Menadżer

Zatrudnienie

Kontrakt menadżerski jest specyficzną formą zatrudnienia, wprost nieuregulowaną przepisami prawa. Kontrakt menadżerski podobnie jak umowa o pracę jest zgodnym oświadczeniem woli dwóch stron, w której jedna strona – osoba zatrudniona na podstawie kontraktu menadżerskiego zobowiązuje się do zarządzania przedsiębiorstwem, a druga strona – właściciel firmy zatrudniającej zobowiązuje się do wypłaty honorarium za świadczoną pracę.

Zatrudnienie menadżera dla przedsiębiorstwa związane jest przede wszystkim z pełną odpowiedzialnością cywilnoprawną za skutki dokonywanych przez niego czynności. W razie popełnionych błędów istnieje możliwość, zgodnie z warunkami zawartej umowy, dochodzenia odpowiedzialności odszkodowawczej za czynności menadżera całym jego majątkiem, zamiast ograniczania do trzykrotności wynagrodzenia w przypadku odpowiedzialności ze strony pracownika.

Wśród elementów umowy z menadżerem powinny znaleźć się:

• obowiązki menadżera w stosunku do zlecającego,
• cel umowy, a także zakres obowiązków i uprawnień menadżera,
• zakres odpowiedzialności menadżera za podejmowane decyzje i działania,
• rodzaj świadczeń dodatkowych przysługujących menadżerowi,
• zakaz konkurencji (fakultatywnie),
• klauzule zobowiązujące do zachowania poufności zarówno w trakcie trwania kontraktu, jak i po jego rozwiązaniu.

Odpowiedzialność menadżera

W polskim prawie handlowym członkowie zarządu są względem siebie równi, chyba że co innego wynika z przyjętej przez nich odpowiedzialności (np. z przyjęcia odpowiedzialności za prowadzenie rachunkowości, za pobranie podatku itd.).

Co do zasady członkowie zarządu podlegają wspólnikom, udziałowcom czy akcjonariuszom, podległość ta ma jednak charakter ograniczony. Jeżeli strony nie zawrą innej umowy, funkcja w zarządzie jest co do zasady zależna od decyzji wspólników, udziałowców, jednak nie mogą oni wydawać bezpośrednich wiążących poleceń co do bieżącej działalności spółki. Innymi słowy można zatrudnić menadżera, ustalając z nim kierunki działania, również w odrębnej umowie, ale w braku takiego zobowiązania nie można nakazać określonego zachowania – można jedynie menadżera odwołać ze stanowiska na warunkach określonych w ustawie.

W przypadku spółki jawnej prawo prowadzenia spraw spółki może być odebrane wspólnikowi z ważnych powodów, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu; dotyczy to również zwolnienia wspólnika od obowiązku prowadzenia spraw spółki.

Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały. W takim wypadku pozbawienie prawa nie może dotyczyć sfery władczej związanej z wykonywaniem przez tego wspólnika wolnego zawodu.

Zarząd

Przepisy regulujące uprawnienia co do zajmowania się sprawami danej jednostki oraz jej reprezentacji często odwołują się do pojęcia zwykłego zarządu, wyodrębniając czynności przekraczające i nie przekraczające zakresu zwykłego zarządu.

Pojęcie „czynności zwykłego zarządu” lub też „zwykłych czynności” występuje zarówno w Kodeksie cywilnym, jak i w Kodeksie rodzinny i opiekuńczym, Kodeksie postępowania cywilnego czy w Kodeksie spółek handlowych. W żądnym z tych aktów prawnych nie znajduje się jednak definicja takiej pojęcia. W efekcie oceniając daną czynność czy uprawnienie w kontekście zwykłego zarządu oceniamy ją zawsze w odniesieniu do:

• konkretnej wartości przedmiotu czynności;
• konkretnej sytuacji prawnej – własnościowej i zobowiązaniowej przedmiotu czynności;
• okoliczności dokonania danej czynności, w szczególności dokonania jej zawodowo (w ramach działalności gospodarczej czy zawodowej).

W razie wątpliwości należy przyjmować raczej, iż czynność przekracza zakres zwykłego zarządu.

O tym, czy czynność przekracza zakres zwykłego zarządu czy też nie, decydują okoliczności stanu faktycznego. Natomiast sam rodzaj czynności prawnej (np. umowa sprzedaży, poręczenie) nie przesądza samo przez się o tym, czy chodzi o czynność zwykłego zarządu czy czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu..