezpieczonego nie będzie go zapewniał.

Ubezpieczenia emerytalne i rentowe mogą być kontynuowane, jeśli osoba ubezpieczona nie ma innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń.

W myśl art. 36 ust. 6 ustawy o s.u.s. osoby, które zamierzają kontynuować ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgłaszają wniosek o objęcie tymi ubezpieczeniami w terminie 30 dni od ustania obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Przykład 1

Jan Kowalski był zatrudniony na podstawie umowy o pracę do dnia 10 czerwca. 30-dniowy termin na złożenie wniosku o dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe upływa 10 lipca.